این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های باستان شناسی، جلد ۹، شماره ۲۱، صفحات ۹۷-۱۱۴
عنوان فارسی نقش اسطوره‌های ایران و یونان در پیکرنگاری بخش قدامی ریتون‌های اشکانی نسا (سنتور، ورزا - مرد، گریفون شیرسان)
چکیده فارسی مقاله پیکره‌های ترکیبی، موجوداتی اساطیری هستند که در اسطوره‌های هر تمدن کهن، نمونه‌ای از آن‌ها دیده می‌شود. آن‌ها ترکیبی از دو یا چند موجود واقعی در طبیعت هستند. نمونه‌هایی از این پیکره‌ها، به‌عنوان آرایه‌های بخش قدامی ریتون‌هایی از جنس عاج که در شهر باستانی نسا، نخستین پایتخت اشکانیان کاوش گردیدند، به‌‌کار رفته‌اند. سه گونه پیکره‌ی ترکیبی در بخش قدامی تعداد قابل‌توجهی از ریتون‌ها به‌‌چشم می‌خورد. نخستین دسته گریفون‌های شیرسان، موجوداتی ترکیبی از شیر و عقاب هستند که در هنر هخامنشی نمونه‌های بسیاری از آن‌ها دیده می‌شود. دسته‌ی دوم پیکره‌های ورزا-مرد، موجودات نیمه‌انسان و نیمه‌گاو کوهان‌دار، و دسته‌ی سوم سنتورها هستند، مخلوقات نیمه‌انسان-نیمه‌اسب و نام‌آشنای اسطوره‌های یونانی. هر سه دسته با ویژگی‌های نوظهور پیکرنگارانه در میان نقش‌مایه‌های ایران باستان، ساغر ریتون‌های نسا را نگاه داشته‌اند. پژوهش حاضر به روش تاریخی-توصیفی و با رویکرد اسطوره‌شناسی تطبیقی انجام شده و در گردآوری داده‌ها از شیوه‌ی کتابخانه‌ای بهره برده است. این نوشتار می‌کوشد با مقایسه‌ی تطبیقی اسطوره‌های ایرانی و یونانی مرتبط با پیکرک‌های ریتون‌های نسا و با بررسی مفاهیم و نمادهای مشترک میان آن‌ها، به این پرسش‌ها پاسخ دهد که کدام اسطوره‌ها در شکل‌دهی به این پیکرک‌ها تأثیرگذار بوده‌اند؟ و آن‌ها چه مفاهیم مشترکی را بازنمود می‌کنند؟ نتایج پژوهش حاکی از آن است که نقش‌مایه‌ی سنتور برگرفته از اسطوره‌های یونان، ورزا-مرد، تحت‌تأثیر اسطوره‌های هر دو سرزمین و گریفون شیرسان متأثر از نمونه‌های هخامنشی می‌باشد. مفاهیم مرتبط با این نقش‌مایه‌ها، باروری، جاودانگی، پهلوانی و تمدن‌آفرینی هستند که همگی در عین‌حال با انگیزه کاربرد ریتون‌ها نیز پیوند دارند. با درنظر گرفتن این پیکرک‌ها به‌عنوان پدیده‌های فرهنگی دوران اشکانی و مطالعه‌ی آن‌ها، می‌توان به یک پس‌زمینه‌ی نزدیک به واقعیت از باورهای ایدئولوژیکی اشکانیان دست‌یافت که در نتیجه‌ی التقاط فرهنگی از یک‌سو، و بازگشت به سنت‌های ایرانی از سوی دیگر، وارد مرحله‌ی جدیدی می‌شدند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله پیکره ی ترکیبی، ریتون، سنتور، گریفون شیرسان، ورزا-مرد،
عنوان انگلیسی -
چکیده انگلیسی مقاله
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله -
نویسندگان مقاله مصطفی رستمی |
استادیار گروه صنایع دستی دانشگاه مازندران

سید رسول موسوی حاجی |
استاد گروه باستان شناسی دانشگاه مازندران.

حنان افشار |
دانش آموخته ی کارشناسی ارشد پژوهش هنر، مؤسسه ی آموزش عالی مارلیک.

نشانی اینترنتی https://nbsh.basu.ac.ir/article_2801_337b49ee379b0302bd027213e1305262.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1361/article-1361-1875831.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات