این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مسکن و محیط روستا، جلد ۳۲، شماره ۱۴۲، صفحات ۳-۱۸
عنوان فارسی جایگاه جلوخان در معماری مسکونی بومی ایران
چکیده فارسی مقاله شهری و روستایی ایران که طی سال‌های متمادی تا پیش از دوران معاصر در کشور ما شکل گرفته‌اند و تأمل بر الگوهای مختلف خانه‌ها، می‌توان عناصری را به عنوان اجزای اصلی و ساختاری بازشناخت. به نظر می‌رسد با آنکه این معماری در طی سالیان متمادی دستخوش تغییرات گردیده و تکامل یافته است، در اکثر مناطق اجزای اصلی خود را درگذر زمان حفظ نموده است و عناصر ساختاری یکسانی چهره آن را صورت بخشیده‌اند؛ حیاط، ایوان، مهتابی، هشتی، دالان و صفه نمونه‌هایی از این اجزا هستند که هر یک نقش‌های متعددی بر عهده دارند. جنبه‌ای از این نقش‌ها به ارتباط و تعامل با دیگر اجزا برمی گردد و برخی دیگر به کارکرد خود عنصر ارتباط دارند. یکی از این عناصر که در بسیاری از بناهای مسکونی (و یا غیر مسکونی) در بافت‌های شهری و روستایی مشاهده می‌شود، «جلوخان» می‌باشد؛ در خانه‌ها (و نیز در دیگر بناها نظیر مسجد، خانه، کاروانسرا و حتی بازار)، این عنصر معماری نقش‌های متنوعی در زمینه‌های رفتاری، روابط اجتماعی، تبیین حریم، تعریف ارتباط بین درون و برون و همچنین احترام به نقش و جایگاه مخاطب بر عهده دارد. متأسفانه امروزه در خانه‌ها و دیگر بناهای جدید حضور این عنصر تأثیرگذار معماری بومی، حذف و یا کم‌رنگ گردیده است و یا در برخی مکان‌ها که به گونه‌ای شاهد ساخت آن هستیم به علت اشکال در شکل و یا محتوا نتوانسته است نقشی درخور ایفا نماید. این جستار درصدد است با معرفی و شناسایی این عنصر در معماری مسکن بومی ایران، جایگاه آن در بافت کالبدی و نقش آن در رفتار و روابط اجتماعی را مورد بررسی قرار دهد. در این راستا ضمن تعمق در منابع مکتوب، با قیاس و تحلیل مصادیق موجود و برداشت مفاهیم و معانی از دل آن‌ها، تلاش شده است اشکال، کارکردها و اثرات کیفی این عنصر معماری بر محیط مطالعه گردیده و از این طریق نقش آن مورد بازشناسی قرار گیرد. در این نوشتار جلوخان‌ها بر اساس وسعت که خود به نوعی تعیین کننده میزان ایفای نقش آنان در ارتباطات اجتماعی است به سه دسته تقسیم شده و اجزا و ویژگی‌های هر دسته تبیین گردیده‌اند. در ادامه رسالت جلوخان در خانه‌ها و جایگاه آن در بافت‌های مسکونی شهری و روستایی ایران مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. این رسالت در زمینه‌هایی مانند تعریف رابطه درون و برون و تبیین حریم، نقش در سلسله مراتب و ترتیب و تدرج در دسترسی و دعوت‌کنندگی، زمینه سازی برای درک بهتر بنا و همچنین فراهم نمودن بستری برای تعاملات اجتماعی می‌باشد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله مسکن بومی، جلوخان، روابط اجتماعی، حریم
عنوان انگلیسی The Role of “Jelo khan” in Residential Vernacular Architecture of Iran
چکیده انگلیسی مقاله While concentrating on rural and urban residential architecture in Iran during various periods and studying different models of houses, we can recognize some elements as basic and skeletal parts. It seems as if although this architecture has changed and evolved during prolonged years, its skeletal and main parts have been remained and common fundamental elements have made building’s figure courtyards, atriums, iwans, vestibules and breezeways are some of these elements each of which has various roles. Some aspects of these roles are in correlation with other parts and some relate to the function of the element itself. One of these elements which may be seen in lots of residential (or non-residential )buildings in urban and rural textures is “Jelo Khan”. “jelo khan” is a place in front of some buildings’ entrances which usually is surrounded from three sides. As the first step of hierarchy of entering the building, it provides a place for entering, gathering, moving and understanding the building. In buildings such as mosques, houses, inns and even bazaars, this architectural element has various roles in the fields of behavior, social relationships, sanctum definition, creating correlation between indoors and outdoors as well as respecting user’s eminence and avail. Unfortunately, today in new buildings, attendance of this effective element of vernacular architecture has been omitted or decreased. In some places where is built, it does not have appropriate role because of formal or substantial defects. This paper aims to present and recognize this element in residential vernacular architecture of Iran. It also points its place in skeletal texture as well as its role in behavior and social relationships. We have tried to study forms and functions as well as qualitative effects of this architectural element on the environment. We aimed to recognize its role through this study. It has been eased by delving in written references, as well as comparison and analyzing available instances and accessing meanings from their hearts. In this paper “ Jelo Khans” are divided to three categories due to their area and their role in social relationships. Then elements and characteristics of each category have been studied. Doors, frontispiece, stoops and porches are elements some of which could be seen in all types while others are just available in third group. After that the role of“ Jelo Khan“ in houses and residential architecture of Iran is analyzed. This role is in the fields such as correlation between indoors and outdoors, hierarchical access, building apprehension and social relationships. It is hoped that by recognizing and appropriate analyzing of such worthy elements in our vernacular architecture, we could move forward to upgrade contemporary residential architecture of Iran.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله حسین مهدوی پور | hosein mahdanipour
college of architecture, yazd university
یزد- خیابان امام خمینی- کوی سهل ابن علی- مجتمع هنر و معماری دانشگاه یزد
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه یزد (Yazd university)

رشید جعفری | rashid jafari
no 122, pirooz alley, majmar st., afiat st., ferdosi st., isfahan
اصفهان-خیابان فردوسی-عافیت-مجمر-کوچه پیروز-پلاک122-کد پستی8143834391

سیده پوراندخت سعادتی | sayedeh poorandokht saadati
no 122, pirooz alley, majmar st., afiat st., ferdosi st., isfahan
اصفهان-خیابان فردوسی-عافیت-مجمر-کوچه پیروز-پلاک122-کد پستی8143834391

نشانی اینترنتی http://jhre.ir/browse.php?a_code=A-10-329-1&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده معماری
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات