این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، جلد ۱۷، شماره ۱، صفحات ۷۵-۱۰۹
عنوان فارسی شناسایی عوامل مولد، نحوه تولید و بهره‌برداری از شیرابه‌های قندی (مانها) در ایران
چکیده فارسی مقاله کشور ایران به‌دلیل برخورداری از تنوع آب و هوایی از پوشش گیاهی بسیار غنی و متنوعی بهره‌مند می‌باشد، به‌طوری‌که برخی گونه‌های گیاهی خاص تنها در ایران می‌روید، درحالی‌که در سایر مناطق دنیا کمتر نظیر آنرا می‌توان مشاهده نمود. شیرابه‌های قندی یا مانها یکی از اقلام مختلف محصولات فرعی گیاهان مرتعی و جنگلها به شمار می‌روند که در بعضی از نقاط کشور روی گیاهان ‌ویژه‌ای تولید و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. این مواد، ترشحات شیرین‌مزه و چسبنده‌ای هستند که بر اثر فعالیت تغذیه‌ای برخی حشرات بر روی اندامهای جوان بعضی گیاهان یا واکنش گیاه در برابر بعضی عوامل مکانیکی و یا حرارت محیط به بیرون از بافتها در پاره‌ای از مناطق ایران تراوش می‌شوند. به‌عبارت دیگر مانها معمولاً در اثر دو عامل، یکی گیاه به‌عنوان میزبان و حشره به‌عنوان مهمان بوجود می‌آیند. مانهایی که تاکنون بر روی گیاهان جنگلی و مرتعی ایران تولید و شناسایی شده‌اند شامل گزانگبین، شیرخشت، بیدخشت، شکرتیغال، گز علفی، گز شهداد و ترنجبین می‌باشند که علاوه بر خواص دارویی به نوعی در مصارف غذایی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.  به‌دلیل ناشناخته بودن عوامل مولد مانها، گیاهان تولید کننده، پراکنش گیاهان میزبان، حشرات مولد و همچنین نحوه تولید، زمان و نحوه بهره‌برداری و نیز نقش عوامل مختلف اکولوژیکی و بیولوژیکی در تولید و تکثیر حشرات مولد مان، طرح ملی «بررسی منابع تولید کننده و نحوه تولید شیرابه‌های قندی (مانها) در ایران» از سال 1372 تا پایان 1378با همکاری تعدادی از محققان و کارشناسان تحقیقاتی در ستاد مؤسسه و استانهای تهران، اصفهان، خراسان، لرستان، فارس و کرمان اجرا و در این مدت ضمن جمع‌آوری و شناسایی عوامل تولید کننده مانها در ایران اقداماتی در زمینه بیولوژی حشرات، نحوه تولید و بهره‌برداری از آنها انجام شد که خلاصه‌ای از نتایج بدست آمده در این مقاله ارائه می‌شود. به‌دلیل خدادادی بودن این منابع و عدم سرمایه‌گذاری اولیه برای ایجاد آنها توسط انسان و دسترسی آسان و ارزان برای بهره‌برداری، متأسفانه طی سالهای متمادی گذشته تاکنون روند تولید و نگهداری آنها سیر نزولی را نشان می‌دهد، به‌گونه‌ای که برخی از حشرات مولدمان در آستانه نابودی کامل و حذف از چرخه طبیعت قرار گرفته‌اند و بایستی هر چه زودتر اقدامی جدی و ضربتی برای حمایت و حفاظت از این ذخاتر ژنتیکی ارزشمند بعمل آید.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Identification of Manna sources, production mechanism and utilization in Iran
چکیده انگلیسی مقاله The origin of the word of "Manna" has not been satisfactorily explained. Manna is a kind of sugar material produced on young plant organs during some insect activities or reaction of plant mechanical factors or temperature out of plant tissues. These material has high medicinal, nutritional and commercial values are accounted as important by-product of Forests and Rangelands in some areas produces and uses. Some plant manna that which have been investigated in national projects titled. "Investigation and identification of manna sources and production mechanism in Iran" in Tehran and other parts of Iran in the period 1993-2000 which are discussed in this paper include: 1- Gazangabin (Astragal Manna): It is a manna exudes as white spiral, segmented fibes by Cyamophila dicora Log. (Hom.: Psylidae) nymphs. 2- Shir-Khesht (Cotoneaster Manna): Occur as sweet, small, grayish-white granules during july and early August on Cotoneaster branches attacked by Scolytus rogulosus Mull. In few days the material sloughs off, which is then collected and mixed with what flour used as laxative. 3- Bid-Khesht (Willow Manna): A white, sweet fairly hard, manna with delightful smell. This compound is produced on the leaves and young branches of some willow by Tuberolachnus salignus (Gmelin), an aphid of Lachnidae family. 4- Shekar-Tighal (Trehala Manna): Shekar-tighal is a manna produced on young shoots or leaves of Echinops spp. By the salivary glands of weevils (Larinus spp.) The compound dries and hardens fast following exudation. Several species of weevils of the genus Larinus ave so far been collected and identified as producing agents in Tehran, Fars, Lorestan, Esfahan, Khorassan and East-Azarbaijan provinces, These include: Larinus onopordi L., L. o. var. maculatus Fahr. L. arabicus Cap., L. mellificus and L. vulpes Olive. 5- Gaz-e-Alafi (Oak manna): Gaz-e-Alafi is a valuable by-product of western oak forests specially in northern parts of Zagross. The manna is produces on the leaves surfaces and young branches of two oak species (Quercus infectoria Oliv. And Q. brantii Oliv.) by nymphs and adults activities of two aphids (Tuberculoides anualatus Harting and Thelaxes suberi Del.). The material then is sticken as sugar crystallized and used. Production and utilization time of this material is on late spring and sometimes on first autumn. Distribution of host plants and aphids are in West-Azarbaijan, Kordestan, Kermanshah and Lorestan provinces, but producer aphids in West-Azarbaijan, Kordestan and Lorestan provinces are able to produce manna. 6- Gaz-e-Shahdad (Tamarisk Manna) This sweet yellowish-white compound is produced by two species of insects such as; (Euscelis sp. Family Cicadelidae order Homoptera and Tuponia subaltera Drop. Family miridae order Heteroptera) on young branches of Tamarix aphylla. 7- Tarangabin (Camel's thorn Manna): Camel's thorn Manna is a sugar made compound produced by Poophilus nebulosus Family Cercopidae, order Homoptera as a tiny white granules on the end part of Camel's thorn (alhagi camelorum).
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله محمود محمدی |
اعضاء هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع

محمد دینی |
اعضاء هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع

نشانی اینترنتی http://ijmapr.areeo.ac.ir/article_118181_5ad05d6bf0333f34ed997b37ce078668.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/717/article-717-1222048.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات