این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
ادیان و عرفان، جلد ۴۶، شماره ۲، صفحات ۲۷۷-۲۹۹
عنوان فارسی فرجام‌ شناسی عرفانی در اندیشه و آثار ابوالمجد سنایی غزنوی
چکیده فارسی مقاله معاد و چگونگی زندگی پس از مرگ از مسائل پیچیده و شگرفی است که ادیان مختلف و مکاتب گوناگون کلامی، فلسفی و عرفانی -هریک به­گونه­ای- به آن پرداخته، و کوشیده‏اند تا پرسش‏های بشر دربارۀ آن را پاسخ گویند. در این میان، عرفا جایگاهی ویژه و مهم دارند، زیرا معاد را با بیان تجارب خویش توصیف ‏می‏کنند. ازجمله عارفانی که به این مسئله توجه بسیار داشته، ابوالمجد مجدودبن­آدم سنایی غزنوی، شاعر و عارف نامی سدۀ پنجم، است. او نهایت زندگی و مرگ -زاده‏شدن و پس، رخت از عالم کون و فساد بربستن- را معاد و حیات واپسین می­داند و بدین‏سبب، بر گذر از این سرا و حرکت به­سوی قرارگاه معاد تأکید می­کند.    سنایی در انسان­شناسی خود به جوهر قدسی یا همان نفس ناطقۀ مجرد، در کنار کالبد جسمانی، عقیده دارد و براین‏اساس، معاد را جسمانی– روحانی ترسیم می­کند. او تجرد و بقای نفس ناطقه را همانند حکما و متکلمان و به­شیوۀ استدلالی اثبات نمی‏کند، و حقیقت و کیفیت معاد را به‏روش اهل نظر و استدلال صورت­بندی نمی­نماید؛ اما، به مبانی انسان­شناسانه و معادشناسانۀ حکمی عصر خویش پای‏بند است و براساس این مبانی، دیدگاه خود را دربارۀ معاد و احوال انسان در حیات واپسین بیان می­کند. تأکید بر این نکته از آن ­رو ضروری می­نماید که بدانیم سنایی نه دغدغه­های انسان­شناسی و معادشناسی اهل‏ نظر را دارد، و نه معادشناسی او یک­سر معاد شرعی است؛ بلکه  براساس انسان­شناسی حکمی عصر خود، معاد شرعی را از آینۀ سیروسلوک عارفانه و معاد روحانی و عرفانی می­نگرد. براین‏اساس، معاد در آثار سنایی امری نیست که صرفا پس از مرگ جسمانی و در وقت معلوم قیامت روی ­دهد، بلکه مسیری است که در طی آن انسان، ازنظر جسم و روح، پیوسته تغییر می‏کند و کامل می‏گردد. به بیان دیگر، گذر از این مسیر مراحلی دارد که در سلوک عرفانی اسلام در قالب این چهار مرتبه بیان می­شود: پاکی از رذایل و تطهیر ظاهر، تهذیب باطن و تزکیۀ قلب از ملکات ناپسند، روشنایی قلب با نور صفات و ملکات پسندیده و در آخر، فنای نفس و استغراق در ذات و صفات الهی. وی ماهیت دوزخ و بهشت و نیز سعادت و شقاوت انسان را بر همین اساس تبیین و تفسیر می کند.    ازاین‏­رو پس از پاره­ای مقدمات، در این پژوهش ابتدا دیدگاه انسان­شناسانه و سپس، اندیشۀ سنایی درباب معاد و فرجام انسانی، به­شیوه­ای که بیان شد، بررسی می­شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله سنایی، معادشناسی، بهشت، دوزخ، سعادت و شقاوت، تجسم عمل،
عنوان انگلیسی Mystical eschatology in the thought and works of Abolmajd Sanaei Ghaznavi
چکیده انگلیسی مقاله The importance of knowing afterlife and resurrection is in its effects on human's way in physical life and achieving prosperity or adversity in future life. Flesh and spirit, the bases of human's true nature, go through severe changes in an evolutionally trend. Being aware of physical and spiritual perceptions and moving toward perfection leads human to eternal life. This internal wisdom results in true prosperity and human perfection in heaven. Neglecting internal changes and spiritual perceptions and deviating from human path, however, leads to entrapment in physical world, the result of which is nothing but torments in hell. Knowing resurrection, in the manner Sanaei speaks of, results from searching internal states and being aware of secrets of universe.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله مرضیه کسرایی فر | kasraei فر
کارشناس ارشد گروه ادیان و عرفان دانشگاه تهران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تهران (Tehran university)

حسن ابراهیمی |
استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تهران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تهران (Tehran university)

نشانی اینترنتی http://jrm.ut.ac.ir/article_51117_3abef036f339ef7c7cbadef7fdd45e12.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات