این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
اخلاق وحیانی، جلد ۲، شماره ۳، صفحات ۶۳-۹۴
عنوان فارسی اخلاق از دیدگاه اشاعره و معتزله
چکیده فارسی مقاله در علم اخلاق، از حسن و قبح سخن می‌رود و اخلاق بر اخلاق از دیدگاه اشاعره و معتزله مدار حسن و قبح می‌چرخد، اعم از آن‌که در حوزۀ عقاید یا اوصاف نفسانی و یا افعال باشد. نگارنده در مقالۀ حاضر، اخلاق را از دیدگاه دو مکتب کلامی اشاعره و معتزله بررسی کرده است. معتزله به حسن و قبح ذاتی و عقلی افعال معتقدند و آن را از لوازم اساسی عدل الاهی می‌دانند. آنان همۀ افعال الاهی را حَسَن و زیبا می‌دانند و برآنند که خدا فعل قبیح انجام نمی‌دهد و در انجام واجبات، اخلال نمی‌ورزد. صفت عدل به صفات اراده و قدرت مطلق الاهی بازمی‌گردد؛ این صفات به شناخت توحید و مطلق صفات خداوند می‌انجامد. شناخت توحید و اثبات قدیم بودن خدا، بر آزادی اراده و اختیار انسانی در افعالش متوقف است و صحت این امور نیز به عقل توقف دارد نه نقل؛ در غیر این صورت، به فروپاشی نظام اجتماعی، بطلان قانون علّیت و نیز به نابودی شرع و دین می‌انجامد. در برابر این دیدگاه، اشاعره به حسن و قبح الاهی و شرعی افعال پایبندند. آنان به عدل خدا باور دارند اما نه با تعریفی که معتزله قائل است؛ بلکه به اعتقاد ایشان هر کاری که خدا انجام دهد، عین عدل است. بنابراین، آنان حسن و قبح افعال را ذاتی نمی‌دانند و به تبع، برای عقل در کشف حسن و قبح، ارزشی قائل نیستند؛ بلکه آفرینندۀ حسن و قبح را خدا و فرمان الاهی می‌دانند. در نظر آنان نیز حسن و قبح افعال، به اراده و قدرت مطلق الاهی بازگشت دارد که هر دو صفت از صفات ذات به شمار می‌آید. نکتۀ دیگر، آن است که هر دو مکتب در عقلی بودن برخی از معانی حسن و قبح، دیدگاهی مشترک دارند؛ تنها در استحقاق مدح و ثواب و ذم و عقاب، عاجلاً و آجلاً، اختلاف نظر وجود دارد. سرانجام این که در دستگاه کلامی معتزله و مطابق تفسیر آنان از حسن و قبح افعال، نگاه و توجه، بیش‌تر «انسان‌مدارانه» است؛ حال آن‌که در دستگاه کلامی اشاعره، تأکید بیش‌تر الاهیاتی و «خدامحور» می‌باشد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله اخلاق، اشاعره، معتزله، حسن و قبح، ذاتی و عقلی، الاهی و شرعی،
عنوان انگلیسی Ethics from the Viewpoint of Asharites and Separatists
چکیده انگلیسی مقاله Ethics is about good and evil and it constantly circles around these two issues whether when it is discussed with regard to beliefs or sensual qualities or deeds. In the present paper, ethics has been examined from the viewpoint of two theological schools of thought, i.e. the Asharites and the Separatists. The Separatists believe good and evil to be inherent and intellectual characteristics of deeds and they consider this to be an essential element of Divine Justice. They take all Divine Acts to be good and fair and maintain that God never does any vice acts and never hesitates in doing something necessary. The attribute of ‘justice’ is related to the attributes of Divine Will and Divine Omnipotence. These attributes lead to the knowledge of the oneness of God and all of the Divine attributes. The knowledge as to the oneness of God and the substantiation of the eternity of God are dependent upon the humans’ will and freedom of will in their acts and the validity of these issues are dependent upon intellect and not tradition, for, otherwise it would lead to the collapse of the social system, the invalidation of the law of causality, as well as the destruction of the Revealed Law and the religion. In contrast to this view, the Asharites believe in the Divine and lawful good and evil of the acts. They also believe in Divine justice but with a different definition from that of the Separatists; they believe that whatever God does is pure justice. Therefore, they do not believe good and evil to be inherent in acts and as a result, they do not consider any role for intellect in the discovery of good and evil; rather, they believe God and his Divine Orders to be the creator of good and evil. The Asharites also believe that good and evil of acts is dependent upon the Divine Will and Omnipotence which are both considered as Attributes of the Essence. Another point worth considering is that both schools have the same stance on the intellectuality of certain meanings of good and evil; yet, sooner than later they will have a controversy, but only on the merit of praise and reward and rebuke and penalty. Finally, in the theological system of the Separatists, and based on their interpretation of good and evil of acts, their focus is more of an anthropocentric nature, while in the theological system of Asharites the emphasis is more of a Divine and theocentric nature.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله حمید ملک مکان |
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب.
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه ادیان و مذاهب (University of religions and denominations)

نشانی اینترنتی http://ethics.isramags.ir/article_10601_063937ba1f1adafd681cec46fda1ec16.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات