خرما يکی از مهمترين اقلام صادرات غير نفتی ايران است که صادرات آن قدمت طولانی دارد . ايران از نظر صادرات خرما همواره در سطح جهان رتبه اول يا دوم را به خود اختصاص داده است. هدف از اين پژوهش شناسايی و ميزان ت أ ثيرگذاری عوامل مؤثر بر توسعه صادرات خرما با استفاده از مبانی نظری توابع تقاضا و عرضه صادرات، با تکيه بر تکنيکهای اقتصادسنجی بود ه است . همچنين با محاسبه کششهای عوامل مؤثر بر تقاضا و عرضه صادرات خرما، بويژه کششهای قيمتی و درآمدی، نقش قيمتهای نسبی، درآمد کشورهای واردکننده، نرخ ارز، توليد جهانی خرما و غيره در صادرات اين محصول بررسی شده است . جهت تخمين توابع عرضه و تقاضای صادرات از سيستم معادلات همزمان و آمار سری زمانی سالهای 1350 - 82 وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بازرگانی استفاده گرديد ه است . در اين راستا با به کارگيری آزمون ريشه واحد و ف ی ليپس- پرون ، همگرايی متغيرها بررسی شد ه که نتايج نشان میدهد متغيرهای موجود در مدل در د راز مدت با يکديگر ارتباط دارند. الگوی معادلات نيز در دو حالت اوليه و شرايط همگرا تخمين زده شدند.
نتايج حاصل از تخمين نشان می د ه د که در تابع تقاضای صادرات خرما، متغيرهای عرض از مبد أ ، قيمت نسبی صادرات خرما، نرخ واقعی ارز، ميزان توليد خرما در ساير کشورها، ميزان صادرات خرما و متغير مجازی جنگ معنيدار شده اند. در تابع عرضه صادرات خرما نيز متغيرهای عرض از مبد أ ، مقدار صادرات، مقدار صادرات ت أ خيری، قيمت عمده فروشی داخلی، توليد داخلی خرما و ارزش صادرات ت أ خيری و متغير مجازی جنگ معنيدار شده اند و لذا جز و متغيرهای ت أ ثيرگذار محسوب می شوند. در اين بررسی همچنين کشش قيمتی کوتاهمدت تقاضای صادراتی برابر 53/0- محاسبه گرديد که کوچکتر از کشش قيمتی د راز مدت(18/1-) است. کشش قيمتی کوتاهمدت برای عرضه صادرات خرما نيز معادل 21/7 بر ا ورد ش د.
کاظم زاده ليلا، ابونوری عباسعلی. براورد توابع عرضه و تقاضای صادرات خرمای ايران با استفاده از الگوی سيستم معادلات همزمان . فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد کشاورزی و توسعه. 1385; 14 (54) :103-124