این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مسکن و محیط روستا، جلد ۳۴، شماره ۱۴۹، صفحات ۳۷-۵۰
عنوان فارسی درک معنای "حس مکان" در بازسازی مسکونی بم (نمونه موردی: مجموعه مسکونی نرگس)
چکیده فارسی مقاله بحران‌ها در بی‌خانمانی مردمان نقش عمده‌‌ای دارند؛ به‌طوری‌که بعضی صاحب‌نظران بحران را کاتالیزور وقوع «بی‌مکانی» یا از دست دادن حس مکان می‌شناسند. علاوه بر حجم تخریب مکان در جریان وقوع بحران، عامل دیگری که بر سرعت فرایند بی‌مکانی می‌افزاید، ساخت و سازهای همانند و یکسان شدن مکان‌ها در جریان بازسازی است. افزون براینکه عمده فعالیت‌های بازسازی نیز به ساخت مسکن با دیدگاه کالبدی صرف و بدون توجه به باز آفرینی حس خانه و مکان متمرکز شده و معمولاً از احیای روح اجتماعی – فرهنگی جامعه محلی غفلت شده است. با وجود وقوع بحران‌های طبیعی فراوان در ایران و تأکید روز افزون بر بازتوانی اجتماعی و روحی– روانی در فرایند بازسازی، متأسفانه پایه‌های نظری لازم برای آفرینش «حس مکان» به‌خصوص در شرایط بازسازی بعد از بحران وجود ندارد. این پژوهش درصدد است که درک و معنای سکونت را در بازسازی پس از زلزله بم از منظر ساکنان، صورت‌بندی نموده و بر‌اساس آن پایه‌های نظری مناسب «آفرینش حس مکان» در شرایط بازسازی مسکونی پس از بروز سوانح را تبیین نماید. روش این پژوهش کیفی بوده و از «نظریه زمینه‌ای» در تحلیل داده‌ها و نظریه‌پردازی استفاده شده است. داده‌های مطالعه با انتخاب 21 نفر از ساکنان مجتمع نرگس به شیوه گلوله برفی با مصاحبه ساختاریافته گردآوری شده تا اشباع نظری در نمونه‌گیری به‌دست آید . یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که درک معنای حس مکان از دیدگاه ساکنان بازسازی انجام شده به مثابه «بازتجربه حس سکونت» تلقی و تفسیر می‌شود که در مدل زمینه‌ای این پژوهش در قالب مقولات شرایطی، تعاملی و پیامدی به تصویر کشیده شده است. این حس در گرو وجود شرایط «بیان خویشتن»، «خانه مرکز زندگی» و «زندگی جمعی» بوده است. تعامل ساکنان نسبت به این حس نیز به‌صورت «تعلق پذیری» و «عضویت در خانه گسترده» بروز یافته است و در نهایت نتیجه این تعاملات منجر به «زندگی امیدوارنه به آینده» در ساکنان بوده است. نتایج این مطالعه می‌تواند به‌عنوان پایه نظری «آفرینش حس مکان» در تدوین اصول طراحی شهریِ ابعاد ماهوی و رویه‌ای در بازسازی‌های پس از بحران، امکان احداث مکان‌های مطلوب‌تری را برای ساکنان فراهم آورد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Understanding the Meaning of “Sense of Place” in Post-Earthquake Reconstructions in Bam Residential Settlements Case Study: Narges Residential Complex))
چکیده انگلیسی مقاله Disasters have a major role in making people homeless so that some experts regard them as a catalyst for "homelessness" or loss of sense of place. In addition to huge destruction in disasters, uniform constructions and similar places in the reconstruction process speed up homelessness. Furthermore, major reconstruction activities follow a physical approach to housing construction and do not consider the re-establishment of sense of home and place and the revival of socio-cultural spirit of local community is neglected. Despite the frequent occurrence of natural disasters in Iran and increasing emphasis on social and mental rehabilitation in reconstruction process, there is no theoretical framework for the creation of "sense of place", particularly in post-disaster reconstructions. This dissertation follows two main aims: first, to formulate understanding the meaning of living in Bam post-earthquake housing reconstructions from the perspective of its survivors second, to explain the theoretical frameworks of "creation of sense of place", accordingly. The research methodology is qualitative and the "grounded theory" method, based on Strauss & Corbin (1998), is adopted to build theory. In other words, the theory is not built through hypothesis testing, but is a data-driven entity based on field study. The data collection was conducted through structured interview with 21 survivors of Narges Residential Complex selected by Snow-ball Method to obtain theoretical saturation in sampling. Data analysis, theory explanation, and paradigm model development were carried out through grounded-theory coding process. The research findings show that understanding sense of place from the viewpoint of the survivors of reconstructed settlements is interpreted as "re-experience of sense of living" depicted in the research grounded model in terms of conditional, interactive, and consequential categories. The sense depends on "self-expression", "home as a living center", and "social life". Survivors' interactions to this phenomenon are represented as "belonging to settlement" and "being as a member of extended family". These interactions finally result in "hopeful life to future" among survivors. The research results can be used as the theoretical basis for "creation of sense of place in developing urban design principles (substantive and procedural dimensions) in the post-disaster reconstructions to provide the possibility of reconstruction of better places for survivors.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله آزاده لک | azadeh lak


اشکان غلامپور | ashkan gholampour


نشانی اینترنتی http://jhre.ir/browse.php?a_code=A-10-1950-1&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1100/article-1100-211684.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده سکونتگاههای شهری و روستایی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات