این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های فلسفی – کلامی، جلد ۱۷، شماره ۶۸، صفحات ۵۱-۶۶
عنوان فارسی تأملی در منشأ تصور علیت
چکیده فارسی مقاله در پاسخ به این پرسش که «منشأ تصور علیت چیست؟» نظریه‌های گوناگون مطرح بوده است. در این مقاله با پنج نظریه آشنا می‌شویم: 1. هیوم منکر علیت است و نظریه تعاقب را به عنوان توضیح و توجیه آنچه مردم و فیلسوفان علیت می‌شمارند، پیشنهاد کرده است؛ 2. علامه طباطبایی و شهید مطهری تلاش کرده‌اند با تکیه بر علم حضوری، منشأ تصور علیت را توجیه و نظریه تعاقب را نقد و رد کنند؛ 3. دکتر احمد احمدی نیز سعی کرده با تکیه بر اصل اتحاد حاس و محسوس مسئله را حل کند؛ 4. شهید صدر و آیت الله جوادی آملی معتقد به بداهت اصل علیت‌اند؛ 5. نویسنده مقاله معتقد است نقد هیوم با تکیه بر علم حضوری یا تمسک به اتحاد حاس و محسوس رد نمی‌شود. بخشی از راه‌حل در بداهت اصل علیت‌ است. ولی هرچند بداهت با توضیحاتی که خواهد آمد بهترین نظریه در توضیح و توجیه اصل علیت و منشأ تصور آنست اما برای حل مسئله کافی نیست؛ زیرا: نظریه بداهت و حتی اگر نظریه علم حضوری و اتحاد حاس و محسوس را نیز بپذیریم؛ در نهایت، کلیت اصل علیت را توضیح داده و توجیه می‌کنند نه مصادیق علیت را؛ در حالی که مشکل اصلی در بحث علیت اینست: «از کجا بفهمیم الف علت ب است نه ج یا ...؟». در پایانِ مقاله سعی شده با ترکیب عقل‌گرایی (Rationalism) و حس‌گرایی (Empiricism) ، و نیز با استفاده از روش آزمون و خطا، پاسخی قابل قبول به پرسش اخیر داده شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی An inquiry into Origin of Causality Conception
چکیده انگلیسی مقاله Salman Khakban[1] The question about "the origin of causality conception" is on the most important questions about causality. Various theories have been and are being proposed to answer the question. After the advent of modern sensationalism especially in the light of Hume's critiques, scholars and in particular Muslim philosophers refocused on the question. The present paper discusses four theories about the explanation and justification of the origin of causality conception. The first theory is proposed by Hume who denies causality. He proposed the theory of succession to explain and justify what common people and philosophers regard as causality. However, such philosophers as Allamah Tabatabaii and Motahhari tried to justify the origin of causality conception, and criticize and deny the theory of succession by relying on immediate knowledge. Ahmad Ahmadi has also tried to propose a new answer to the question by relying on the principle of unity of sensitive and sensible. The present paper, however, holds that Hume's critiques cannot be resolved by relying on immediate knowledge or the principle of unity of sensitive and sensible. A part of Hume's critiques and justification of the principle of causality should be found in the theories proposed by such scholars as Muhammad Baqir Sadr and Allamah Jawadi Amoli who believed in the self-evidence of the principle of causality. As it will be discussed in the paper, self-evidence is the best theory to explain and justify the principle of causality and origin of its conception, but it is not sufficient to answer the question because the theory of self-evidence and even the theories of immediate knowledge and unity of sensitive and sensible can at most explain and justify the totality of the principle of causality not its instances. It is while the main question of causality is that "how can we understand that A is the cause of B not C . . . "? Finally, the paper seeks to provide an acceptable answer to the question by combining rationalism and sensationalism and using the method of trial and error. [1] . Assistant professor of department of philosophy and theology, Qom University 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله سلیمان خاکبان |
استادیار دانشگاه قم
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه قم (Qom university)

نشانی اینترنتی http://pfk.qom.ac.ir/article_662_3cbbffd82473637f384cf21ba44d43f4.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1416/article-1416-244193.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات