این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های باستان شناسی، جلد ۸، شماره ۱۹، صفحات ۲۲۷-۲۴۵
عنوان فارسی گونه شناسی ساباط های بافت تاریخی نایین
چکیده فارسی مقاله ساباط از عناصر معمارانه‌ی فضاهای شهری ایران است که هنوز در گذرهای بسیاری از شهرهای تاریخی، مانند نایین یافت می‌شود. براساس بررسی‌های صورت گرفته، تاکنون پژوهشی که به مطالعه‌ی ساباط‌های بافت تاریخی نایین و به‌خصوص تحلیل‌های گونه‌شناسانه‌ی این عناصر ارزشمند پرداخته باشد، انجام نگرفته است؛ لذا پژوهش حاضر برای نخستین‌بار به شناخت و بررسی و گونه‌شناسی ساباط‌های این شهر می‌پردازد. بدین‌منظور ابتدا نظریه‌های موجود در گفتمان گونه‌شناسی بررسی و نظریه‌ی معماریان که گونه را شِمایی چند بُعدی مرکب از اندام‌های کالبدی و طرح‌واره‌های عجین شده با اندام‌ها می‌داند، مناسب تشخیص داده شد. بر این اساس پژوهش حاضر 15ساباط بافت تاریخی نایین را مطالعه نموده و سعی خواهد کرد گونه‌بندی مناسبی براساس این نظریه ارائه دهد. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای-میدانی به‌همراه مصاحبه‌های عمیق و روش تحقیق، کیفی با رویکرد تحلیلی -توصیفی است. ساخت ساباط بر روی گذر به خلق فضا و کاربردی نمودن سطح بالای گذر می‌انجامد و این فضای ایجاد شده در تراز بالای گذر توسط ساباط، محدود به مالک دو بدنه‌ی گذر و در نتیجه متعلّق به دو ملکی است که در دو سوی گذر واقع شده‌اند. یافته‌های گونه‌شناسانه حاکی از دو گونه‌ی ساباط است؛ گونه‌ی اول، با بیشترین درصد فراوانی، بدون فضاهای معماری و فقط پوشاننده‌ی گذر، می‌باشد. ساباط‌های گونه‌ی دوم، گرچه همگی دارای اندام‌های فضایی اتاق و یا ایوان بر روی گذر به‌عنوان شِمای مشترک می‌باشند، ولی براساس چگونگی ترکیب این عناصر، جهت‌گیری ساباط و همچنین زندگی متفاوتی که در هر یک جاری بوده است به سه زیر گونه‌ی ساباط اتاق‌دار با تعبیه بازشو در دو نما، ساباط با ترکیب اتاق و ایوان در یک نما و ساباط ایون‌دار در دو نما تقسیم می‌شوند. براساس نتایج مطالعات شفاهی در ارتباط با طرح‌واره‌ی نسبت خویشاوندی یا عدم نسبت خویشاوندی مالکان ساباط‌ها،  در گونه‌ی اول مالکان خویشاوند دو طرف گذر، مربوط به یک خاندان بوده و با ساخت ساباطی، ورودی خانه‌ها نیز در زیر ساباط تعبیه می‌گردد. در گونه‌ی دوم مالکیتِ ساباط، با رضایت و توافق مالکان دو طرف گذر که با یکدیگر نسبت خویشاوندی نداشته به یکی از طرفین تعلق می‌گیرد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله ساباط، گونه شناسی، اندام های کالبدی، طرح واره، گذر تاریخی، نایین،
عنوان انگلیسی typology of sabat in the city of naein
چکیده انگلیسی مقاله subpart, district Sabats in formal and functional view will be mentioned. In third chapter, subject pathology, intrusion factors and documentation will be said. In that case, all intrusion factors categorized into two sections, general interventions relevant to historical context especial ones in relation with sabat zones. In next chapter, based on objective findings, theoretical principles for structural design will be performed which could be called design spirit, as urban remedy. In fifth chapter, based on theoretical principles, some devises for curing will be worked out. Finally, in last chapter, which is conclusion, some answers for questions and research consequences will be said.Sabats as a main architectural-urbanism element, has a high and effective role in historical urban context of Naiin, could be studied in architectural, urbanism, climatic structural, social and cultural view. In first chapter, research process including goals, research questions will be discussed. In next one, as first part of restoration process, is subject identification, containing ancient historical context analysis and present condition, aiming to find historical, artistic, cultural, social and economic values will be discussed, of which to recognize as right base model. This chapter separates into two parts: first one is to one Sabats would be discussed. In second chapter, identifying present condition of naein will be said of which in eighth subpart, district Sabats in formal and functional view will be mentioned. In third chapter, subject pathology, intrusion factors and documentation will be said. In that case, all intrusion factors categorized into two sections, general interventions relevant to historical context especial ones in relation with sabat zones.next chapter, based on objective findings, theoretical principles for structural design will be performed which could be called design spirit, as urban remedy. In fifth chapter, based on theoretical principles, some devises for curing will be worked out. Finally, in last chapter, which is conclusion, some answers for questions and
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله naein historiical quarter, sabat, Main Structure
نویسندگان مقاله میترا آزاد |
استادیار گروه معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی

مهدی سلطانی محمدی |
دانش آموخته ی کارشناسی ارشد مرمت و احیای بناها و بافت های تاریخی، دانشگاه شهید بهشتی

نشانی اینترنتی https://nbsh.basu.ac.ir/article_2594_8f750058b4fd189e5830b532e1c6d930.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1361/article-1361-1322057.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات