این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
تولید محصولات زراعی و باغی، جلد ۱۱، شماره ۴۲، صفحات ۱۳۵-۱۴۳
عنوان فارسی تجزیه به عامل ها برای صفات کمـّی و بررسی ضرایب مسیر برای عملکرد دانه در گندم
چکیده فارسی مقاله در این مطالعه تجزیه با عامل­ها و تعیین سهم آنها در ایجاد تنوع صفات کمی و هم‌چنین آثار مستقیم و غیر مستقیم اجزای عملکرد بر عملکرد دانه گندم مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمایش 157 لاین دابل هاپلوئید گندم (. Triticum aestivum L)، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال­‌های زراعی 1382 و 1383 و از لحاظ صفات مختلف زراعی و مرفولوژیکی ارزیابی شدند. نتایج تجزیه به عامل ­ ها به روش حد­اکثر درست‌نمایی پنج عامل پنهانی را در هر سال شناسایی نمود که این پنج عامل جمعأ و به ترتیب 37/80 و 93/73 درصد از کل تنوع داده­ها را در سال­های زراعی اول و دوم توجیه نمودند. در سال اول ارزیابی، عامل اول به شدت تحت تأثیر تعداد روز تا گرده افشانی، تعداد روز تا سنبله دهی، طول برگ پرچم و طول دوره رشد بود و 5/30 درصد از کل تنوع را تبیین نمود و این عامل بیانگر ارتباط منفی اجزای عملکرد با یکدیگر و اهمیت ارتباط برخی از صفات مورفولوژیک با عملکرد دانه بود. ولی عامل اول در سال دوم ارزیابی بیشتر تحت تأثیر مثبت وزن دانه در سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه بود و لذا عامل اجزای عملکرد نامیده شد. عامل­های دوم و سوم در سال اول به ترتیب شامل ارتفاع بوته و عملکرد دانه و در سال دوم ارزیابی بیانگر طول دوره رسیدگی و ارتفاع بوته بودند. محاسبه ضرایب مسیر نشان داد که تعداد دانه در سنبله در هر دو سال ارزیابی بیشترین اثر مستقیم و مثبت (33/1 و 871/0 به ترتیب در سال اول و دوم) را بر عملکرد دانه داشت. به دلیل آثار غیر مستقیم زیاد و منفی تعداد دانه در سنبله از طریق تعداد سنبله بارور در متر مربع و وزن هزار دانه بر عملکرد دانه، ضریب هم‌بستگی بین عملکرد دانه و تعداد دانه در سنبله بسیار کم بود. تفاوت ناچیز اثر مستقیم تعداد سنبله بارور در متر مربع بر اساس ضریب هم‌بستگی فنوتیپی و ژنتیکی در سال اول و دوم بیانگر تأثیر پذیری کم این رابطه از عوامل محیطی است. به‌طور کلی تجزیه ضرایب مسیر نشان داد که تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله بارور می­توانند از کارایی بیشتری در مقایسه با وزن هزار دانه برای افزایش عملکرد دانه برخوردار باشند و می­توانند در برنامه­های به­نژادی به عنوان شاخص انتخاب مورد استفاده قرارگیرند. هم‌چنین با توجه به نتایج تجزیه به عامل­ها، انتخاب لاین­ها بر اساس عامل چهارم یا عامل عملکرد شامل صفات عملکرد بیولوژیک، تعداد سنبله در متر مربع و عملکرد دانه به عنوان شاخص انتخاب در برنامه­های به­نژادی و به منظور بهبود عملکرد دانه می‌تواند از راندمان زیادتری برخوردار باشد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله گندم، دابل هاپلوئید، تجزیه به عامل ها، ضرایب مسیر
عنوان انگلیسی Factor Analysis for Quantitative Traits and Path Analysis for Grain Yield in Wheat
چکیده انگلیسی مقاله In this study, factor analysis was conducted to determine the factors which contributed to the variation of quantitative traits and path analysis was performed to find the direct and indirect effects of yield components on grain yield in bread wheat. A doubled haploid population of 157 lines of wheat (Triticum aestivum L.) was evaluated for agronomic and morphological traits, using a randomized complete block design with three replications in 2003 and 2004. The results of factor analysis based on maximum likelihood indicated five factors explaining 80.4% and 73.9% of total variation in 2003 and 2004, respectively. The first factor in 2003 had 30.5% contribution to the total variation, strongly influenced by the traits of pollination date, heading date, flag leaf length and days to maturity. This factor also indicated the negative relationship among the yield components and the importance of relationship between grain yield and some morphological traits. The first factor in 2004 was more affected by grain weight/spike, grains/spike and 1000-grain weight, thus it was named as grain yield factor. The second and third factors in 2003 were considered as plant height and grain yield and in 2004 as maturity and plant height, respectively. The results of path analysis showed that grains/spike had the most direct and positive effects on grain yield in 2003 (1.33) and 2004 (0.87). Because of the negative and high indirect effects of grains/spike via fertile spikes/m2 and 1000-grains weight on grain yield, the correlation coefficient between grain yield and grains/spike was very low. There was not much difference between the phenotypic and genetic direct effects of spike/m2 on grain yield, indicating that their relationship was less affected by environmental conditions. In general, the results showed that grains/spike and spikes/m2 can be more efficient compared to 1000- grains weight for increasing grain yield and can be used as selection indices in breeding programs. Also, according to the results of factor analysis, selection based on the fourth factor including biological yield, spike/m2 and grain yield as selection index can be effective to improve grain yield in breeding programs.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Wheat, Doubled haploids, Factor analysis, Path Analysis
نویسندگان مقاله بهرام حیدری | b. heidar


قدرت الله سعیدی | g h saeidi


بدرالدین ابراهیم سید طباطبایی | b e sayed tabatabaei


نشانی اینترنتی http://jcpp.iut.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-2-773&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده عمومی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات