این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های معماری اسلامی، جلد ۸، شماره ۳، صفحات ۸۹-۱۰۸
عنوان فارسی بازنگری در نسبت رفتار اجتماعی و فضای شهری در تعلیمات اسلامی (مفهوم مخاطب ایده‌آل طرّاحی شهری و قلمرو وی در خلال متون اصیل سنّت اسلامی)
چکیده فارسی مقاله تعیین مخاطب ایده­آل، یک امر پایه در مبانی نظری طرّاحی شهری است. در این نوشتار، وضعیت مخاطب ایده­آل در سه دسته از نظریه­های اجتماعی مرتبط با فضای شهری (نظریه­های سوسیالیستی، نظریه اکولوژی اجتماعی و نظریه نمایش اجتماعی) بررسی؛ و نشان داده شده است که هیچ‌یک، بر مدل اسلامی از روابط اجتماعی و کالبد منطبق نیست؛ و با آن تفاوت ذاتی دارد. نفی گروه­های کوچک پایه اجتماعی (خانواده و محله) در نظریه­های سوسیالیستی و فردگرایی و عدم نگاه ایده­آل­گرا در نظریه­های اکولوژیک، آنها را برای مقاصد اسلامی نامناسب می­نماید. غیراخلاقی بودن نمایشگری در نظریه نمایش اجتماعی از دید اسلامی نیز به نوبه خود، این دیدگاه را از دور بحث برای اسلام خارج می­کند. در مقابل، نظریه جدیدی در این زمینه براساس مرور آیات و روایات مرتبط با قلمرو­های شهری، سامان داده شده است که خلاصه آن، چنین است: در اسلام عرصه فراخانگی بر حسب حقوق و تکالیف متقابلی که اسلام برای قلمروهای مختلف (از فردی تا گروهی) قرار می‌دهد؛ مکانی برای تعامل افراد برحسب گونه‌ای تحدیدشده از روابط خانگی است؛ و به همین دلیل هم، عرصه شهر از خانه به بیرون، توسیعی است از خانه. اجتماع در این مدل، یک کلّ متشکل از افراد متفرّد شده در اثر خروج از حوزه خانواده و پیوستن به عرصه غیرخانوادگی نیست؛ بلکه جامعه از توسیع هسته‌های خانواده و اشتراک لبه‌های میدان‌های جمعی شکل‌گرفته حول این هسته‌ها حاصل می‌شود و به همین ترتیب نیز، فضای شهری از هسته‌های خانگی رشدیابنده فراهم می‌آید؛ و نه اجتماع فضاهای شخصی و عمومی و پیوند آنها با فضاهای واسط. در اینجا تعریف فضای شهری نمی‌تواند آن عرصه عمومی دانسته شود که از حوزه مؤثر خانه، خارج شده و افراد در آن از روابط خانگی منفصل و در جستجوی روابط نوین برآمده‌اند؛ به بیان دیگر ما در شهر اسلامی با «فلانر» اسلامی مواجه نیستیم؛ بلکه با بلکه با انسانی مواجهیم که اسلام برای او تکالیفی را برای تبدیل شدن به انسان ایده­آل تعیین کرده است و مسئولیت فضا کمک به رسیدن مخاطب از وضع موجود به وضع ایده­آل است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله فضای شهری، منابع اصیل سنّت اسلامی، قلمرو، فلانر مدرن، اکولوژی انسانی، نمایش اجتماعی، روابط روستاـ شهری.
عنوان انگلیسی Revising in the relationship of social behavior and urban space within Islamic Vision (the concept of ideal user and his territory in original Islamic texts)
چکیده انگلیسی مقاله Identifying ideal user is a basic function of theoretical debates of urban design.  Here, the situation of the concept of" Ideal user" is enquired in three main categories of social theories used in urban design discourses (i.e. socialistic theories, ecologistic ones and performance-based theories) and it is shown that none of them is of enough relevance to Islamic model of socio-spatial relations and there is critical conflicts for their simbiosis. The negation of middle-scaled groups of cultural society (i.e. the family and neighbourhood) in socialistic theories as well as the anti-idealistic and individualistic assumptions in the ecologistic theories make them unreliable for Islamic aims. The performance based theory in its turn bases its debate on non-honest relation from ethical pont of view and has not proper basics for Islamic view. So a new theory based on Quran and Ahadith is proposed for socio-urban interactions that can be summarized as: In Islamic view the out-of-home environment is a place for relations of the kind of the limited home-like ones that emerges from duties and rights that Islam puts on members of Islamic society. So it can be said that urban space is an expansion of the home inner space. And in this model the society is not seen as a unit composed of individualized persons whose individuality emerges by exiting home; but the community emerges from expansion of family nodes and sharing of borders of fields arranged around such centers and so the urban space is formed - in its turn-  upon nucleous made in developing homes. It is not made from summing up personal spaces and not by connection of them by in-between spaces. Here the definition of urban space as none-residential space or third place in which people look for none-residential relations is cicked out. In other words, in searching for Ideal User for Islamic theory of town design we do not look for "Islamic Fleneur" but we search for a human for whom Islam has made duties to become an ideal person and the responsibility of the urban space is aiding him to depart from existing condition to ideal one.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله urban space, ideal user, Islamic duties, home-based social interactions, expansion of family nodes
نویسندگان مقاله مسعود ناری‌قمی | Masoud Nari Ghomi
Assistant Professor of Architecture, University of Technical and Professional Training, Faculty of Qom
نشانی اینترنتی http://jria.iust.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-182-162&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده مطالعات موضوعی در معماری و شهرسازی اسلامی (مانند ایده های فضائی- هندسی، نمادها، آرایه ها، احجام و غیره)
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات