این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های باستان شناسی، جلد ۶، شماره ۱۰، صفحات ۱۶۱-۱۷۲
عنوان فارسی مکان یابی ریو-اردشیر ساسانی و ریشهر سده های نخستین و میانه اسلامی
چکیده فارسی مقاله نام ریو-اردشیر، به‌صورت کامل و اختصاری بر روی مهرها و سکه‌های ساسانی و با ضبط‌های مختلف در دیگر منابع نوشتاری هم‌زمان یا نزدیک به دوره‌ی ساسانی آمده است. منابع تاریخی و جغرافیایی سده‌های نخستین و میانه‌ی اسلامی اما به دو اسم مکان به‌نام ریشهر (که آن‌را صورت دگرگون شده‌ی ‌ریو-اردشیر دانسته‌اند) اشاره دارند و از یکی با عنوان ریشهر توج، در ایالت اردشیرخوره و از دیگری با نام ریشهر در ایالت ارجان نام برده‌اند. بنا به بُعد مسافت میان توج و ارجان و دیگر مشخصات ارائه شده، این گزارش‌ها منطقاً نمی‌توانند دلالت بر یک مکان واحد داشته باشند. این دوگانگی در اطلاعات ارائه شده درباره‌ی ریو-اردشیر/ ریشهر، ابهاماتی را در مکان‌یابی ریو-اردشیر ساسانی و سپس ریشهر سبب شده است. پژوهش حاضر، با بررسی مدارک باستان‌شناسی، مدارک مادی مربوط ساسانی، مدارک نوشتاری ایرانی و غیرایرانی هم‌زمان یا نزدیک به دوران ساسانی و البته متون تاریخی و جغرافیایی اسلامی و کنار هم قرار دادن قراین موجود، بر این امر صحه می‌نهد که در دوران ساسانی و نیز اسلامی، دو مکان به‌نام ریو-اردشیر یا سپس ریشهر وجود داشته است؛ یکی، در خوزستان یا منطقه‌ی مرزی میان پارس و خوزستان بوده است و دیگری، در شبه جزیره بوشهر. ریشهر توج، همان ریو-اردشیر پارس، اسقف نشین پارس و هند در سده‌های سوم تا ششم م. و ضرابخانه‌ی سکه‌هایی با نشان این شهر از اواخر سده چهارم تا میانه‌ی سده هفت م. بوده است و مکان آن‌را با محوطه‌ای در شبه جزیره بوشهر، می‌توان منطبق دانست و ریشهر ارجان، با ریو-اردشیر مذکور به روی مُهر آمارگر ریو-اردشیر، بهمن-اردشیر و ایران-خوره- شاپور مطابقت دارد که در نزدیکی ارجان و در ناحیه‌ی زیتون در منطقه‌ی مرزی میان پارس و خوزستان تاریخی قرار داشته است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله جغرافیای تاریخی، ریو - اردشیر، ریشهر، پارس، خوزستان،
عنوان انگلیسی Locating Sasanian Rew-Ardashir and Early-Middle Islamic Reishahr
چکیده انگلیسی مقاله Historical and administrative geography of Sassanian period is more well-known to us compared to its preceding periods due to the existence of valuable contemporary literary and material evidence as well as many later written sources about the structure and history of Sassanian Empire. Nevertheless, there are still many uncertainties and unsolved problems. Moreover, finding new evidence in some instances necessitates review and/or improvement of previous studies. This paper studies two toponyms - Rew-Ardashir and Reishahr- whose identifications has not been an easy and established issue. The name Rew-Ardashir is recorded on seal of amargar of Rēw-Ardašīr, Ērān-Xwarrah-Šābuhr, Ērān-Xwarrah-Šābuhr and Tarm. Fourth and fifth century coins also bear the mint signature for this location in both its abbreviated and full forms as LYW and LYWARTHŠT/LYWARTHŠRT. The name is also recorded on ŠKZ as a place where Christian captives from Shapur I’s Syrian campaigns were settled in by mid-3rd century AD. The name Rew-Ardashir is also frequently mentioned in Church Synods from the early 4th century A.D. onward and in other Syrian sources such as the Acts of the Martyrs. It was the official seat of the Nestorian metropolitan of Fars since mid-5th century. The name Rew-Ardashir is also recorded in some Manichean texts. Apart from this ample contemporary evidence, Early and Middle Islamic geographical and historical sources have recorded two place names bearing the name Reishahr that is an altered version of Rew-Ardashir according to them: Reishahr of Tawwaj and Reishahr of Arrajan. These two places however cannot logically refer to one place due to considerable distance between Tawwaj that was located to the north of modern Borazjan and Arrajan that was located near the border of Fars and Khuzestan along Jarahi River, as well as other given descriptions. These ambiguous and dual reports have hence led to obscurity in identification of Sassanian Rew-Ardashir and then Reishahr. The present paper brings together all available contemporary material and literary evidence, archaeological information from the region as well as information available in the Islamic historical and geographical sources in order to provide an explanation for this dual location and propose a novel identification. It is suggested here that there existed in fact two place names as Rew-Ardashir/Reishahr both during the Sasanian and Early to Middle Islamic periods, one in the border area between Fars and Khuzestan and the other one in the Bushehr peninsula that was part of Fars province. Reishahr of Tawwaj was Rew-Ardashir of Pars that was seat of Nestorian Metropolitan of Fars from 3rd to 6th centuries A.D. and a mint town from late 4th to mid-7th century A.D., the location of which has been identified with a site in Bushehr peninsula. Reishahr of Arrajan is identical with the Rew-Ardashir recorded on the sealing of the āmārgar of Rew-Ardashir, Eran-Khuarrah-Shapur, Vahman-Ardashir that were both located in eastern Khuzestan. It has been thus located in Zeitun area near Arrajan in the border area between Fars and Khuzestan.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله نگین میری |
استادیار دانشگاه شهید بهشتی
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شهید بهشتی (Shahid beheshti university)

نشانی اینترنتی http://nbsh.basu.ac.ir/article_1552_edaa0d58af548648a87df7f3dcf0f989.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1361/article-1361-237910.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات