این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پایش، جلد ۱۴، شماره ۴، صفحات ۴۲۱-۴۳۴
عنوان فارسی طراحی مدل دسترسی جغرافیایی به مراکز آزمایشگاهی تشخیص پزشکی کشور ایران: روش شناسی و چالش های آن
چکیده فارسی مقاله دسترسی عادلانه و بهره مندی از خدمات یکی از ابعاد عدالت در نظام سلامت است. تفاوت در دسترسی به مراکز ارائه خدمات منجر به تفاوت در پیامدهای سلامتی می شود. برنامه ریزی برای توزیع عادلانه خدمات تشخیصی و درمانی یکی از اهداف سیاستگذاران نظام سلامت است که با کمک برنامه ریزان شهری به نتایج ارزشمندتری منجر خواهد شد. در این راستا مطالعه ای تحت عنوان "طراحی مدل دسترسی جغرافیایی به مراکز آزمایشگاهی تشخیص پزشکی کشور ایران" طراحی و اجرا شد که در مقاله حاضر به  روش شناسی و چالش های مطالعه مذکور پرداخته شده است. واحدهای این مطالعه شامل آزمایشگاه های تشخیص پزشکی مستقر در داخل محدوده شهر بوده که در حوزه درمان (مستقل، بیمارستانی و درمانگاهی) تا انتهای سال 1391 فعالیت داشتند. این مطالعه در شهرهای نمونه شامل تکاب، شوشتر، شیراز، ‌قم و همدان انجام شده است. تحلیل داده ها با استفاده از نظرات کارشناسی صاحب نظران و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) انجام شد. در این مطالعه از نرم افزار ArcGIS استفاده شده و تجزیه و تحلیل اختصاصی تحت عنوان Spatial analysis بوده است. مراحل اصلی مطالعه شامل "شناسایی ظرفیت شهری برای آزمایشگاه های تشخیص پزشکی"، "تعیین میزان سازگاری کاربری آزمایشگاه های تشخیص پزشکی با سایر کاربری های شهری و تعریف لایه در محیط GIS برای هر کدام از کاربری ها"، "تعیین معیارهای اصلی مکان یابی آزمایشگاه ها و تعریف لایه GIS برای هر کدام از معیارها"، "تعیین مکان های بهینه برای استقرار آزمایشگاه ها با هم پوشانی لایه های معیارهای اصلی در GIS" ، "تعیین تعداد آزمایشگاه های قابل احداث با لحاظ مکان یابی آزمایشگاه ها" و "طراحی مدل دسترسی جغرافیایی به مراکز آزمایشگاهی تشخیص پزشکی" بود. چالش اصلی اینگونه مطالعات، نیاز به دسترسی به زیرساخت های اطلاعاتی خاصی مانند لایه بلوک های شهری (شامل فیلد جمعیتی) و فیلد کاربری اراضی شهری است که باید از قبل توسط سازمان های ذیربط برای هر شهر فراهم شده باشد. در ضمن از آنجائیکه معیارهای زیادی در انتخاب مکان بهینه برای استقرار مراکز آزمایشگاهی دخیل هستند لازم است برای تسهیل تحلیل اطلاعات از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شود. دستاوردهای اینگونه مطالعات برای سیاستگذاری و برنامه ریزی در نظام سلامت و برنامه ریزی شهری بسیار کاربردی است و آشنایی با چالش های روش شناسی و رفع آن ها می تواند انجام این مطالعات را تسهیل نماید.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Modeling geographical accessibility to medical laboratory services in Iran: methodology and its challenges
چکیده انگلیسی مقاله Objectives: Recent advances in health geography helped to understand more on the role of the geographical distribution and settings of diagnostic and therapeutic centers in the communities. The present study aimed to investigate on modeling geographical access to medical laboratory services in Iran.Methods: This study conducted in 2014. Study units included medical laboratories, which were active by the end of March 2013 and located within the selected city borders. These laboratories were located in a clinic or in a hospital or were an independent laboratory. The cities were selected by sampling included Takab, Shushtar, Shiraz, Qom and Hamadan. Data analyses performed using expert opinions and using Geographic Information System (GIS). Spatial analysis performed using ArcGIS. The stages of studies were “identifying the urban capacity for medical laboratories”, “determining the land-use compatibility of medical laboratories with other urban land uses and creating mapped information layers in GIS for each of the land-uses”, “determining main criteria for site selection of new medical laboratories and weighting mapped information layers in GIS for each of the criteria”, “determining the optimal site for the new medical laboratories with overlapping mapped information layers of the main criteria in GIS”, “determining the number of new laboratories with considering the site selection of laboratories” and “design a geographical accessibility model to medical laboratory services”. Main challenges for conducting such studies require infrastructures including layer of urban blocks (field of population) and urban land use fields for each city. In addition, many criteria are involved in choosing the optimal location for the establishment of medical laboratories, so it is recommended to use Geographic Information System to facilitate analysis. Conclusion: Since the results of such studies are useful for policy making and planning in the health system and urban planning, recognizing methodolical challenges can facilitate similar studies in the future.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله ژیلا صدیقی | Jila Sadighi
Health Metrics Research Center, Iranian Institute for Health Sciences Research, ACECR, Tehran, Iran


علی حسینی | Ali Hosseini
Department of Geography and Urban Planning, University of Tehran, Tehran, Iran


کاظم محمد | Kazem Mohammad
Department of Epidemiology and Biostatistics, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran


سعید مهدوی | Saeed Mahdavi
Reference Health Laboratories Research Center, Ministry of Health and Medical Education, Iran


سیامک میراب سمیعی | Siamak Mirab Samiee
Reference Health Laboratories Research Center, Ministry of Health and Medical Education, Iran


نوش آفرین صفادل | Nooshafarin Safadel
Reference Health Laboratories Research Center, Ministry of Health and Medical Education, Iran


‌ وحید بنایی | Vahid Banaei
Deputy of Architecture & Urban Planning, Ministry of Roads and Urban Development, Iran


کتایون جهانگیری | Katayoun Jahangiri
Health Metrics Research Center, Iranian Institute for Health Sciences Research, ACECR, Tehran, Iran


راحله رستمی | Rahele Rostami
Health Metrics Research Center, Iranian Institute for Health Sciences Research, ACECR, Tehran, Iran
نشانی اینترنتی http://acadserv.com/demojrn/browse.php?a_code=A-10-10-204&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده عمومی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات