چکیده

مقدمه: اعتیاد به مواد مخدر از مسائل اجتماعی عصر حاضر خصوصاً در کشورهایی مانند ایران می باشد. یکی از آثار سوء مصرف مواد تاثیر منفی آن بر عملکرد تحصیلی دانشجویان می باشد. این مطالعه با هدف تعیین همبستگی مصرف مواد مخدر، الکل، سیگار و داروهای اعصاب و روان با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان بم انجام شد.

مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی-همبستگی بر روی 760 نفر از دانشجویان دانشگاه های آزاد اسلامی، پیام نور و دانشکده پرستاری شهرستان بم که به روش تصادفی انتخاب شدند، انجام گردید. داده ها بوسیله "پرسشنامه مصرف مواد مخدر" (Drug Use Questionnaire) که شامل 5 سوال مربوط به مشخصات جمعیت شناسی واحدهای مورد پژوهش در بخش اول و همچنین در بخش دوم 12 سوال مربوط به مصرف سیگار، داروهای اعصاب و روان، الکل و مواد مخدر بود، جمع آوری گردید. اعتبار به روش اعتبار محتوا با نظر خواهی از 10 نفر از مدرسین و متخصصان صاحب‌نظر در زمینه موضوع ارزیابی گردید. پایایی ابزار نیز به روش آزمون مجدد که توسط 35 نفر از دانشجویان و به فاصله 12روز تکمیل گردید، محاسبه و با ضریب همبستگی 88/0 پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. میانگین معدل نیمسال اول و دوم سال تحصیلی 1390-1389 نیز بعنوان شاخصی برای سنجش پیشرفت تحصیلی درنظر گرفته شد. اطلاعات جمع‌آوری شده از طریق نرم‌افزار SPSS  نسخه 17 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها:  فراوانی مصرف مواد در دانشجویان به ترتیب شامل داروهای اعصاب و روان (8/13 درصد)، الکل (8/10درصد)، مواد مخدر (9/9درصد) و سیگار (7/5 درصد) بود. پیشرفت تحصیلی در دانشجویانی که سابقه مصرف سیگار، الکل، مواد مخدر و داروهای اعصاب و روان داشتند، به طور معنی داری نسبت به دانشجویانی که سابقه مصرف مواد نداشتند در سطح پایین تری قرار داشت (001/0P<).

نتیجه گیری: فراوانی مصرف سیگار، الکل، مواد مخدر و داروهای اعصاب و روان در دانشجویان قابل توجه بود. مصرف این مواد تاثیرات منفی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان داشت. لذا توجه بیشتر مسئولین دانشگاه در جهت پیشگیری و درمان دانشجویان، برای داشتن جامعه ای سالم ضروری است.