به منظور توجيه سياستگ ذ اران در تخصيص اعتبارات کافی به امرتحقيقات کشاورزی، لزوم تعيين بازده سرمايهگذاری در تحقيقات کشاورزی احساس میشود. هدف از ا ن جا م اين تحقيق نيز اولاً تعيين بازده سرمايهگذاری در تحقيقات ارقام جديد اصلاح شده جو ديم شامل دو رقم ايذه در استان کهگيلويه و بويراحمد و سرارود 1 در استان کرمانشاه با بهرهگيری از نسبت منفعت به هزينه ( B/C ) و ثانياً تعيين ميزان پذيرش اين نوآوری از سوی جوکاران با استفاده از روش تحليل سلسله مراتبی ( AHP ) بوده است. در راستای اين دو هدف، به بررسی و مقايسه ميانگين عملکردها در گروههای مختلف جوکاران از نظر نمره پذيرش نوآوری پرداخته شد ه است .
اطلاعات اين تحقيق ب ه صــورت دادههای مقطعــی در سال زراعی 1380 - 81 توسط پرسشنامه و با روش نمونهگيری تصادفی طبقهبندی شده ( SRS ) از 192 جوکار ديم در دو استان کهگيلويه و بويراحمد و کرمانشاه جمع آوری گرديده است .
نتايج اين پژوهش نشان می د ه د که متوسط هزينه اصلاح و معرفی يک رقم جو ديم، به قيمت سال 1381، برابر با 874 ميليون ريال و ميانگين وزنی هزينه ترويج در يک هکتار جو ديم معادل 722 ريال است . در استانهای مورد مطالعه به کارگيری ارقام اصلاح شده جو ديم باعث 8592 هزار تن افزايش در توليد جو ديم، يعنی 5/8 ميليارد ريال سود، شده است. با احتساب هزينههای تحقيق و ترويج، نسبت منفعت به هزينه اصلاح و معرفی ارقام جو ايذه و سرارود 1 به ترتيب برابر با 36/3 و 66/7 محاسبه گرديد ه است . اين مقادير به دليل بيشتر بودن از عدد يک نشاندهنده توجيه اقتصادی بسيار خوب سرمايهگذاری در امر تحقيقات اصلاح و معرفی ارقام جديد جو ديم است . نتايج همچنين نشان داد جوکاران پذيرنده ارقام ايذه و سرارود 1 از ميانگين عملکرد بالايی نسبت به جوکاران نپذيرنده اين ارقام برخوردارند ، ب ه طوری که در نمونه مورد بررسی، شکاف ميانگين عملکرد دو گروه پذيرنده و نپذيرنده ارقام ايذه و سرارود 1 به ترتيب 679 و 530 کيلوگرم در هکتار بوده است. همچنين در دو استان مذکور، جوکاران ِ دارای نمره پذيرش نوآوری بالاتر، ميانگين عملکرد بالاتری نيز دا شتند.
حسن پور بهروز، نعمتی عادل، زارع ابراهيم. بررسی بازده سرمايهگذاری در تحقيقات ارقام اصلاح شده جو ديمدر کشور . فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد کشاورزی و توسعه. 1385; 14 (55) :15-46