این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
علوم گیاهان زراعی ایران، جلد ۴۴، شماره ۴، صفحات ۵۹۷-۶۱۲
عنوان فارسی تجزیۀ ژنتیکی صفات مرتبط با کیفیت ظاهری و پخت در ارقام مختلف برنج
چکیده فارسی مقاله به‌منظور ارزیابی وراثت­پذیری، نوع عمل ژن­ها و قابلیت ترکیب ارقام برنج برای صفات مرتبط با کیفیت ظاهری و پخت دانه، نتاج F1 حاصل از تلاقی‌های مستقیم و معکوس دای‌آلل کامل 6×6 به‌همراه والدین، شامل هاشمی، حسنی، شاه‌پسند، کادوس، واندانا و IR36 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعۀ پژوهشی مؤسسۀ تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال زراعی 1390 کشت شدند. صفات تحت مطالعه شامل مقدار آمیلوز، درجۀ حرارت ژلاتینی‌شدن، طول، عرض و ضخامت شلتوک و نسبت طول به عرض شلتوک (شکل دانه) بود. میانگین مربعات ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی برای همۀ صفات تحت مطالعه به جز صفت عرض شلتوک معنا‌دار شد که حاکی از اهمیت هر دو اثر افزایشی و غیرافزایشی در تظاهر صفات بود. اما نقش اثر افزایشی بیشتر از اثر غیرافزایشی ژن­ها بود. نتایج تجزیه‌و‌تحلیل گرافیکی هیمن نشان داد که سهم واریانس افزایشی (D) برای صفات طول، عرض، ضخامت شلتوک، شکل دانه و درجۀ حرارت ژلاتینه‌شدن بیشتر از واریانس غالبیت (H1) بود. تجزیۀ ژنتیکی صفات ذکرشده بیانگر وجود تأثیرات غالبیت ناقص ژن در کنترل این صفات بود که نشان‌دهندۀ پتانسیل زیاد انتخاب برای این صفات است. برای صفت مقدار آمیلوز، نقش تأثیرات غالبیت ناقص تا کامل ژن‌ها مشاهده شد، بنابراین استفاده از گزینش و تولید بذر هیبرید برای بهبود کیفیت این صفت، می‌تواند مدنظر اصلاحگران نبات قرار گیرد. بنابراین، برای اصلاح صفات مرتبط با کیفیت ظاهری و پخت در جمعیت تحت مطالعه، ابتدا می­توان از روش انتخاب برای افزایش ژن­های مطلوب استفاده کرد و سپس برای استفاده از اثر غالبیت ژن­ها از روش دورگ­گیری بهره گرفت. مقایسۀ روش‌های مختلف گریفینگ در برآورد ترکیب‌پذیری ارقام نیز نشان داد که استفاده از والدین در تجزیۀ دای‌آلل، احتمالاً سبب ایجاد اریبی در مقادیر ترکیب‌پذیری‌ها خواهد شد و ازاین‌رو به‌نظر می‌رسد روش سوم، و در صورت نبود تأثیرات مادری، روش چهارم گریفینگ، علاوه بر تعداد کمتر تیمارها و هزینه­ها، در ارزیابی ترکیب‌پذیری ارقام، کاربردی‌تر و بهتر باشند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Genetic Analysis of Appearance and Cooking Quality Traits in Different Rice Cultivars
چکیده انگلیسی مقاله To assess heritability, gene action and combining ability of rice varieties for characteristics related to grain appearance and cooking quality, the progenies derived from direct and reverse crosses of the 6×6 complete diallel together with their parents included Hashemi, Hassani, Shahpasand, Kadous, Vandana and IR36 were grown in a randomized complete block design with three replications in the research field of the Rice Research Institute of Iran (RRII), Rasht, Iran, during 2011 cropping season. The studied traits were included amylase content, gelatinization temperature, grain length, width and thickness and grain length to width ratio (grain shape). Results showed that mean squares of both general and specific combining ability for all studied traits except grain width were significant that indicate both additive and non-additive gene effects have an important role in the expression of the traits, but the role of the additive gene effects was more important than the non-additive gene effects. The results of graphical analysis of Hayman showed that the share of additive variance (D) of grain length, width and thickness, grain shape and gelatinization temperature was greater than dominance variance (H1). Genetic analysis of these traits represents the role of partial dominance gene action in controlling the traits that indicate the potential of selection for these traits. The role of partial to complete dominance gene actions were observed in the controlling amylase content, so using selection and hybrid seed production can be considered by reformers to improve this trait. Thus, to improve the grain appearance and cooking quality in the studied population, selection method can be firstly used to increase favorable genes and finally hybridization method is performed to use the dominance gene effects. Comparing different methods of Griffing in evaluation of combining ability of varieties showed that using parents in diallel analysis probably cause a bias in the results of combining abilities. So using third and in the absence of maternal effects fourth method of Griffing's, in addition to fewer treatments and expenses, are applied and better methods in assessment of combining ability.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله بابک ربیعی |
دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدۀ علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه گیلان (Guilan university)

سیده سهیلا زربافی | s s
دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدۀ علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه گیلان (Guilan university)

مهرزاد اله قلی پور |
استادیار، مؤسسۀ تحقیقات برنج کشور، رشت
سازمان اصلی تایید شده: موسسه تحقیقات برنج کشور

نشانی اینترنتی http://ijfcs.ut.ac.ir/article_50330_04bf3ecd959c83f1683280fb55164fb9.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/995/article-995-201262.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات