این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، جلد ۱۰، شماره ۱۸، صفحات ۹۷-۱۱۹
عنوان فارسی ردیف و تنوّع و تفنّن آن در غزل های سنایی
چکیده فارسی مقاله ردیف -که خاصّ شعر پارسی و واضع آن، شاعران پارسی گوی بوده اند- از دیرباز مورد توجّه قرار گرفته است و سخنوران رویکرد بدان را مهم تلقّی کرده، کاربرد آن را مایه تفاخر و توانمندی خویش می شمرده اند. ردّپای ردیف را پیشتر از قرن دوم هجری قمری، حتّی در ایران باستان می توان دید. این عنصر بلاغی خاصیّت کمالی شعر را دارد و استقبال از آن از نظر ساختار زبانی، تأکید معنایی بویژه بُعد موسیقایی حائز اهمّیّت است؛ ردیف در غزل در طول حیات خود و بروز و حضور آن در آثار هنری منظوم نادره پردازان، سیر صعودی داشته و پس از ترجیع بند و ترکیب بند -که این دو هم، گونه تحوّل یافته تغزّلها و منشعب از غزل هستند و با آن پیوند هنری دارند- بیشترین درصد آماری را به خود اختصاص داده است. سنایی بیشتر اشعار خود را مردّف سروده، او در بین همه شاعران سبک خراسانی، غیر از ادیب صابر ترمذی، بالاترین آمار ردیف را در غزل دارد؛ ردیف او بعضاً چند رکن عروضی را تشکیل داده، موسیقی غزل را دو چندان می کند. ردیف های او انواع کلمات: اسم، فعل، حرف، ضمیر، صفت و قید را در بردارد؛ افزون بر آن، ردیف های شبه جمله ای و جمله ای در غزلیّات او فراوان دیده می شود. سنایی بیش از شاعران دیگر به تنوّع و تفنّن و هنجارشکنی در ردیف روی آورده است؛ وی گاهی ردیف ها را هم معنی به کار نمی برد و زمانی در غزل مردّف، قافیه را رعایت نمی کند؛ برخی از ردیف های این چنینیِ مولوی متأثّر از اوست. او در بعضی موارد در غزل به خلاف سنّت متعارف و معتاد، ردیف و قافیه را همچون قطعه غیرمصرع فقط در مصاریع زوج به کار می برد و خود را به التزام ردیف، در مصراع اوّل مطلع مقیّد نمی کند؛ یا به تفنّی دیگر دست می یازد؛ بدین معنی که ردیف را به جای تکرار در «عروضِ» (پایانِ مصراع اوّلِ) مطلع، در «صدر» (آغاز مصراع اوّلِ) آن می آورد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله ردیف، غزل های سنایی، هنجارشکنی، تنوع، تأثیر و تأثّر،
عنوان انگلیسی Radif and its Diversity in Odes of Sanaei
چکیده انگلیسی مقاله Radif that exclusively has been used in Persian poetry and invented by Iranian poets has had an attractive effect on poems and the poets regarded it as an indication of their power in writing poems. The trace of Radif has been seen since the second century of Hijra and even since the earlier history of Iran. This eloquent element is remarkably important, and statistically is the most frequent artistic element in poetry. Out of Sanaei 407 odes, 50.5 percent have radif. Sanaei after Adib Saber has used the most radifs in his odes and mostly his radifs constitute several prosodic foots. Therefore, they have multiplied the musical characteristics of his verses. Furthermore, most of his radifs have more than one word and he sometimes uses a pseudo-sentence and even a sentence. Sanaei more than any other Persian poet likes diversity, fancy and uses different ways in radif. In this article, the researcher tries to give some examples indicating the wide variety of the ways that Sanaei has offered radif.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله ردیف, غزل های سنایی, هنجارشکنی, تنوع, تأثیر و تأثّر
نویسندگان مقاله عطا محمد رادمنش |
دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد اصفهان

نشانی اینترنتی http://kavoshnameh.yazd.ac.ir/article_2467_6282701fcfc04e9f45b66a0eab6f0cbe.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات