این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های باستان شناسی، جلد ۹، شماره ۲۰، صفحات ۲۱-۳۶
عنوان فارسی تحلیل پیچیدگی‌های اجتماعی-اقتصادی جوامع فلات مرکزی ایران در هزاره پنجم ق.م بر پایه فناوری سفال
چکیده فارسی مقاله افزایش کیفیت فنی و زیبایی‌شناختی سفال‌ها، بهره‌برداری از کوره‌های پیشرفته و تبادل فناوری سفال، برخی از رویدادهای نوین در فلات‌مرکزی ایران در هزاره‌ی پنجم قبل‌ازمیلاد بودند. پژوهش حاضر مبتنی‌بر تجزیه و تحلیل داده‌های سفالگری و برخی شواهد پشتیبان است که از بررسی‌های میدانی در دشت‌های قزوین و تهران، کاوش در محوطه‌های نویافته، نظیرِ چهاربنه و ابراهیم‌آباد، کاوش‌های بازنگری در مراکزی چون زاغه، قبرستان و سیلک، و پژوهش‌های آزمایشگاهی و گاهنگاری در این منطقه به‌دست آمده‌اند. تولید سفال که در نیمه‌ی هزاره‌ی ششم قبل‌ازمیلاد در محوطه‌های فلات‌مرکزی در سطح خانگی جریان داشت، با بهبود تولید و تزئین سفال نخودی منقوش از نوع سیلک I1-3 به نوع سیلک I4-5، روندی تخصصی پیش گرفت. در اواخر هزاره‌ی ششم تا نیمه‌ی هزاره‌ی پنجم قبل‌ازمیلاد که فرهنگ دوران مس‌وسنگ انتقالی (سیلک II) حاکم بود، این روند تداوم یافت. فزونی شمار استقرارها در دشت تهران، استفاده از اشیاء شمارشی و نهادن هدایایی از مواد غیربومی در قبور زاغه، ظهور سفال ظریف و قرمز منقوش چشمه‌علی در پهنه‌ی فلات‌مرکزی، و کشف شواهد مستقیم تولید و پخت سفال در تپه پردیس، گواهی بر رواج فعالیت‌های تولید کارگاهی و روابط منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در این دوره هستند. از دوره‌ی مس‌وسنگ قدیم (سیلک III1-3) تا دوره‌ی مس‌وسنگ جدید (III6-7b)، تحولات دیگری در سفالگری، فلزکاری و معماری پدیدار شد؛ به‌طور مثال، شواهد مهمی از استحاله‌ی سنگ مس و ذوب و قالب‌گیری فلز در کارگاه‌های تخصصی در تپه قبرستان و سیلک به‌دست آمده است. شاخصه‌های تولید تخصصی سفال در این دوران عبارتند از: استفاده از چرخ سفالگری، بهره‌برداری از کوره‌های سفال‌پزی پیشرفته، تزئین سطوح درونی و بیرونی ظروف با نقوش: هندسی، گیاهی، جانوری، انسانی و روایی و با رعایت مختصاتی نظیر: تناسب، تقارن، ترکیب‌بندی و کادربندی. این فعالیت‌ها بدون وجود یک سازمان و برنامه‌ریزی امکان‌پذیر نبود. این سازمان به احتمال توسط نخبگان اجتماعی پایه‌گذاری شد که هدایت، نظارت و پشتیبانی فعالیت‌های مذکور را انجام می‌دادند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Socio-economic Complexities in Central Plateaue of Iran during 5th Millennium B.C. on the Basis of Pottery Technology
چکیده انگلیسی مقاله The expansion of socio-economic complexities in Central Plateaue of Iran (CPI) occurred during the transitional and early chalcolithic Periods (5th millennium BCE). Methodology of the present research based on the analysis of pottery data and some other backup and complementary evidences of the 5th millenniume BCE which have been discovered in Qazvin and Tehran Plains' archaeological surveys, newly added sites' excavations such as Chahar Boneh and Ebrahim Abad, reexcavations of some prehistoric sites such as Zaghe, Qabrestan and Sialk, and finally, laboratories researches and chronological studies in CPI region. Pottery production which was commonplace in the form of household in the half of the 6th millennium BCE in CPI's societies, gradually, was specialized due to improving of the pottery production and painting from Sialk I1-3 to Sialk I4-5. The important changes that occurred in this period are included: the increasing of prehistoric sites in Tehran Plain; the producing of counting objects in Zagheh; putting gifts made of non-native raw materials in the graves of Zagheh; the appearance of elegant and red pottery of Cheshmeh Ali in the area of CPI; and production and baking of pottery in advanced furnaces in Tepe Pardis. Most of mentioned evidences certificates on the prevalence of workshop production activities in this period. Some important developments, such as advances in architecture, metalworking and pottery, took place from the early Chalcolithic (Sialk III1-3) to the late Chalcolithic (III6-7b). Also, the evidences of copper ore melting were obtained in Qabrestan and Sialk in this period. The existence of planning and organization in the societies of the 5th millennium BCE in CPI is proven by the use of potter's wheel, the exploitation of advanced pottery furnaces, the decoration of interior and exterior surfaces of potteries with geometric, plant, animal, human and narrative designs, and using characteristics such as proportionality, symmetry, composition and framing are the reasons of the specialized production.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله سید کمال اسدی اجایی |
دانش آموخته ی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه مازندران

رحمت عباس نژاد |
استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه مازندران

حسن فاضلی نشلی |
استاد گروه باستان شناسی دانشگاه تهران

حمید رضا ولی پور |
استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه شهید بهشتی

نشانی اینترنتی https://nbsh.basu.ac.ir/article_2726_432f27faae80a2927e1ac10b9b4c06d8.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1361/article-1361-1597801.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات