از آنجا که بخش کشاورزی بزرگترين بخش مصرفکننده منابع آب شيرين کشور است، يکی از علل اصلی خشک شدن درياچه اروميه را نيز میتوان به توسعه ناپايدار فعاليتهای کشاورزی مربوط دانست. بههمين جهت، جا دارد که راهکارهای احيای آن عمدتاً بر مديريت آب مصرفی بخش کشاورزی متمرکز شوند و به نظرمیرسد که يکی از اين طرحها، تغيير الگوی کشت و استفاده از گونههای با نياز آبی کمتر به جای گونههای پرمصرفتر باشد. لذا در پژوهش حاضر تلاش شده است با استفاده از مفهوم PES، ابتدا راهکار تغيير الگوی کشت در قالب استفاده از گندم و جو به جای گونههای چغندرقند، يونجه، ذرت و گوجهفرنگی به بهرهبرداران پيشنهاد شود، سپس نتايج به دست آمده از نظر اقتصادی ارزيابی گردد. منطقه مورد مطالعه در پژوهش حاضر، حوزه آبخيز سيمينهرود است. برای اين منظور از روش تلفيقی مصاحبه و پرسشنامه جهت جمعآوری اطلاعات موردنياز استفاده شد. يافتههای اين مطالعه نشان داد که چنين پيشنهادی در زمان انجام مطالعه (1393) از مقبوليت کافی بين بهرهبرداران برخوردار بوده و در صورت توفيق در جلب پشتيبانی مالی دولت، امکان اجرای موفق آن وجود خواهد داشت. ارزيابی اقتصادی طرح نشان میدهد که نسبت منفعت به هزينه طرح جايگزينی گندم به جای چهار گونه مورد بررسی 12/2 و برای جايگزينی جو 06/2 است. بنابراين با توجه به قابليت اجرايی اين طرح، پيشنهاد میشود با جداسازی رديف بودجه مشخص، ضمن اجرای اين راهکار در تمام زيرحوضههای درياچه اروميه، ميزان کاهش درآمد بهرهبرداران -که در صورت اجرای طرح تغيير الگوی کشت اتفاق ميافتد- پرداخت شود.
طبقهبندی JEL: Q51, Q57
دانشی عليرضا، پناهی مصطفی، وفاخواه مهدی. امکانسنجی اقتصادی استفاده از گونههای با نياز آبی پايينتر به منظور بهبود وضعيت آبی درياچۀ اروميه با استفاده از رويکرد برنامۀ PES. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد کشاورزی و توسعه. 1395; 24 (93) :223-246
![[English Abstract]](templates/tmpl_yekta/images/en.gif)