این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های جغرافیای طبیعی، جلد ۵۰، شماره ۴، صفحات ۶۹۷-۷۱۲
عنوان فارسی بررسی الگوی پراکنش مکانی نبکا (مطالعه موردی: دشت صوفیکم، استان گلستان)
چکیده فارسی مقاله نبکا نقش‏های متعددی در پایداری اکوسیستم‏های مناطق خشک و فرا‏خشک دارد؛ مهم‏ترین نقش آن‏ حفظ پوشش گیاهی و تثبیت ماسه‏های روان است. تحقیق حاضر بر اساس روش میدانی شمارش 147 نبکا در دشت صوفیکم استان گلستان انجام شده است. به‏منظور بررسی تعیین نوع الگوی پراکنش نبکاها و عوامل تأثیرگذار در پراکنش مکانی آن‏ها، خصوصیات مورفومتریک نبکا‏ها (طول، عرض، و ارتفاع نبکاها) در عرصه تعیین شد و موقعیت مکانی آن‏ها ثبت گردید. همچنین، برای تعیین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک از رأس نبکاها خاک نمونه‏بردار شد و سپس تحلیل‏ مکانی نبکاها با استفاده از توابع k رایپلی، g تک‏متغیره، و تابع همبستگی نشان‏دار انجام شد. پراکنش مکانی نبکاها در فاصله‏های بین 0 تا 50 متر به‏صورت کپه‏ای تعیین شد. همچنین، تحلیل تابع همبستگی نشان‏دار با احتمال 95درصد و در سطح 5درصد برای پارامترهای طول نبکا، کج‏شدگی رسوبات، اسیدیته، و ماده آلی خاک نبکاها بیانگر تأثیر این عوامل در الگوی پراکنش بود و سایر پارامترهای مورد مطالعه تأثیری نداشتند. با توجه به نقش مثبت نبکا در کاهش اثر فرسایش بادی، بررسی پراکنش مکانی و عوامل مؤثر در پراکنش و توسعه نبکاها و ضرورت آگاهی از فرایند‏های طبیعی آن‏ها می‏تواند در مدیریت بهتر به‏منظور کاهش میزان فرسایش بادی کاربردی باشد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Investigating the spatial distribution pattern of Nebaka, case study: Sufikam plain, Golestan province, Iran
چکیده انگلیسی مقاله Introduction Nebakas are single dunes formed by the accumulation of aeolian sediments under the bushes and shrubs. They play an essential role in the stability of arid and hyper-arid ecosystems, mostly by preserving the vegetation. Moreover, they are very important in stabilization of moving sand in deserts and semi-arid areas, as well as in protecting human settlements and facilities from sand infestation. The spatial point pattern analysis of natural or manmade effects provides useful information about the effects of competition between environmental conditions. The spatial point pattern of every phenomenon and their impacts on environment is being considered as a basic criterion for decision making, especially in risk management. For instance, spatial pattern of plants is a context in ecological theory, and a data-set consisting of a series of mapped point locations is a main example of a spatial point pattern. The methods for quantifying these characteristics of point pattern are known as summary statistics. From a statistical point of view, the methods are also appropriate for phenomena that represent various types of geomorphologic features. So, to better understand the factors controlling the pattern of Nebakas, univariate and bivariate summary statistics have been used. Moreover, a more promising approach in such analyses is to complement point position with quantitative size attributes and use mark point patterns (i.e., Nebakas with a quantitative characteristic such as physical and chemical properties of the soil). In fact, the spatial distribution of Nebakas in the semi- arid regions can be described and modeled by point pattern processes where the points are given by locations of the Nebakas. Investigations which have not done so far on the spatial analysis of the Nebka dunes, given the importance of spatial statistics in obtaining useful information for better management in all fields. Materials and methods In the present study, a 197ha area was selected and the maps related to 147 Nebkas in the Sufikam plain, northwest of Golestan province, Iran were obtained. In order to study the distribution pattern of Nebkas and also the factors influencing their spatial distribution, morphometric characteristics of the Nebkas, including length, width and height were recorded. The physical and chemical properties of the soil were assessed and the spatial pattern of Nebkas were analyzed using R and Programita softwares based on Ripley's K and G univariate functions and Mark Correlation Function (MCF). Results and discussion Results showed that by using Ripley K function, the spatial distribution of Nebkas in Sufikam plain is clustered and most of them located in the North of area of interest. Density of Nebkas and also their mean spatial distance (distance between Nebkas) was 0.75 per hectare and 33m in turn. Regarding the results of g(r) in Sufikam plain, the significant aggregation of Nebkas was observed at all scales (0–50 m). As the function failed to be in the bounds of respective 95% simulation envelope, the aggregation of Nebkas in all of the scales was a significant departure from random labeling at the significance level of 0.05 (Fig. 8). Furthermore, regarding the results of mark correlation function (MCF), Nebkas and parameters of the length of the Nebka, sediment deposition, pH and organic matter of the Nebka soil, were highly correlated. Moreover, the parameters of width, volume and height of Nebka, EC, SAR, ESP, sorting and mean diameter of sediments did not affect their distribution pattern. Conclusion Considering the results of the spatial analysis of the Nebkas, factors affecting the distribution of these facies were identified. In this study, it was also found that soil acidity has a significant effect on the distribution pattern of Nebkas. In addition, a greater organic matter content has a greater effect on the growth of the plant species, which can also affect the distribution pattern. Soil textures such as clay, silt and sand did not affect the neighboring Nebkas in the study area. The sediment deposition and the distribution of the Nebkas indicates a positive correlation; which means that the larger its value (or the symmetry of the sediments towards fine particles), the denser the distribution of the points. According to the results which show the positive role of Nebka landform in reducing the effect of wind erosion, the investigation of their spatial dispersion and factors which affect their dispersion, development and natural processes, can be a guide for natural resource managers for controlling and reducing the wind erosion.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله محمد علی نژاد |
کارشناس ارشد مدیریت مناطق بیابانی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران

محسن حسینعلی زاده |
استادیار گروه آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

مجید اونق |
استاد گروه آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

علی محمدیان بهبهانی |
استادیار گروه آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

نشانی اینترنتی https://jphgr.ut.ac.ir/article_70317_f29778a9bf3892334ae244196c22ec47.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1375/article-1375-1336467.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات