این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
باغ نظر، جلد ۱۳، شماره ۴۲، صفحات ۵-۱۸
عنوان فارسی کندوکاوی پدیدارشناسانه در راستای شناخت یک انگاره کهن در معماری ایرانی- اسلامی
چکیده فارسی مقاله در دوران معاصر و اغلب در پناه تفکر مدرنیزم در عرصه‌های معماری و شهرسازی، آثار و بافت‌هایی به وجود آمدند که آفرینندگان آنها، بیش از هر چیز، به آوانگارد و نوآورانه و حتی غریب بودن آنها به خود می‌بالیدند. اصرار نوگرایان به ایجاد محیط‌هایی با استانداردهای یکسان برای انسان‌ها، با ویژگی‌های متفاوت، سبب شد فضاهای زیست شهری مدرن گرایش به سردرگمی، هرج‌ومرج، پریشانی و ابتذال پیدا کنند. حال آنکه با گذشت زمان و نمایان شدن مسایل چنین ساخت‌وسازهایی -که بی‌اعتنا به تاریخ و فرهنگ بومی ملت‌ها تداوم می‌یافتند- لزوم بازبینی ریشه‌ای در این زمینه آغاز و سعی شد مبانی اصیلی برای آثار و عناصر محیطی پیدا شود؛ مبانی ریشه‌داری که بتواند ارتباط قطع شده بین مخاطب و محیط بومی را دوباره برقرار کند. با مطرح‌شدن مباحث روان‌شناسی محیطی، تاریخ و فرهنگ بومی و امثالهم کهن‌الگوها (آرکی‌تایپ‌ها) به عنوان یکی از مهم‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین موضوع‌ها در زمینه طراحی فضاهای انسان‌ساخت مطرح شدند. کهن‌الگوها را "انگاره‌های بنیادین، اصیل و پایداری" تعریف کرده‌اند که حاصل تجمیع تجربه‌های هزاران سال تاریخ، تجربه و خاطرات جمعیِ بشری بوده و در حافظه پنهان و ناخودآگاه انسان ذخیره شده‌اند. در پهنه فرهنگی ایران نیز، به ‌واسطه سابقه تاریخی آن، بلاجبار می‌باید انگاره‌های بنیادین یا کهن‌الگوهای متعددی وجود داشته باشند که توانسته‌اند این جامعه بزرگ و رنگارنگ را، در مجموعه‌ها و عناصر محیطی نسبتاً منسجم از نظر کالبدی، در پی قرون متمادی، در کنار هم حفظ کرده و گروه‌های اجتماعی را به هم پیوند بزنند. از این رو مقاله حاضر، تلاش دارد به این سؤال پاسخ دهد که آیا مدل و انگاره دوقطبی «بالا - پایین» را می‌توان یک کهن‌الگو یا انگاره بنیادین پایدار در ایران دانست؟ آیا وجود احتمالی این انگاره تنها به گذشته‌ها تعلق دارد؟ همچنین آیا این انگاره در فضای زیست انسان و طراحی فضاهای معماری و شهری زمان ما هم دیده می‌شود؟ برای همین منظور ضمن اشاره به مفهوم محور ذهنی/عینیِ بالا- پایین، و نشان‌دادن رابطه حیاتی آن با مفاهیم زبانی، انگاره‌های ارزشی و رفتاری، و الگوهای ساخت فضاهای مختلف معماری بومی، سعی شده است با کنکاش در نمونه‌ها و مصادیق مختلف، وجود این کهن‌الگو یا انگاره بنیادین ثابت شده و کاربرد آن مورد واشکافی قرار گیرد. برای رسیدن به این مهم از روش توصیف تحلیلی - توصیفی و به طور خاص از روش تحلیل محتوا و استنباطی استفاده شده، در بخش نظرسنجی، جهت کمّی‌کردن اطلاعات پژوهشی و برای سنجش نظر عمومی، با استفاده از فرمول کوکران در هر نمونه مطالعاتی، پرسش‌نامه‌هایی به روش نمونه‌گیری تصادفی توزیع و به روش توصیفی تحلیل شده است. نتایج حاصل از نظرسنجی‌ها نیز نشان می‌دهند که ادراک فضاهای سنتی و حتی مدرن ما هنوز مستقیماً از مفاهیم زبانی و انگاره‌های بنیادین تأثیر پذیرفته و کهن‌الگوی مورد نظر در این پژوهش همچنان در زندگی امروزه ما حضوری غیرقابل تردید دارد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Phenomenological investigation in the event of archetype recognition in Islamic-Iranian architecture
چکیده انگلیسی مقاله In recent years and mostly in the shadow of modernism thinking in architecture and urban fields, some buildings and contexts have been emerged which their developers are, more than anything proud of their Avant-Garde and unique creations and even their whimsical features. Insistence of modernists on creating environments with same standards and different characters for people, has led to bewilderment, chaos, confusion and triviality in modern urban environments. However with passing of the time and clarification of the issues related to developing constructions without paying attention to the culture and history of nations, the necessity of thematic review led to start of new investigation in searching original basis for constructions and environmental elements which could reconnect the people and their local environment. With the rise of discussions in Environmental Psychology, history, native culture and etc., Archetypes were proposed as one of the most important and determinative aspects in designing human-built environments. Archetypes are defined as ‘The Basic, Original and Sustainable Ideas’ which is the result of thousands of years of history, experience and human collective memory which has been stored in human’s unconscious memory. Likewise in the cultural zone of Iran with all the past history, such basic ideas and various archetypes must have existed in order to integrate different social groups in this large and colorful society through relatively coherent set of environmental elements. Therefore this article is an effort to answer to the related questions; can the model and bipolar idea of ‘Up-Down’ be defined as an archetype or basic idea in Iran? Does the possible existence of this idea only belong to the past? Is this idea present at human environments and models of architectural and urban environments in the present time too? For this purpose, besides mentioning the meaning of Subjective/Objective axis of Up-Down and its vital relation with linguistic concepts, worthiness and behavioral patterns and templates of various local architecture environments, the existence of this archetype or basic idea is proved via research in different samples and cases and its application has also been analyzed here. The method used here is Descriptive Analysis, and in particular; Content Analysis and inferential Analysis. Research data have been quantified and analyzed using Cochran formula and the questionnaires have been distributed by random sampling method for each case, and the data has been descriptively analyzed. The results of the surveys show that our perception of traditional and even modern environments is still influenced by linguistic concepts and basic ideas and the Archetype mentioned in this research has an unmistakable presence in our life today.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله ناصر براتی |
دکتری شهرسازی، دانشیار دانشگاه بین المللی امام خمینی ره . قزوین. ایران. نویسنده مسئول
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه بین المللی امام خمینی (Imam khomeini international university)

الهام کاکاوند |
کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای دانشگاه بین المللی امام خمینی ره . قزوین. ایران.
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه بین المللی امام خمینی (Imam khomeini international university)

نشانی اینترنتی http://www.bagh-sj.com/article_39598_0ee619400a19d05489e75a0560022326.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات