این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های باستان شناسی، جلد ۹، شماره ۲۰، صفحات ۱۶۵-۱۸۲
عنوان فارسی حس مکان در مساجد براساس مطالعه تطبیقی شکل و مکان ساخت فخر و مدین در مساجد تاریخی
چکیده فارسی مقاله فخر و مدین از عناصر معماری بومی ایران بوده که جایگاه ویژه‌ای در گونه‌های مختلف معماری ایرانی داشته است. این عنصر از گذشته تا به امروز در معماری کاربرد داشته و فن و روشی در چینش مصالح به‌خصوص آجر است؛ معماران از این فن برای ایجاد سایه و روشن جهت زیبایی بصری و همچنین جلب نگاه به سمت نمای بنا بهره برده‌اند؛ پژوهش‌های معماری انجام‌یافته نیز به شکل و ظاهر این فن توجه کرده‌اند و سایر جنبه‌های این عنصر، مغفول واقع شده‌اند؛ مسئله‌ی اصلی پژوهش حاضر این است که فخر و مدین در کنار تزئینی بودن، چه راهکاری برای ایجاد حس مکان در بناهای تاریخی ایرانی-اسلامی ایجاد کرده است؟ برای پاسخ، نیاز به شناخت تغییرات این عنصر در زمان و مکان استفاده آن بوده تا بتوان آن‌را به‌عنوان عنصری در جهت ایجاد حس مکان موردمطالعه قرارداد؛ برای تدقیق موضوع، مسجد به‌عنوان نمونه‌ی مطالعاتی انتخاب گردید و علت اصلی آن نیز وجود بناهایی از دوره‌های مختلف تاریخی است؛ همچنین این موضوع در سایر گونه‌های معماری کمتر موردتوجه بوده است. این تحقیق با روش تطبیقی و تعیین محورهای معین برای سنجیدن نمونه‌های موردمطالعه، صورت گرفته است. تحلیل تطبیقی به معنای توصیف و تبیین مشابهت‌ها و تفاوت‌های شرایط یا پیامدها پدیده‌ها براساس فرهنگ و سنت‌های رایج می‌باشد. اطلاعات موردنیاز از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و پیمایش‌های میدانی جمع‌آوری شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد فخر و مدین به‌عنوان یک عنصر معماری، ابتدا جنبه‌ی کاربردی داشته است. از شاخصه‌های اصلی که براساس آن‌ها فخر و مدین موردتوجه معماران بوده می‌توان به: امنیت، محرمیت، آسایش حرارتی و تهویه و زیبایی، تعامل بصری، نوررسانی اشاره نمود. در دوره‌های مختلف تاریخی با بروز تحولات در مسائل سیاسی و همین‌طور اعتقادی، فخر و مدین نیز دستخوش تغییر شده است؛‌ اما این عنصر در فواصل مختلف تاریخی در به‌وجود آمدن حس مکان در افراد و ایجاد تجربه حسی و عاطفی مؤثر بوده و باعث خاطره‌سازی و ایجاد تصاویر ذهنی در افراد می‌شده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله فخر و مدین، معماری مسجد، حس مکان مسجد، معماری ایرانی-اسلامی،
عنوان انگلیسی Sense of place in mosques based on a comparative study of the shape and place making of Fakhr-Ö-Madin in historical mosques
چکیده انگلیسی مقاله Sense of place in mosques based on a comparative study of the shape and place making of Fakhr-Ö-Madin in historical mosques Abstarct Fakhr-Ö-Madin are elements of native architecture of Iran that have a special place in different types of Iranian architecture. This element as a technique in material arrangement has been used in architecture since the past to date; Architects used this technique to create shadows and bright for visual beauty, and to absorb the looking at the facade. In the initial view, the Fakhr-Ö-Madin is merely a decorative element, but the main issue of the present research is that did the Fakhr-Ö-Madin beside the decorations was a way to create a sense of place in Iranian Islamic monuments? To answer this question, it is needed to know the changes of this element through the time and place; to clarify the subject, the mosque was chosen as the case study. The main reasons for this choice is that mosques have constructed in different periods form the early Islam era up to now, and the Fakhr-Ö-Madin has been used lesser in other types of architecture. The present study is an application Comparative research and the required information has been collected from library references and field surveys. The results show that the Fakhr o Madin as an architectural element is essentially an application element. The main characteristics of the Fakhr-Ö-Madin which encouraged the architects to use it are security, privacy, thermal comfort and ventilation, beauty, visual interaction and lighting. In different historical periods, along with the political and belief changes the Fakhr-Ö-Madin has changed too. However, this element has been effective in various historical intervals in creating a sense of place, sensory and emotional experiences and mental images in individuals. Keywords: Fakhr-Ö-Madin, Architecture of the mosque, Sense of place of mosque, Iranian architecture
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله احد نژاد ابراهیمی |
دانشیار دانشکده ی معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

محیا توران پور |
دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری اسلامی دانشکده ی معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

نشانی اینترنتی https://nbsh.basu.ac.ir/article_2734_aedb151fba94bc24753ccb621ea03a56.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1361/article-1361-1597809.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات