این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های باستان شناسی، جلد ۹، شماره ۲۱، صفحات ۱۳۱-۱۵۰
عنوان فارسی کَلِک تَمِرخو؛ چهارتاقی نویافته از دوره ی ساسانی در غرب لرستان (طرحان)
چکیده فارسی مقاله بخش جنوب‌غربی استان لرستان که با نام طرحان (طرهان) شناخته می‌شود، در دوره‌ی ساسانی و سده‌های آغازین اسلامی بخشی از ایالت مهرجان‌قذق به‌شمار می‌رفته است. این ناحیه یکی از مناطق مهم در مطالعات باستان‌شناسی اواخر دوره‌ی ساسانی و سده‌های آغازین اسلامی است. حدود تقریبی این ولایت حدفاصل دو رودخانه‌ی سیمره و کشکان را دربر می‌گیرد. چهارتاقی موسوم به «کَلِک تَمِرخو» در این منطقه و در بخش «کوهنانی» شهرستان کوهدشت در فاصله‌ی 20 کیلومتری محوطه‌های شاخص دوره‌ی ساسانی در حوضه‌ی سد «سیمره» قرار دارد. این چهارتاقی در واقع بخشی از محوطه‌‌ی بزرگ‌تری به‌نام «چیا کَلِکِ تَمِرخو» است که با استفاده از مصالح لاشه‌سنگ و ملات گچ نیم‌کوب ساخته شده است. مطالعه انجام شده در این بنا نشان می‌دهد که این چهارتاقی، هسته‌ی اصلی باقی‌مانده از آتشکده‌ای با نقشه‌ی چلیپایی و چهار جرز سنگی، راهروهای پیرامون، پیشخوان، بقایای سکوی آتشدان و فضای میانسرا است که بر سطح هموار یک تپه‌ی طبیعی ساخته شده است؛ ضمن آن‌که تعدادی اتاق در پایین‌دست آن وجود دارد که به احتمال زیاد مرتبط با این چهارتاقی هستند. در مقاله‌ی پیش‌رو تلاش بر آن است تا برمبنای یافته‌های باستان‌شناختی، ضمن معرفی عناصر و فضاهای معماری مکشوف‌ی چهارتاقی تمرخو، به تحلیل و مقایسه‌ی این یافته‌ها با دیگر نمونه‌های مشابه به‌منظور پاسخ به پرسش‌هایی مطرح در مورد تاریخ برپایی آن، جایگاه و مرتبه‌ی آتش مورد پرستش در آن و همچنین شباهت‌های آن با دیگر بناهای همزمان پرداخته ‌شود. نتایج تحقیق نشان می‌دهد آتشکده‌ی تمرخو در دوره‌ی ساسانی ساخته شده و در آن آتش آدران (یا آتش محلی) پرستش می‌شده است. این آتشکده از لحاظ پلان و فضاهای معماری، بیشترین شباهت را با آتشکده‌ی قلعه کهزادِ رومشگان دارد؛ با این وجود، دارای شباهت‌هایی با برخی از آتشکده‌های غرب ایران، مانند آتشکده‌‌های: شیان، میل میله‌گه، چن‌ژیه نیز هست.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله دوره ی ساسانی، آتشکده، طرحان، چیا کَلِکِ تمرخو،
عنوان انگلیسی -
چکیده انگلیسی مقاله
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله -
نویسندگان مقاله یونس یوسف وند |
دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس

فرشاد میری |
دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه مازندران.

نشانی اینترنتی https://nbsh.basu.ac.ir/article_2803_74cfb78408e76d241c4b5cbe309c56f2.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1361/article-1361-1875833.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات