چکيده
بیتوجهی به مديريت آبهای زيرزمينی و برداشت بیرويه آب از سوی آببران آثار اقتصادی، اجتماعی و زيستمحيطی گستردهای داشته است. استان فارس، به عنوان يکی از استانهايی که در توليدات کشاورزی متکی به استفاده از آبهای زيرزمينی است، با اين مسئله به صورت حادی روبهرو بوده است. با توجه به اهميت موضوع در اين مقاله، آثار اقتصادی، اجتماعی و زيستمحيطی برداشت بیرويه آب در دشت داراب بررسی شد. در جمعآوری اطلاعات از دو روش اسنادی و پيمايشی استفاده شد. در روش پيمايشی با استفاده از روش نمونه گيری خوشه ای با نمونه 300 نفری از کشاورزان مصاحبه و پرسشنامه تکميل گرديد. افزون بر اين، برای بررسی دقيقتر آثار کاهش سطح آب زيرزمينی بر کيفيت آب، نمونهای از آب چاهها مورد آزمايش قرار گرفت. برای رسيدن به اهداف مطالعه از روش " مقايسه قبل و بعد" استفاده شد. همچنين ارزيابی ميزان افت سطح آبهای زيرزمينی در نتيجه برداشت بیرويه از آب با استفاده از هيدروگراف آبخوان آبرفتی دشت داراب و برآورد رگرسيون خطی بين ارتفاع تراز مخزن با سالهای زراعی صورت گرفت. چگونگی تغييرات کيفيت آب زيرزمينی در دشت مذکور نيز با بهرهگيری از کموگراف دشت داراب صورت پذيرفت. نتايج معادله رگرسيون خطی بين ارتفاع تراز مخزن و سالهای زراعی نشان دهنده افت شديد ارتفاع مخزن با شيب نسبتاً تند و منفی است. بر اساس نتايج، درآمد کشاورزان 91 درصد کاهش يافته است. ارزيابی آثار اجتماعی ناشی از افت سطح آبهای زيرزمينی از ديدگاه کشاورزان نشان داد که اين مسئله در افزايش فقر،کاهش اشتغال و در نتيجه، افزايش مهاجرت نقش عمدهای داشته است.
طبقهبندی JEL: Q16
شجری شاهرخ، نجفی بهاءالدين، چراغی سيد علی محمد. بررسی آثار برداشت بی رويه از آبهای زيرزمينی در استان فارس : مطالعه موردی دشت داراب. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد کشاورزی و توسعه. 1396; 25 (100) :37-57
![[English Abstract]](templates/tmpl_yekta/images/en.gif)