این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های باستان شناسی، جلد ۹، شماره ۲۰، صفحات ۲۰۳-۲۲۳
عنوان فارسی بررسی نقوش نمادین در آینه‌کاری خانه‌های قاجاری بافت تاریخی شهر یزد
چکیده فارسی مقاله بافت تاریخی شهر یزد بناهای مختلف از دوره‌های گوناگون در دل خود جای داده است که در این بین، خانه‌هایی که به دوره‌ی قاجار تاریخ‌گذاری می‌شوند از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند. از میان آن‌ها، دوازده خانه دارای تزئینات آینه‌کاری هستند که نقوش مختلفی را در برگرفته‌اند که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به کتیبه‌نگاری، نقوش هندسی، گیاهی و حیوانی اشاره کرد که دسته‌ی چهارم شامل نقوش پرندگان است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی، تاریخی-تحلیلی انجام شده که بدین‌منظور منابع تحقیق که شامل منابع مکتوب هستند، با شیوه‌ی کتابخانه‌ای گردآوری شده و با استفاده از آن‌ها به تحلیل مفهوم نمادین نقوش موردنظر پرداخته شده است. مهم‌ترین پرسش‌های مطرح‌شده در این پژوهش عبارتند از: 1. از کدام نقوش نمادین در آینه‌کاری خانه‌های شهر یزد استفاده شده است؟ 2. منشأ نمادین هر یک از این نقوش چیست؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد که نقوش تزئینی را در چهار دسته‌ی کلی گیاهی، حیوانی، هندسی و کتیبه‌نگاری قرار می‌گیرند که هریک از آن‌ها می‌توانند دربرگیرنده‌ی معانی نمادین باشند. بسیاری از این نقوش در فرهنگ پیش از اسلام دارای معنا و مفهوم مخصوص به‌خود بوده و در فرهنگ اسلامی نیز یا با همان مفهوم و یا با اندکی تغییر به‌عنوان نماد مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در این‌بین، برخی از نقوش را می‌توان مشاهده کرد که اگرچه در فرهنگ ایران پیش‌ازاسلام حضور نداشته، ولی به‌دلیل اهمیت و تأکید بر آن‌ها در فرهنگ اسلامی، هم تأثیر خود را بر روی ادبیات فارسی گذاشته و هم در هنرهای کاربردی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. برخی از نقوش نیز در ادبیات فارسی دارای اهمیت بوده و به‌عنوان نماد در نظر گرفته شده‌اند؛ لذا می‌توان سه منشأ فرهنگ ایران پیش‌ازاسلام، فرهنگ ایرانی-اسلامی و ادبیات فارسی را به‌عنوان منشأ نمادین بسیاری از نقوشی نام‌برد که در آینه‌کاری‌های شهر یزد مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله شهر یزد، آینه کاری، نقوش نمادین، خانه های قاجاری،
عنوان انگلیسی Investigation of symbolic motifs in the mirror works of Qajarid houses in historical city of Yazd
چکیده انگلیسی مقاله The architecture is always indicated the identification and culture of people who have constructed them. In this regard, Islamic architecture, has used from various designs and themes in the ornamentation of various buildings, especially in the inner part, has a particular meaning. In some of the forms, in addition to their beauty and decoration aspects, have a particular language and meaning that could be considered as a symbol. The historical context of Yazd city with the area of 750 hectares, includes various buildings from various periods, that the houses which are dated to the Qajar period have special significance. Between them 12 houses have the mirror work decoration with different designs. In this article has been used for the mirror work symbolic motifs research, and with a descriptive and analytical, historical approach, the follow questions have been raised: 1-which symbolic motifs have been used in the mirror work of Yazd houses? 2- what is the meaning, and original of theses symbolic motifs? The results show that decoration motifs include: plant forms, animal forms, geometric forms and calligraphy, that each of them have symbolic meaning. Most of the motifs that had a special meaning before the Islam, could keep the same symbolic meaning, or have been continued with a little change after Islam like Peacock and Hoopoe. Although some of the motifs have not been present before the Islam, but because of their significance and emphasize on them in the Islamic culture, have influenced the Persian literature and also the applied arts. So two sources could be considered as a symbolic origin of many motifs in the mirror works of Yazd city. The culture of pre Islamic period of Iran and the culture of Islamic period.So two sources could be considered as a symbolic origin of many motifs in the mirror works of Yazd city. The culture of pre Islamic period of Iran and the culture of Islamic period
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله سید فضل اله میردهقان |
استادیار گروه ایران شناسی دانشگاه بوعلی سینا

حمید عزیزی |
دانش آموخته دکترای باستان شناسی دانشگاه تهران

نشانی اینترنتی https://nbsh.basu.ac.ir/article_2736_c7d776e7b780c0929bd6fa15fb91c57d.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1361/article-1361-1597811.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات