مقاله حاضر باهدف ارزيابی ظرفيت صادراتی محصولات کشاورزی به کشورهای عضو اتحاديه اروپا با استفاده از شاخصهای براورد پتانسيل تجاری، مزيتنسبی و شاخص کسينوس طی دوره زمانی 1999-2003 تدوين شده است. نتايج پژوهش نشان میدهد که بسياری از کشورهای عضو اتحاديه اروپا (22کشور از 25کشور) با کسب شاخص کسينوس با حد پايين56/0 و حد بالای 71/0، دارای درجه اکمال تجاری بالقوه بالايی با ايران هستند. نزديک به يکبودن اين شاخص نشان میدهد که امکان افزايش صادرات ايران به اينکشورها وجود دارد و اين کشورها میتوانند بازار مناسبی برای صادرات ايران به حساب آيند. البته ايران بايد استانداردهای لازم اين اتحاديه از جمله مقرراتبهداشتی، مقرراتفنیو استانداردهایاجباری و غيره را رعايت کند.
از مجموع 307 کالای صادراتی دارای مزيت نسبی ايران، 63 مورد جزو محصولات کشاورزی بوده است (يک پنجم از محصولات صادراتی دارای مزيت نسبی ايران را محصولات کشاورزی تشکيل میدهند) که از اين تعداد فقط 7 محصول شامل خيار و خيارترشي؛ نخود رسمي؛ پسته؛ خرما؛ هستهو مغزهسته زردآلو، هلو يا آلو؛ شيره و عصارههای نباتی از رازک؛ انواع مواد اوليه نباتی مورد استفاده در رنگرزی يا دباغی از بازار مناسبی در اتحاديه اروپا برخوردارند.
محصولات کشاورزی دارای بالاترين پتانسيل صادراتی ايران به 9 کشور لهستان، سوئد، اسپانيا، بلژيک، هلند، انگليس، فرانسه، ايتالياو آلمان تعلق داشته است. آلمان با 40محصول کشاورزی دارای پتانسيل وارداتی از ايران در ميان اعضای اتحاديه اروپا رتبه اول را دارد. از اين 40 محصول، در بيش از 30 درصد کالاها هيچ استفادهای از اين پتانسيل صورت نگرفته و يا استفاده از ظرفيت آن کمتر از 15 درصد بوده است. در اين باره جدولهای کالايی مشتمل بر محصولات کشاورزی دارای مزيت نسبی صادراتی ايران بر اساس کدهای شش رقمی HS به کشورهای عضو اتحاديه اروپا، اطلاعات مفيدتری از ظرفيتهای بالقوه، ميزان صادرات تحققيافته و ظرفيتهای استفادهنشده ارائه میکند و میتواند مبنايی برای اعمال کاهش تعرفههاو دسترسی به بازار اتحاديه اروپا قرار گيرد.