این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
جغرافیا و توسعه، جلد ۶، شماره ۱۱، صفحات ۱۱۵-۱۳۸
عنوان فارسی بحران آب و لزوم توجه به بهره‌وری آب کشاورزی در نواحی خشک مطالعه‌ی موردی؛ دشت بیرجند
چکیده فارسی مقاله بحران آب از جمله چالش­های مهم زیست­ محیطی منطقه­ی خاورمیانه می­باشد. بسیاری از کارشناسان نگران آن هستند که استفاده از منابع آب در ایران بدون در نظر گرفتن محدودیت آن در آینده مشکلات جدی را ایجاد می­نماید. در چند دهه­ی اخیر رشد جمعیت و توسعه­ی فعالیت­های کشاورزی و صنعتی باعث شده است فاصله­ی بین ­نرخ­­ تجدید و نرخ بهره­برداری از آبخوان­ها افزایش­یابد و این شکاف در نتیجه­ی وقوع خشکسالی­ها بسیار عمیق شده است به­طوری­که کارشناسان، مدیریت بر مصرف­ منطقی منابع آبی آبخوان­ها بالاخص در بخش­های پرمصرف و کم­صرفه اقتصادی از جمله بخش کشاورزی را خاطرنشان می­سازند. این موضوع در تبصره­ی یک ماده 106 قانون برنامه­ی سوم و بندهای ماده 17 برنامه چهارم توسعه نیزگنجانده شده است. به­طوری­که دولت را مکلف به اقدامات لازم جهت تطبیق الگوی کشت، مطابق با امکانات و ظرفیت­های آبی مناطق از طریق تخصیص آب به تولید محصولات با نیاز آبی کمتر و بازدهی اقتصادی بیشتر گردانده است. در مناطق خشکی همچون خراسان جنوبی که بیشترین فشار بر آبخوان­ها از طریق برداشت مازاد صورت می­گیرد، می­توان از شاخص­های بهره­وری آب کشاورزی جهت سامان­دهی الگوی زراعی که موجب تحدید مصرف آب گردد، استفاده نمود. این شاخص­ها در محدوده­ای از غرب دشت ­بیرجند به عنوان یکی از بحرانی­ترین دشت­های خراسان جنوبی با استفاده از روش نمونه­گیری دو مرحله­ای و از طریق تکمیل 76 پرسشنامه هزینه- درآمد مربوط به محصولات عمده­ی زراعی در بین بهره­برداران کشاورزی منطقه و استخراج داده­ها و آنالیز آنها با استفاده از نرم­افزارcost انجام گردید. نتایج حاصله نشان می­دهد که کشت­های با مصرف آب بالا و بازده اقتصادی پایین همانند چغندرقند و یونجه باید از الگوی کشت منطقه حذف و به جای آنها کشت­هایی نظیر ذرت علوفه­ای و یا تناوب یکساله­ای از کشت­های بومی نظیر گندم و ارزن،که هم موجب کاهش استحصال آب و هم متضمن منافع اقتصادی بالا برای بهره­برداران کشاورزی باشد، جایگزین شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله بحران آب، آبخوان‌ها، حوضه‌ی آبریز، خشکسالی، بهره‌وری،
عنوان انگلیسی Water Crisis and Importance of Water Productivity in Agriculture in Dry Area of Iran (Case Study : Birjand Plain)
چکیده انگلیسی مقاله Water crisis is one of the basic environmental problems in the middle east. Many experts are worried about the use of limited water resources in Iran without considering the situation in future which will be a serious problem. The usage of aquifer is the source of social and economical activities in a large part of Iran. In several last decades population growth، agriculture and industrial development caused huge gap between out put and input in aquifer،due to this drought the gap has been deeped during last years. The south Khorasan province is one of the eastern province in Iran which has crisis in all section of its plain. Hence,it is important for preventing water shortage and deficiency to consider multipolicies especially for presence water resource usage. Water productivity in agriculture is one of the methods that can provide useful information for environmental policymakers and planners, for example، agriculture water resource managers. By considering water shortage in dry area، we can use the limited water supply for culturing plants that need less water and produce more output with more income. In arid area like south Khorasan which waters is exclusively provided from aquifer and by deep and semi- deep bore wells, therefore from water productivity in agriculture indexes we can use for better managements of culture patterns. This case was studied by estimated cost of agriculture products in area at west of Birjand plain. For this purpose we used the method of sampling at two stage. The number sampling question were 76 and question were about main agricultural producers of farmers. The data were analyzed by cost software. The result shows that cultivations with high water consumption and low income such as; sugar beet and alfa alfa must be eliminated and left out in pattern of cultivars, replaced by such cultivars as sorghum and/or annual rotation of some crops like wheat and millet which both bring about a reduction of water consumption and high economic profits for agriculture operators .
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Water crisis, Aquifer, Watershed, Drought, Productivity
نویسندگان مقاله جعفر جوان |


محمود فال سلیمان |


نشانی اینترنتی http://gdij.usb.ac.ir/article_1619_d8b276e501b2fdcff71a287977bd5de8.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات