در مقاله حاضر اشتغال‌زايی بخش کشاورزی و زيربخش‌های آن در دوره 1340-1382 مطالعه شده است. رويکرد اين مطالعه، ارزيابی پتانسيل اشتغال‌زايی بخش برمبنای عوامل پايه‌ای توليد، سطح اشتغال موجود، سرمايه و زمينه‌های اشتغال‌زايی زيربخش‌های کشاورزی است. با توجه به گسترش فناوری توليد در قالب بهبود مکانيزاسيون، ارتقای بهره‌وری نيروی کار، گسترش مهارت و سطوح تخصص در فعاليتهای بخش کشاورزی، افزايش قابل توجه بازده توليد، گذار کشاورزی از توليد سنتی به پيشرفته و استفاده از فناوريهای نوين، اشتغال‌زايی بخش کشاورزی متناسب با سهم فعاليتهای بخش در اقتصاد ملی است و نمی‌توان انتظار نامعقول و دستوری از اشتغال‌زايی بخش کشاورزی داشت. اين مقاله با استفاده از الگو‌های مبتنی بر مدل تصحيح خطا، پتانسيل اشتغال در چهار زيربخش کشاورزی (زراعت و باغبانی، دام و طيور، جنگلداری، شيلات) را در برنامه چهارم توسعه پيش‌بينی و تحليل کرده است.

  يافته‌ها نشان می‌دهد ظرفيت ايجاد اشتغال پايدار و مولد براساس الگوهای براوردی در زيربخش‌های کشاورزی در مقايسه با ساير بخش‌های اقتصادی بر مبنای کشش اشتغال نسبت به سطح زيرکشت، رشد ارزش‌افزوده بخش، روند فناوری توليد و انباشت سرمايه پايين است. رفع اين نقص نيازمند تغيير ترکيب شاغلان، تخصص‌گرايی، رونق فناوری اطلاعات و ارتباطات همراه با افزايش تعداد دانش آموختگان دانشگاهی در مناطق روستايی و به طورکلی جذب تازه‌واردان به بازار کار از طريق انجام سرمايه‌گذاری‌های مکمل دولت در بخش کشاورزی است. توانمندسازی زنان و جوانان از طريق آموزشهای فنی و حرفه‌ای در مناطق روستايی نيز می‌تواند در بهبود جذب نيروی کار در بخش روستايی و حفظ سطح اشتغال پايدار مؤثر باشد.