این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
طب سنتی اسلام و ایران، جلد ۴، شماره ۳، صفحات ۲۰۹-۲۲۲
عنوان فارسی درآمدی بر اصطلاحات و مضامین طبی در مثنوی مولوی
چکیده فارسی مقاله سابقه و هدف: متون فرهنگی فارسی و اشعار و داستان‌های شعرای ژرف‌اندیش ایرانی، ثروت عظیم و سرشار علمی و فرهنگی است که به ما به ارث رسیده و می‌تواند پشتوانه بزرگی برای ترقی و پیشرفت علمی ما باشد. پژوهش در این گنجینه‌ها، ما را در برابر از خود بیگانگی تاریخی و فرهنگی، مصون داشته و می‌تواند بار دیگر انگیزه‌ای برای پایه‌ریزی بنیاد تمدنی باشد که ایرانیان هزار سال پیش از این داشته‌اند و آوای آن هنوز از ورای تاریخ، در تمامی علوم، طنین‌انداز است. حال سوال اصلی این است که در منابع ادبی که آیینه تمام نمای جامعه زمان خود هستند چگونه به بیماری‌ها و درمان‌های رایج در آن جامعه پرداخته شده است؟ و این که ارتباط بین منابع ادبی و طب قدیم چگونه است؟ آنچه که این مقاله بدان می‌پردازد، آن دسته از کلماتی است که در حوزه پزشکی چه در بحث بیماری‌ها و چه در بحث درمان مورد استفاده هستند و ما از آنها با اصطلاحات و مضامین پزشکی یاد کرده‌ایم و در کتاب ذخیره خوارزمشاهی نیز ذکر آنها به وضوح آمده است و مولانا در کتاب ارزشمند مثنوی معنوی نیز توجه ویژه‌ای به آنها داشته است. مواد و روش‌ها: در این پژوهش فقط به برخی بیماری‌ها از قبیل: آبله، آماس، استسقا، استفراغ، بلغم، تب لرزه، حرارت، رعشه، سرسام، وبا و نکس و درمان‌هایی از قبیل: تریاق، سرمه، حجامت و فصد پرداخته شده است تا از طرفی با بیماری‌ها و درمان‌های سنتی رایج در زمان مولوی آشنا شده و از طرفی دیگر اطلاعات مولوی از این حوزه را بیان کنیم، تا برای تحقیقات دقیق‌تر و گسترده‌تر در این زمینه سرآغازی تازه باشد. برای پاسخ گفتن به سوالات این پژوهش و اثبات این که در مثنوی مولوی به عنوان یک اثر فاخر ادبی، مسأله‌ی بیماری‌ها و درمان‌ها حائز اهمیت بوده‌است، اطلاعات از منابع ذکر شده با استفاده از شیوه توصیفی ـ تحلیلی گردآوری و تبیین شده و در نهایت تحلیل محتوا شده است. نتیجه‌گیری: مولوی با توجه به آگاهی نسبی خود از اصطلاحات مربوط به این حوزه و نیز با استفاده از تجربه‌هایی که خود در هنگام ابتلا به بیماری‌ها و مصرف داروها کسب کرده، برخی از این مضامین و اصطلاحات را مانند انواع مزاج‌ها و اخلاط انسان و ارتباط آنها با بیماری‌ها و بررسی علایم بیماری‌ها و درمان آنها از طریق این مزاج‌ها و اخلاط، درمان‌های رایج برای تب‌ها، بیماری‌های گوارشی و بیماری‌های اعصاب مانند مرض عشق و نیز استفاده از حجامت در درمان بیماری‌ها را در شعرش به کار برده و به ویژه در توصیف اشیا و در بیان تقابل و تضاد مفاهیمی مثل دوا و درد، از آن ها استفاده کرده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله مثنوی، مولوی،طب، بیماری، درمان
عنوان انگلیسی An Introduction to Medical Idioms and Concepts in Molavi’s Masnavi
چکیده انگلیسی مقاله Introduction: Persian cultural texts and Iranian poets’ novels and poetries are our great scientific and cultural treasures that are inheritances incorruptible and undefiled. It can be a great backing for our scientific progress and development . Researches about these treasures ,protect us from the lack of historical and cultural recognition of ourselves and it can be a good motivation for establishing the basis of a civilization that Iranians had 1000 years ago and the impression of this civilization is seen in the beyond of history and all sciences. Now the main questions are:Have diseases and their common remedies been explained in literary sources which are the mirror of their time?and how is the relationship between literary sources and medicine? Aim: This article explains those medical idioms which are used not only in diseases but also in the ways of remedies in Kharazmshahi,s book and these idioms have been reflected in the poems of Molavi. Methodology: in this research,it has been suggested some diseases such as smallpox, ascites, cardinal humors, intermittent fever, hotness, frisson, delirium, cholera, recurrence of disease and remedies such as antidote, collyrium, venesection and bloodlet. The purpose is making acquainted with diseases and common traditional remedies in the period of Molavi. To answer these questions and the confirmation of these subjects which are very important in Masnavi, we have used the analytical-descriptive method and all contexts and information in this research have been analyzied. Conclusion: Molavi, on the basis of his relative awareness and experiences about suffering from diseases and taking drugs,has applied some medical concepts and idioms such as kinds of temperaments and their relations with diseases ,examining diseases signs ,remeding them according to the temperaments,common remedies for fevers, digestive diseases, nerves diseases such as love-sickness and using venesection for curing types of diseases in his poems.Especially, he has applied some concepts such as drug and pain for describing things and explaining opposition and contrast
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Masnavi, Molavi, medicine, disease , remedy
نویسندگان مقاله رمضان رضایی |


پری ناز علی اکبری |


نشانی اینترنتی http://www.jiitm.ir/browse.php?a_code=A-10-1-178&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات