این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های باستان شناسی، جلد ۸، شماره ۱۸، صفحات ۱۵۷-۱۷۴
عنوان فارسی تأملی دوباره بر دوره ‫بندی ساخت مسجد جامع شهر یزد ‬‬‬براساس اسناد مکتوب و یافته‫ های باستان‫ شناسی ‬‬‬‬‬‬(از ابتدا تا قرن ششم هـجری قمری)*
چکیده فارسی مقاله مسجد جامع شهر یزد، یکی از بناهای مهم تاریخی کشور می‌باشد که در طی دوره‌ی هزارساله توسط حکومت‌های مختلف گسترش یافته است. متون محلی یزد به شکل‎گیری این مسجد در طول دوره‎های مختلف اشاره دارند که در هر دوره بخش‌هایی تکمیل یا به آن اضافه شده است. ماکسیم سیرو، یکی از اولین کسانی است که تحقیقات جامعی را درباره‌ی این بنا انجام می‎دهد که منبعی برای پژوهشگران بعدی می‎شود؛ او چهار دوره برای شکل‎گیری بنای اولیه‌ی مسجد جامع ارائه می‌کند که با گفته‌های متون و داده‌های باستان‌شناسی تناقض دارد. لذا این پژوهش سعی دارد به بازنگری در دوره‌بندی تاریخی ساخت این بنا بپردازد. برای تحقق این هدف، در ابتدا به مطالعات کتابخانه‌ای و گردآوری اطلاعات تاریخی لازم به‌ویژه از متون محلی یزد پرداخته شده و سپس داده‌های حاصل از کاوش‌های باستان‌شناسی در کنار متون تاریخی مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت. مهم‌ترین سؤالات مطرح‌شده عبارتند از: 1. آیا می‌توان وجود آتشکده در محل فعلی مسجد جامع را اثبات کرد؟ 2. با توجه به داده‌های موجود، ساخت مسجد جامع یزد به چه دوره‌ای باز می‌گردد؟ نتایج به‌دست آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که هیچ‌گونه شواهدی مبنی‌بر وجود آتشکده در شالوده‌ی بنای مسجد جامع یزد وجود ندارد؛ همچنین می‎توان سه دوره‌ی ساخت را برای این بنا در نظر گرفت؛ در دوره‌ی اول، علاءالدوله کالنجار به ساخت مسجدی اقدام می‎کند که در متون یزد هم از آن به‌عنوان «مسجد جامع عتیق» و هم «مسجد جامع قدیم» یاد شده است. در دوره‌ی دوم، علاءالدوله گرشاسب الحاقاتی را به مسجد ساخته‌شده توسط علاءالدوله کالنجار اضافه می‌کند؛ همین امر سبب شده متون محلی، وی را نیز به‌عنوان یکی از سازندگان مسجد معرفی کنند. در دوره‌ی سوم، جماعتخانه‌ی دختران در کنار مسجد قدیم یا عتیق ساخته می‌شود و بانیان نیز بقعه‌ای را در کنار آن جهت مدفن خود بنا می‎کنند که مدفن آن‌ها امروزه نیز موجود است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی -
چکیده انگلیسی مقاله -
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله -
نویسندگان مقاله محمدابراهیم زارعی |
دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه بوعلی سینا

سید فضل اله میردهقان |
اســـــتادیار گـــــروه ایران شناسی دانشگاه بوعلی سینا.

حمید عزیزی بندرآبادی |
دانشجوی دکترای باستان شناسی دانشگاه تهران.

ابراهیم کاظم نژنداصل |
کارشناس ارشد باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد.

نشانی اینترنتی https://nbsh.basu.ac.ir/article_2514_298089fd0f06c81e79f2bfdc7cc24d63.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1361/article-1361-1128562.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات