این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های حفاظت آب و خاک، جلد ۲۲، شماره ۲، صفحات ۴۱-۶۰
عنوان فارسی مقایسه روش های هوش مصنوعی در برآورد بار معلق رسوب (مطالعه موردی: رودخانه سیستان)
چکیده فارسی مقاله سابقه و هدف: برآورد صحیح حجم رسوبات معلق در رودخانه‌ها، یکی از مهم‌ترین مسائل در پروژه‌های مهندسی رودخانه، منابع آب و محیط‌زیست می‌باشد. رودخانه سیستان شاخه اصلی منشعب از رودخانه هیرمند بوده که وظیفه آبیاری 70 درصد زمین‌های کشاورزی دشت سیستان و همچنین تأمین بخشی از آب هامون هیرمند را به عهده دارد. با توجه به مشکلات زیاد ناشی از رسوبات در رودخانه‌ها، محققین علم رسوب تلاش‌های زیادی به‌منظور دستیابی به روابط انتقال رسوب بر اساس مطالعات آزمایشگاهی و میدانی انجام داده‌اند. به دلیل کثرت پارامترهای دخیل در انتقال رسوبات و همچنین پیچیدگی فرآیند فرسایش و انتقال ذرات، اکثر روابط رسوب نیاز به حل معادلات پیچیده ریاضی داشته و نتیجه دقیقی نمی‌دهند، از سوی دیگر روابط رگرسیونی مابین دبی آب و دبی رسوب نیز دارای ضریب همبستگی مطلوبی نمی‌باشند. کوبانار و همکاران (2008) توانایی روش نروفازی در تخمین غلطت رسوب معلق را با سه روش مختلف شبکه عصبی مصنوعی مقایسه کردند. نتایج مقایسه نشان داد که مدل‌های نروفازی برای مجموعه داده‌های این تحقیق نتایج بهتری نسبت به سایر مدل‌ها دارند (8). آیتک و کیشی (2008) مدلی ضمنی بر پایه برنامه‌ریزی ژنتیک توسعه دادند. نتایج تحقیق آن‌ها نشان داد که فرمول پیشنهادی برنامه‌ریزی ژنتیک نسبت به منحنی سنجه رسوب و رگرسیون چندخطی کاملاً خوب بوده و کاربرد آن خیلی عملی است (3).مواد و روش‌ها: در سال‌های اخیر استفاده از سیستم‌های هوشمند در راستای افزایش دقت برآورد میزان رسوبات رودخانه مرسوم گردیده است. در این پژوهش از سیستم‌های هوشمند شامل شبکه‌های عصبی مصنوعی، سیستم استنتاج تطبیقی عصبی- فازی و برنامه‌ریزی بیان ژن به‌منظور پیش‌بینی بار معلق رسوب رودخانه سیستان استفاده گردید. برای ارزیابی دقت مدل‌ها از شاخص‌های آماری میانگین مربعات خطا (RMSE)، خطای سوء گیری (MBE) و ضریب تعیین (R2) استفاده شد.یافته‌ها: در میان روش‌های هوش مصنوعی سناریوی سوم سیستم استنتاج تطبیقی عصبی- فازی با مقدار خطای جذر میانگین مربعات 43/20983 و ضریب همبستگی 97/0 بهترین نتیجه را در برآورد بار معلق رسوب دارد. همچنین بین نتایج روش‌های هوشمند اختلاف معنی‌داری در سطح 95% وجود نداشته و با توجه به مقادیر خطا هر سه روش از دقت بالایی برخوردارند.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به‌دست‌آمده در این تحقیق سه روش بکار رفته برای تخمین بار معلق رسوب مناسب می‌باشند اما روش برنامه‌ریزی بیان ژن به دلیل ارائه رابطه ریاضی برای مدل نسبت به دو مدل دیگر ارجح است. تأثیر چشمگیر استفاده از دبی کلاسه‌بندی شده در دقت تخمین بار معلق رسوب پرواضح است. با توجه به نتایج تحقیق پیشنهاد می‌گردد برآورد بار معلق رسوب رودخانه سیستان با استفاده از روش‌های هوش مصنوعی انجام شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Comparison of artificial intelligence methods in estimation of suspended sediment load (Case Study: Sistan River)
چکیده انگلیسی مقاله Background and objectives: Correct estimation of suspended sediments volume in rivers is one of important issues in river engineering, water resources and environment projects. Sistan river is one of split main branch of Helmand river, which task of irrigate 70% agricultural plain and is responsible for providing part of Hamoon water in Helmand. Given the many problems caused by sediment in rivers, sediment science researchers have done many effort ‌to achieve sediment transport relations according laboratory and field studies. Because of multiplicity parameters involved in sediment transport and complexity process of erosion and transport particles, most of the sediment relationships need to solution complex mathematical equations, however, it aren’t accurate results. Also regression relations between water discharge and sediment discharge aren’t good correlation. Cobaner et al. (2008) is compared the potential of neuro-fuzzy technique with those of the three different artificial neural network technique in suspended sediment concentration estimation. The comparison results shown the neuro-fuzzy models perform better than the other models for the particular data sets (8). Aytek and Kişi (2008) develop an explicit model based on genetic programming. Their research’s results indicated that the proposed GP formulation performs quite well compared to sediment rating curves and multi linear regression models and is quite practical for use (3).Materials and methods: The recent years using of ‌ smart systems in order to increase accuracy of estimating of river sediments are common. In this study were used the smart systems‌ including‌ Artificial Neural Networks (ANNs), Adaptive Neuro-Fuzzy Inference System (ANFIS) and ‌ Genetic Expression Programming (GEP) in order to estimation of suspended sediment load in Sistan River. Root mean square error (RMSE), mean bias error (MBE) and determination coefficient (R2) statistics are used for evaluating the accuracy of the models. Results: All smart ways estimate suspended sediment load better than empirical relations. The third scenario of ANFIS from artificial intelligence (AI) methods with RMSE=20983.43 and R2=0.97 is the best result in estimation suspended sediment load. Also AI methods obtained at 95% absent aren’t significant difference between results and according to error rates all AI methods are highly accurate. Conclusion: According to the obtained results in this study used three methods to estimate the suspended sediment load are suitable but Genetic Expression Programming is preferable to the other two models because of develop a mathematical model. The dramatic impact of the classification of discharge is clear in the precision of the suspended sediment load estimation. According to this research results, suggest estimation of suspended sediment load is suggested using AI methods in Sistan River.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Suspended load, Sistan River, ANNs, ANFIS, GEP
نویسندگان مقاله زینب شیخعلی پور |
دانشجوی کارشناسی ارشد

فرزاد حسن پور |
استادیار گروه مهندسی آب

وحید عظیمی |
دانش آموخته گروه مهندسی آب

نشانی اینترنتی http://jwsc.gau.ac.ir/article_2444_451b0253d986abda84439a5bc7183209.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1379/article-1379-239899.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات