این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
آب و فاضلاب، جلد ۲۸، شماره ۱، صفحات ۱۲۶-۱۳۸
عنوان فارسی اثرات بالقوه ایجاد بازار آب بر ارتقاء بهره‌وری و کاهش منازعات مربوط به آب در استان فارس
چکیده فارسی مقاله افزایش تقاضا برای آب در بیشتر مناطق و روند کاهشی منابع آب تجدیدپذیر، سبب ایجاد محدودیت‌های جدّی در دسترسی به منابع آبی و لزوم مدیریت پایدار و مناسب این منابع شده است. به‌همین دلیل، در حال حاضر تلاش برنامه‌ریزان بخش آب به‌سمت مدیریت تقاضا معطوف شده است. برای اجرای این سیاست، ابزارهای مختلفی وجود دارند که از جمله آنها می‌توان به بازار آب اشاره کرد. از این رو در مطالعه حاضر به نقش بازار آب بر مدیریت منابع آب پرداخته شد. این مطالعه از دو بخش تشکیل شده است. در بخش نخست، ایجاد بازار آب با استفاده از مدل برنامه‌‌ریزی ریاضی در سطح مزرعه و دشت، شبیه‌سازی شد. در بخش دوم اثرات ایجاد بازار آب و سیاست سهمیه‌بندی مقدار برداشت آب بررسی شد. سیاست سهمیه‌بندی، مقدار برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی را کاهش می‌دهد. داده‌های مورد نیاز با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی دو مرحله‌ای فراهم آمد. در مرحله اول بر اساس میزان دسترسی به منابع آب، روستاهای نمونه انتخاب شدند. در مرحله دوم با استفاده از روش نمونه‌گیری سیستماتیک، مزارع نمونه انتخاب شدند، سپس برای جمع‌آوری داده‌های نهاده ستاده، مقدار منابع در دسترس و سایر اطلاعات مورد نیاز از کشاورزان نمونه، مصاحبه به‌عمل آمد. نتایج نشان داد که حجم آب مبادله شده، 5/9 درصد کل آب مصرفی است. متوسط بهبود درآمد کشاورزان بین 15 تا 42 درصد متغیر است. بنابراین انگیزه کافی برای همه کشاورزان برای ورود به بازار آب وجود دارد. از آنجایی که ایجاد بازار آب مانند اجرای بسیاری از سیاست‌ها و اقدامات آب اندوز، بدون طراحی اقدامات پیشگیرانه مکمل، با افزایش مصرف آب همراه است که این موضوع با هدف ملی کاهش در مصرف آب سازگار نیست، اثرات مشترک سیاست سهمیه‌بندی برداشت آب و ایجاد بازار آب در قالب سناریو 2، شبیه‌سازی شدند. در این سناریو، میزان کل آب سالانه برای مزارع نماینده گروه‌های 1 و 2 به‌ترتیب 30 و 20 درصد کاهش یافت. نتایج نشان داد که با کاهش آب مصرفی، درآمد کشاورزان تنها 8 تا 11 درصد کاهش می‌یابد. در حقیقت می‌توان از طریق اجرای همزمان سیاست سهمیه‌بندی برداشت آب و ایجاد بازار آب، هدف کاهش مصرف آب را بدون آن که افت چشمگیری در میزان درآمد کشاورزان دیده شود، محقق ساخت. آب صرفه‌جویی شده می‌تواند به‌منظور اهداف حفاظتی و تأمین بخشی از حقابه محیط زیستی به‌کار گرفته شود. در این زمینه نصب کنتور، تحویل حجمی آب و به‌طور کلی ایجاد یک روش حسابداری مناسب آب در سطح مزرعه و حوضه آبریز، پیش نیاز اجرای سیاست‌ها و اقدامات آب اندوز از جمله ایجاد بازار آب است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله بازار آب، بهره‌وری، منازعات، برنامه‌ریزی ریاضی،
عنوان انگلیسی Potential Effects of a Water Market on Enhancing Water Productivity and Reducing Water-Related Conflicts in Fars Province, Iran
چکیده انگلیسی مقاله The growing demand for water and the declining trend in renewable water resources in most regions has led to serious limitations on water availability calling for the sustainable management of the harvestable resources. This has, in turn, encouraged most planners in the water sector to focus on demand management. A number of tools are already available for realizing water demand management goals; one such tool is establishing a water market. The present study is designed and implemented in two stages to investigate the role of a water market in water resources management. In the first stage, the creation of a water market at the farm and basin levels is simulated using a mathematical planning model. The second stage involves the investigation of the combined effects of the water market and water extraction rationing policies. It is found that rationing policies lead to reduced extractions from groundwater resources. The two-stage random cluster sampling method is used to collect the required data. Pilot villages are selected based on the data obtained from the first sampling stage. Pilot farms are then selected in the second stage based on water availability in each place. The input-output data, quantities of available water, and any other data required are finally collected through interviews with local farmers. Results reveal that the volume of exchanged water accounts for 9.5% of the total water consumed and the average improvement gained in farmers’ income ranges from 15 to as high as 42%. This clearly provides enough incentives for the farmers to enter the water market. Like all other water saving policies and measures, establishing a water market might increase consumption, contrary to the national objectives, in the absence of proper supplementary preventive measures. Thus, a second scenario is designed to investigate the combined effects of both water extraction rationing and water marketing. According to this scenario, the total annual irrigation water allocations to the representative farms in groups 1 and 2 are reduced by 20 and 30%, respectively, to observe reductions in farmers’ income levels of only 8 to 11%. This indicates that the simultaneous implementation of both water extraction rationing and water marketing is able to guarantee reductions in water consumption without any considerable decline in farm income levels. The water thus saved can then be used for groundwater protective measures and environmental water allocations. Water meters and volumetric water delivery systems as components of a sound water bookkeeping system considerable at both farm and basin levels will form the prerequisite measures to any water saving policies such as water marketing.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Water Market, Productivity, conflict, Mathematical Planning
نویسندگان مقاله منصور زیبایی |
استاد بخش اقتصاد کشاورزی، دانشگاه شیراز
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شیراز (Shiraz university)

مرضیه ملک ورنوسفادرانی | malek varnoosfaderani
دانش آموخته کارشناسی ارشد، بخش اقتصاد کشاورزی، دانشگاه شیراز
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شیراز (Shiraz university)

نشانی اینترنتی http://www.wwjournal.ir/article_39481_36c6a2c82d3d83894cb54360b6dd8003.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات