دکتر عليقلی حيدری * ، دکتر اسماعيل شهبازی * ، دکتر سيد محمود حسينی *

  ترويج کشاورزی به طور کلی شامل نظام آموزشی غيررسمی است که ارباب رجوع آن را عمدتاً مردم روستايی با اشتغال اوليه کشاورزی تشکيل می دهند. رهيافتهای ترويجی شکل و فرم کار و جوهر يک نظام ترويج است و نظام به کمک آنها انواعی از پيامها را تهيه می کند و به مردم می رساند.

  در اين تحقيق مهمترين رهيافتهای ترويج، که در مناطق مختلف جهان و در ايران کم و بيش به کار گرفته شده است، با بيان مهمترين ويژگيها، مسائل ومشکلات و مزايا به اختصار بررسی شده و سپس از ديدگاه متخصصان ترويج کشور ميزان کاربرد هر رهيافت در وزارتخانه های کشاورزی سابق، جهاد سازندگی سابق و جهاد کشاورزی کنونی به منظور تحقق توسعه پايدار کشاورزی مورد مطالعه و سنجش قرار گرفته است.

  رهيافتهای مورد استفاده در وزارت کشاورزی به ترتيب عبارتند از رهيافت متعارف ترويج، تخصصی کالا، دگرگونی فنی و پروژه‌ای و در وزارت جهاد سازندگی شامل رهيافت مشارکتی، متعارف ترويج و توسعه جامع روستايی بوده است .همچنين در خصوص رهيافتهای ترويجی مناسب برای استفاده در وزارت جهاد کشاورزی به ترتيب رهيافتهای مشارکتی، تحقيق و ترويج در نظامهای زراعی و توسعه جامع روستايی پيشنهاد شده است. از ويژگيهای مهم پژوهش حاضر می توان به جامعيت آن از لحاظ ابعاد موضوعی و نگرش گذشته‌نگر و جهتگيری مطلوب برای آينده به منظور تحقق توسعه پايدار کشاورزی و روستايی اشاره کرد.