این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های معماری اسلامی، جلد ۸، شماره ۱، صفحات ۱۶-۳۰
عنوان فارسی ارزیابی جایگاه کرامت انسانی (مبتنی بر آرای امام موسی صدر) در سیاست‌گذاری نوسازی شهری؛ مورد پژوهشی: راهبرد اقتصادی نوسازی در طرح جامع تهران
چکیده فارسی مقاله موضوع کرامت انسانی مورد توجه بسیاری از اندیشمندان و به ویژه بسیاری از اندیشمندان مسلمان بوده است. امروزه با طرح مباحثی نظیر توانمندسازی، حق به شهر، توسعه‌ی انسانی و آموزش شهروندی، به تدریج ابعاد فضایی کرامت انسانی نیز محل بحث متخصصان و اندیشمندان قرار گرفته است. با این حال، ضرورت تعریف روش و معیارهایی برای ارزیابی کرامت انسانی در سیاست‌های کلان توسعه شهری همچنان محسوس است. به ویژه این پرسش قابل طرح است که سیاست‌های کلان شهرسازی چقدر منطبق بر مفهوم کرامت انسانی هستند. برای نمونه، طرح جامع تهران (مصوب 1386)، راهبردهایی را برای نوسازی بافت فرسوده‌ی شهری مشخص کرده و از جمله از نظر اقتصادی، طرح جامع شهر تهران، «راهبرد نوسازی با تراز مالی صفر» را مطرح می‌کند. پرسش این است که آیا این اینکه طبق این راهبرد، بودجه‌ی مورد نیاز برای حمایت از نوسازی در بافت‌های فرسوده، از طریق سود شهرداری از محل نوسازی همین بافت‌ها تأمین گردد، منطبق بر مفهوم کرامت انسانی است؟ از میان نظریه‌پردازان مختلف در حوزه کرامت انسانی، این پژوهش با شرح آرای سیدموسی صدر تلاش کرده است که چارچوبی نظری و معیارهای قابل طرح برای سنجش کرامت انسانی در برنامه‌های توسعه شهری ارائه کند و سپس با ابتناء به این معیارها، راهبرد اقتصادی نوسازی شهر تهران را مورد ارزیابی قرار داده است. به منظور سنجش این معیارها در طرح جامع تهران، این پژوهش اقدام به مصاحبه‌ی نیمه ساخت یافته با دو گروه از متخصصان کرده است: نخست کارشناسان مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری تهران (به عنوان متولیان طرح جامع) و دوم کارشناسان سازمان نوسازی شهر تهران (به عنوان متولی نوسازی شهری). مصاحبه‌ها تا مرحله‌ی اشباع نظری (جمعا 15 مصاحبه) پیش رفت. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که بر مبنای معیارهای مستخرج از آراء سیدموسی صدر (شامل معیارهای «حفظ و ارتقاء وحدت در جامعه»، «ایجاد امکان پیشرفت برای همه انسان‌ها»، «مساوی دانستن افراد مگر به سبب برتری در تقوا، جهاد و علم»، «رسیدگی به امور مردم»، «مسئولیت‌پذیری همه اهالی شهر نسبت به یکدیگر»، «رعایت آزادی‌های انسانی» و «نهادسازی برای توانمندسازی محرومان»)، راهبرد اقتصادی «تراز مالی صفر در نوسازی شهری» نمی‌تواند مبتنی بر کرامت انسانی باشد. در نهایت اینکه با عنایت به گذشت حدود 10 سال از این سند و ظرفیت پیش‌بینی شده در سند طرح جامع برای انجام بازنگری‌های پنج ساله، پیشنهاد این مقاله، اصلاح راهبرد اقتصادی نوسازی در طرح جامع شهر تهران است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Evaluation of Human Dignity (Based on the Views of Sayyid Musa al-Sadr) in Urban Renovation Policies; Case of Study: Economic Strategy for Renovation in Tehran Comprehensive Plan
چکیده انگلیسی مقاله Urban renovation is a strategic issue in Iran urban development, and it is considered in many urban documents. The deteriorated areas of cities may cause to a variety of social and economic problems for their inhabitants. Living in such areas, may deprive residents from opportunities (such as access to educational space, access to health services, and sense of belonging to a good neighborhood), and so, distort their human dignity. For this reason, urban planners should try to define goals and strategies for renovating urban deteriorated areas. In Tehran, the comprehensive plan (approved in 2007) has identified strategies for the renovation of urban deteriorated areas. In terms of economics, the comprehensive plan of Tehran proposes a "No Cost" renovation strategy which means the renovation process should be realized with the municipal incomes from inside of deteriorated areas (without other incomes of municipality which are gained from rich areas of the city). Is such a strategy based on human dignity? This is the question of this research. In other words, is it consistent with the concept of human dignity to provide the budget required to support renovation in deteriorated areas through the taxes of from the place of renovation? Since human dignity is a relatively complex concept, and there may not be a complete consensus on the definition and criteria for its measurements, this paper focuses on the views of one of the major thinkers in this area. Sayyid Musa al-Sadr can be a good reference for defining the concept of human dignity, because he has books, speeches and even certain social attempts to address the concept of human dignity. According to the humanitarian and Islamic context of his ideas, this paper, by explaining the views of Sayyid Musa al-Sadr, has tried to present a theoretical framework for measuring human dignity in urban development programs. Then, based on this framework, this article evaluates the economic strategy of Tehran's renovation. In order to evaluate the urban renewal strategy in Tehran's comprehensive plan, this research has conducted a semi-structured interview with two groups of experts: First, the experts of the Tehran Center for Urban Studies and Planning (as the conductor of Tehran Comprehensive Plan), and the second, the experts of the Tehran Renovation Organization (as the responsible organization for urban renewal). The interviews proceeded to a theoretical saturation (a total of 15 interviews). Research findings show that human dignity can be measured by seven criteria: "maintaining and promoting unity in society", "creating opportunities for progress for all human beings", "considering people equal, except for superiority in piety, endeavor and science", "dealing with people's affairs", "responsiveness of all people to each other", "the responsibility of all citizens towards each other ","human freedoms" and "institutionalizing the empowerment of the disadvantaged". According to these criteria, this paper shows that the economic strategy of "No Cost Urban Renewal", which has been emphasized by the comprehensive plan of Tehran, cannot be based on human dignity.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله محمدصالح شکوهی بیدهندی | Mohammadsaleh Shokouhibidhendi
(PhD in Urban Planning and Faculty Member of Iran University of Science and Technology)
دکترای شهرسازی و عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران

رضا مطهر | Reza Motahar
Master in Urban Planning, IUST
کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری دانشگاه علم و صنعت ایران

نشانی اینترنتی http://jria.iust.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-182-141&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده مطالعات موضوعی در معماری و شهرسازی اسلامی (مانند ایده های فضائی- هندسی، نمادها، آرایه ها، احجام و غیره)
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات