زمینه و هدف : مسمومیت با منوکسید کربن بسیار شایع است و مرگ و میر زیادی را موجب می­شود. وسایل گازسوز به ویژه آب­گرمکن دیواری ممکن است در بروز مسمومیت دخیل باشند. مطالعه حاضر به بررسی وضعیت منازل دارای آب­گرمکن گازسوز دیواری، در شهر اراک، از نظر تولید منو اکسید کربن پرداخته است.

  روش بررسی : 250 ساختمان به صورت تصادفی ساده انتخاب و پس از اخذ رضایت از صاحب منزل، پژوهشگر جهت انجام مطالعه به داخل منزل وارد شد. مشخصات مربوط به آب­گرمکن و دودکش خروجی آن ‌ بررسی و یادداشت گردید. سپس با باز کردن شیر آب گرم موجود در حمام به مدت 5، 10 و 15 دقیقه، از قسمت­های مختلف منزل سنجش میزان منوکسید کربن موجود در محیط انجام شد. همچنین از اعضای ساکن در منزل در خصوص تجربه علایم مسمومیت احتمالی با منوکسید کربن، سوال و پاسخ آن­ها ثبت گردید. یافته ها با برنامه SPSS و با استفاده از آنالیز اندازه های مکرر [1] و آنالیز واریانس یک طرفه و t-test بررسی شدند .

  یافته­ها: اندازه­گیری­های انجام شده نشان داد غلظت منوکسید کربن در کلیه مکان­ها شامل آشپزخانه، حمام، اتاق خواب­ها و هال با گذشت زمان روشن بودن آب­گرمکن، افزایش می­یابد. در حدود 21% از آشپزخانه­ها و حمام­های منازل مورد بررسی، 15 دقیقه پس از روشن بودن آب­گرمکن، غلظت منوکسید کربن به بالاتر از ppm 9 رسید. این میزان برای اتاق خواب ها و هال در حدود 6% بود. در حالی که در حدود 60% موارد غلظت منو اکسید کربن در اتاق خواب ها و هال کمتر از PPM 5 بود. روند افزایش مقدار CO در زمان­های مختلف اندازه­گیری شده در کلیه مکان­ها به تفکیک تعداد سال­های کارکرد آب­گرمکن معنی­دار بود (p<0.001) .

  بحث و نتیجه­گیری : نتایج حاصل از مطالعه حاضر موید افزایش غلظت منوکسید کربن در فضای منزل، به ویژه در آشپزخانه و حمام بود که با افزایش مدت روشن بودن آب­گرمکن سیر صعودی به خود می­گرفت. همچنین مطالعه حاضر نشان داد که با افزایش عمر آب­گرمکن، تولید منوکسید کربن توسط آن بیشتر می­شود. همچنین مشخص شد که روشن ماندن آب­گرمکن گازی برای فقط 15 دقیقه در 21% از موارد در حمام و آشپزخانه و در 6% از موارد در اتاق­ها و هال، غلظت قابل توجهی از منوکسید کربن تولید می­کند که در صورت عدم تهویه مناسب می­تواند تا ساعت ها در محیط باقی بماند. لذا، توصیه می­شود در خصوص خطرات بالقوه این نوع از آب­گرمکن­ها اطلاع رسانی لازم صورت پذیرد