این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
الجمعیه الایرانیه للغه العربیه و آدابها فصلیه محکمه، جلد ۱۰، شماره ۳۲، صفحات ۸۹-۱۰۵
عنوان فارسی معناشناسی ایثار در قرآن کریم
چکیده فارسی مقاله «ایثار» به‌عنوان بالاترین مرتبه‌ی ایمان، از نظر معنای لغوی و اصطلاحی، گستره‌ی وسیعی دارد؛ اما دامنه‌ی معنایی این واژه در عرف عام، به‌قدری محدود شده که بیشتر در معنای اصطلاحی «بخشش و فداکاری» آشکار شده است. در این پژوهش، ضمن ریشه‌یابی و تعیین معنای وضعی واژه‌ی ایثار براساس منابع لغوی، به کشف لایه‌های معنایی آن در آیات قرآنی پرداخته و کاربرد آن در مقطع زمانی قبل و بعد از اسلام، مقایسه می‌شود؛ سپس جایگاه و ارتباط معنایی آن در قرآن، با عنایت به حوزه‌های معنایی آن، بررسی می‌شود. بدین منظور، مطالب تحت عنوان «معناشناسی تاریخی و توصیفی» و با روش «توصیفی- تحلیلی» بیان شده است. معنای لغوی آن، شامل هرگونه برتری‌دادن و مقدّم‌داشتن، اعم از ایثار مثبت و منفی می‌شود. قبل از اسلام، معنای اصطلاحی آن بیش از معنای لغوی، رایج بوده و بیشتر به انگیزه‌های فردی و قبیله‌ای محدود می‌شد؛ اما آیات قرآنی، آن را در خدمت اهداف دین جدید قرار داد و به آن، نیّت و انگیزه‌ی الهی بخشید. درخصوص بافت قرآن کریم، این واژه با حفظ معنای لغوی و اصطلاحی، با بسیاری از مفاهیم اخلاقی و دینی، ارتباط معنایی پیدا می‌کند: در معنای اصطلاحی با مفاهیمی مانند «احسان، إطعام، انفاق و شهادت»؛ و در تقابل معنایی با واژه‌هایی مانند «بخل، شُحّ، قَتور و ضَنین»؛ و در هم‌معنایی نسبی با کلمات «إختیار، تفضیل، إصطفاء و إجتباء»؛ که در یک حوزه‌ی معنایی قرار می‌گیرند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی الایثار فی القرآن الکریم
چکیده انگلیسی مقاله ;الایثار» کأعلى مستوى الإیمان، مع مجموعة واسعة من المعنى المعجمی والاصطلاحی؛ ولکن النّطاق الدلالی لهذه الکلمة بین النّاس، بحیث قد إقتصر، أنّه قد ظهر علی المعنى الاصطلاحی «الصّفح و التّضحیة» کثیراً. فی هذه الدراسة، یتعیّن المعنى الوضعی لکلمة الإیثار، إستنادا إلى المصادر المعجمیة، بعد معرفة أصلها، لاکتشاف طبقاتها الدلالیة فی آیات القرآن الکریم، وتتم مقارنة استخدامها فی فترة ما قبل الإسلام وبعدها. ثم، یتم فحص المکانة والعلاقة الدلالیة فی القرآن، وفیما یتعلق مجالها الدلالی. لهذا الغرض، قد فصّل المطالب تحت عنوان «الدلالة التاریخیة و الوصفیة»، باستخدام نهج «الوصفیة والتحلیلیة». معناها المعجمی یشتمل علی أیّ تفضیل وتقدیم، على حدّ سواء، الایثار الإیجابیّة والسّلبیّة. قبل الإسلام، کان معناها المصطلح أکثر شیوعا بالمعنى المعجمی وکانت تقتصر على الدّوافع الشخصیة والقبلیة کثیرا؛ ولکن الآیات القرآنیّة، تخدمها أغراض الدّین الجدید. فی سیاق القرآن الکریم، لهذه الکلمة علاقة دلالیّة مع العدید من المفاهیم الأخلاقیة والدینیة، إضافة على المعنى المعجمی والإصطلاحی: فی معناها الاصطلاحیة مع کلمات کالاحسان، الإطعام، الانفاق، الشهادة؛ وفی التباین الدلالی مع کلمات کالبخل، الشُحّ، القَتور، الضَنین؛ وفی الترادف النسبی مع کلمات کالإختیار، التفضیل، الإصطفاء والإجتباء؛ أنّهم یضعون فی مجال دلالی واحد.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله علی رفیعی |
دانشگاه فردوسی مشهد
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه فردوسی (Ferdowsi university)

سید حسین سیدی | seyed hossein
عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه فردوسی (Ferdowsi university)

نشانی اینترنتی http://iaall.iranjournals.ir/article_8474_38b0c9dd5c4f73a7b4368991d17f131f.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات