این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش در آموزش علوم پزشکی، جلد ۱۲، شماره ۱، صفحات ۱-۳
عنوان فارسی برنامه مواجهه زودرس بالینی و نگرش دانشجویان پزشکی در ایران
چکیده فارسی مقاله نامه به سردبیر از حدود یک قرن پیش تفکیک آموزش رشته پزشکی به دو مرحله پیش بالینی و بالینی موجب شد که آموزش بالینی نیازمند یک مرحله پیش بالینی مجزا و مبتنی بر علوم پایه باشد(1). در گذر زمان، کمرنگ بودن مسائل اخلاقی، نگرشی و مهارت‌های طبابت در آموزش پزشکی با اصول حرفه‌ای گری در قرن بیست و یکم ناسازگار به نظر می‌رسید، اصولی که پزشکانی دارای مهارت‌های ارتباطی و پاسخگوی نیاز جامعه را مطلوب می‌دانست(2). بنابراین دو دهه قبل شورای پزشکی عمومی انگلستان(General Medical Council) از آموزشگاه‌های پزشکی سراسر جهان دعوت نمود تا مهارت‌های پایه بالینی را با تأکید بر تربیت پزشکان دارای صلاحیت، به‌طور زودرس در کوریکولوم پزشکی آموزش دهند(3). ازاین‌رو دوره‌های تجربه زودرس بالینی شکل گرفت که در آن اصطلاح "تجربه" به‌صورت ارتباط واقعی و اصیل انسانی در محیط بالینی یا جامعه با هدف افزایش یادگیری مفهوم سلامت، ناخوشی، بیماری و نقش حرفه‌ای فرد تعریف می‌گردد(2). خوشبختانه در طی سال‌های اخیر مواجهه زودرس بالینی در تعدادی از دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران طراحی و اجرا شده، هم‌چنین این برنامه دارای جایگاه مشخصی در کوریکولوم بازنگری شده پزشکی عمومی در مقطع علوم پایه است. نگرش فراگیران این برنامه درسی از این نظر حائز اهمیت است که موجب جهت­دهی به تنظیم برنامه، فراهم نمودن تسهیلات بیشتر و ایجاد یک محیط آموزشی انگیزه‌بخش شده و زمینه‌ی برنامه‌ریزی کارآمد برای تربیت پزشکان دارای صلاحیت را فراهم می‌آورد(4). مطالعات بر روی نگرش دانشجویان پزشکی که این دوره آموزشی را در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور گذرانده‌اند حاکی از افزایش انگیزه(6, 5)، نگرش مثبت به حرفه پزشکی(4) و آموزش پزشکی(7)، رضایتمندی نسبت به دروس علوم پایه، درک مؤلفه‌های اجتماعی مؤثر بر سلامت و درک تفکر بالینی(8) آنان است. در نتایجی متناقض نیز پژوهشگران به عدم تغییر مثبت در نگرش دانشجویان نسبت به دروس علوم پایه(6)، مهارت‌های ارتباطی(8) و حرفه پزشکی(7) اشاره نموده‌اند. تحقیقات کیفی نیز در کنار پژوهش­های کمّی در این حوزه صورت گرفته است. درون‌مایه‌های استخراج‌شده از نظرات دانشجویان در یک مطالعه شامل ادغام تئوری و عمل، تعامل با دیگران و توسعه حرفه‌ای و انگیزش برای یادگیری پزشکی بود(9). در مطالعه‌ کیفی دیگر گزاره‌هایی ازجمله آگاهی از نقش‌ها و وظایف جدید به‌عنوان دانشجوی پزشکی، کسب وجدان کاری، حساس شدن نسبت به مشکلات و نیازها و تمایلات بیماران برای کمک به آن‌ها، واقع‌گرایی درباره محدودیت‌های حرفه پزشکان، جذابیت علوم پایه، آشنا شدن با محیط کاری، ارزشمند دانستن آموزش پزشکی، تأکید بر علوم پایه در راستای تدریس بالینی، افزایش علاقه به آموزش پزشکی و انگیزش به شغل آینده، فرصتی برای ورود به محدوده‌های ناآشنا و معرفی به محیط بیمارستان، به‌عنوان درون‌مایه از نظرات دانشجویان استخراج گردیده‌اند(10). دیدگاه دانشجویان پزشکی نسبت به نحوه اجرای برنامه‌های درسی مواجهه زودرس بالینی موضوع دسته ­ی دیگری از مطالعات بوده و مؤلفه‌هایی که دیدگاه دانشجویان نسبت به آن­ها بررسی شده عبارت‌اند از: فراهم شدن فرصتی برای بحث و اشتراک‌گذاری دانش در برنامه، مفید بودن گراندراند­ها، مفید بودن مواجهه زودرس بالینی و ایجاد تجربیات بیشتر(9)، بحث‌های گروهی، مدیریت برنامه، مدیریت زمان، کیفیت برگزاری دوره‌ها(10)، مواجهه با بیماران در برنامه و درنهایت ارزیابی کلی از برنامه(11). نتایج حاکی از نگرش مثبت دانشجویان به این برنامه درسی می­باشد، هرچند بعضی دانشجویان میزان تماس با بیماران را ناکافی دانسته و یا تدریس وقت‌گیر اساتید و تعداد زیاد دانشجویان را مانع بحث‌های گروهی قلمداد می‌کردند(11). از سویی دیگر محققین نگرش دانشجویان نسبت به محیط آموزشی بعد از اجرای مواجهه زودرس بالینی را با استفاده از پرسشنامه DREEM بررسی نمودند که حاکی از مطلوب بودن محیط آموزشی است. ادراک دانشجو از یادگیری، جو حاکم و اساتید و نیز ادراک خویشتن ازنظر آکادمیک و اجتماعی عواملی هستند که مورد ارزیابی قرارگرفته‌اند(12). با توجه به نتایج یادشده، اجرای مواجهه زودرس بالینی در ایران علاوه بر اثر مثبت بر نگرش دانشجویان پزشکی، منجر به بهبود نگرش دانشجویان به محیط آموزشی نیز شده، ضمن آن‌که دیدگاه دانشجویان نسبت به نحوه اجرای این برنامه درسی نیز در­مجموع مثبت بوده که این موضوع می­ تواند پشتوانه­ ی گسترش این برنامه در دانشگاه­ ها قرار گیرد. نگرش منفی دانشجویان در بعضی موارد ذکر­شده نیز راهگشای بهبود برنامه در جهت تربیت دانش­ آموختگان دارای صلاحیت خواهد بود. البته در مطالعات صورت­ گرفته از ابزار یکسانی جهت بررسی نگرش دانشجویان استفاده ‌نشده، ضمن این­که ارزیابی مهارت و دانش کسب‌شده در طی برگزاری دوره‌های مواجهه زودرس بالینی کمتر مورد­توجه قرار­گرفته است. هم‌چنین آثار این اصلاحات آموزشی بر سیستم‌های سلامت و جامعه نیز می‌تواند موضوع پژوهش ­های آتی باشد.  
کلیدواژه‌های فارسی مقاله مواجهه زودرس بالینی، دانشجویان پزشکی، نگرش، محیط آموزشی
عنوان انگلیسی Early Clinical Exposure Program and Attitude of Medical Students in Iran
چکیده انگلیسی مقاله Full text is available in pdf  
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله علی سعادت رشتی | A Saadat Rashti
Medical Student, School of Medicine, Guilan University of Medical Sciences, Rasht, Iran
دانشجوی پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، رشت، ایران

نشانی اینترنتی http://rme.gums.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-994-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده پژوهش
نوع مقاله منتشر شده نامه به سردبیر
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات