این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
باغ نظر، جلد ۸، شماره ۱۷، صفحات ۵۹-۶۸
عنوان فارسی کنکاشی در ویژگی‌های خیابان صفوی
چکیده فارسی مقاله چکیده با کنکاشی در تاریخ شهرسازی ایران و مکاتب آن در ادوار گوناگون، آنگاه که معماری و شهرسازی صفوی را مرور می‌کنیم با مفهومی به نام خیابان مواجه می‌شویم که به لحاظ تعریف تشابه زیادی با سبز راه 1 در معنای امروزی دارد، به طوری‌که می‌توان سبز راه را مصداقی مدرن برای خیابان‌های صفوی دانست. این در حالی است که در دستور زبان طراحان منظر و شهرسازان ایرانی، این مفهوم ساختاری کمتر راه می‌یابد. طی مقاله حاضر کوشش شده است از طریق نگاه تحلیلی به اسناد مکتوب و مصور بجا مانده، تصویری روشن از این عنصر ارزشمند ترسیم شده و اصول مشترک حاکم بر این گونه محورهای مستقیم شهری در عصر صفوی مورد بازشناسی قرار گیرد. در این میان برای دست‌یافتن به الفبای خیابان‌های صفوی و بازشناسی اصول حاکم بر آنها جستجو در میان یادداشت‌های سفرنامه‌نویسان اروپایی که در عصر طلایی صفوی در ایران گام نهاده اند و تحت تأثیر جاذبه قوی این خیابان‌ها توصیفاتی دقیق از آنها بر جای گذاشته‌اند راهگشا خواهد بود. چرا که امروزه عمده این خیابان‌ها یا به کلی از میان رفته‌اند یا چنان دستخوش تغییر شده‌اند که به آسانی قابل شناسایی نیستند. در ادامه پس از بیان کلیاتی در باب خیابان صفوی و سیر تحول آن، بر اساس برخی از این توصیفات مشتمل بر پنج خیابان که حاصل کنکاش نویسنده در میان اسناد مکتوب و مصور از ایران عهد صفوی می‌باشد، اصول کلی حاکم بر این یادگار ارزشمند از معماری و شهرسازی صفوی در دو بخش کالبدی و عملکردی استخراج و تدوین شده است : ویژگی‌های عملکردی : 1. برقراری اتصال میان عناصر همجوار به ویژه باغات شاهی و تداعی باغی در مقیاس شهر. 2. گردش و تفرج شهروندان و فراهم آوردن بستری که می‌توان آن را گردشگاه عمومی شهر نامید. 3. ایجاد سلسله مراتب قوی و تأکید بر جایگاه عنصر قطبی‌کننده (باغ شاهی یا عنصر مذهبی) که در انتهای مسیر استقرار می‌یافته است. اجزا و عناصر کالبدی : همانگونه که عناصر اصلی باغ ایرانی در سه گروه آب، گیاه و بنا قابل شناسایی هستند، این طبقه‌بندی را می‌توان به عناصر کالبدی خیابان صفوی نیز تعمیم داد. جایگاه در ساختار شهر : این خیابان‌ها عمدتاً در حاشیه شهرها و در میان مجموعه‌ای از باغات احداث می‌شده‌اند. به طوری‌که در دوره‌های بعدی زمینه توسعه شهرها به خارج از باروهای شهر کهن را فراهم ساخته‌اند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله خیابان، عصر صفوی، سفرنامه،
عنوان انگلیسی A Study on Features of Safavid Avenues (Khiaban)
چکیده انگلیسی مقاله Abstract When you take a look at the history of urbanism and its different styles in Iran particularly the urban planning and architecture of the Safavid era, you will encounter the word khiaban. Khiaban is very similar to avenue in its modern sense in a way that you can consider the avenue as the modernized Safavid khiabans even though you can hardly find the idea in Iranian city planning. This article is meant to take an analytical look at the written and pictured documents to have a clear understanding of this element in Iranian architecture and find out its common principles as used in the Safavid period. The article has also tried to refer to ancient travelogue of European travelers and their descriptions of Iranian urban structures during the golden age of the Safavids. Special attention has been paid on their explanations of Safavid khiabans and the rules governing their construction. Noteworthy is that most of such khiabans are no longer existing or have gradually vanished over time. The current article presents the basic rules of constructing khiabans by relying on observations of five such structures as described in ancient transcripts and maps remaining from the Safavid era. These rules are then put into two main categories of functional and structural. Functional features include: 1. Establishing a link between adjacent sites like kingly gardens and presenting gardens in a city scale. A real picture of this feature can be seen in a famous khiaban named Chahar Bagh in Isfahan. 2. Providing a facility for citizens to spend their past time. The khiabans were even especially designed wide enough to enable citizens to have easy horse rides or do leisure activities like archery. 3. Giving viewers a sense of appreciation to the magnificence of the king’s court that usually overlooked the khiabans. The khiabans were constructed in a way to have maximum impact on the viewers i.e. by planting two rows of trees on both sides of the way. The physical features: Like Persian gardens, the Safavid khiabans incorporate three elements of water, plant and structure: • Water: canals, ponds and fountains made a special attraction along the way. For example, Sharden talks about seven ponds in Charbagh in very exact details. • Plants: on the other hand, the regular rows of large trees like pine, plane tree and cypress brings a symbolic and affective regularity to the place. • Structure: this element has been used artistically at the beginning, the end and along the khiaban. Location in city planning: the Safavid khiabans were in later centuries located on suburbs and among the gardens in a way that made it possible to develop the city beyond the city walls. This was particularly evident in Charbagh, as the old part of the city through Bazzar goes to the new part of Naqshe Jahan plaza, and the plaza through Alighapou runs toward Chehel Sotoon and Hasht Behesht palace connects to Chahrbagh.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Khiaban, Safavi era, logbook
نویسندگان مقاله
نشانی اینترنتی http://www.bagh-sj.com/article_115_fc4640fea3547c2ba0ced7cee174fa2e.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات