این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، جلد ۱۴، شماره ۲۷، صفحات ۱۰۳-۱۴۶
عنوان فارسی کمال در مشرب عرفانی عزیزالدین نسفی *
چکیده فارسی مقاله کمال در مشرب عرفانی عزیزالدین نسفی * آرزو ابراهیمی دینانی1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه گیلان چکیده از آنجا که دستیابی به کمال، همواره مهمترین و متعالی­ترین مقصد اهل معرفت بوده است، هر یک از آنان کوشیده­اند تا کمال را تعریف کنند و ویژگی­های اصحاب کمال را برشمارند. عزیز بن محمّد نسفی، عارف قرن هفتم هجری، از جمله نویسندگانی است که دربارۀ این موضوع به تفصیل سخن گفته و با طرح آرا و دیدگاه­های تازه­ای در این باب، به تبیین ابعاد مختلف کمال انسانی، همچون راه­های رسیدن به این مقصد، موانع و حجاب­های راه و «بلوغ و حریّت» -که از اصطلاحات بدیع وی است- پرداخته است. این نوشتار در پی حلّ تناقضات کلامی نسفی در برخی آراء وی از جمله التزام بلوغ با حرّیت- که در جایی بر لزوم همراهی این دو تأکید می­کند و در جای دیگر از انسان آزاد نابالغ سخن به میان می­آورد- به اثبات این نکته می­پردازد که وی با در نظر گرفتن دو نوع حرّیت، پایۀ علم را از پایۀ کمال به عنوان اساس و زیربنای حرّیت جدا می­سازد، چنانکه جایگاه دانای آزاد از مقام کامل آزاد مستقل و متمایز می­گردد. علاوه بر آن، نسفی با جدا ساختن مقام «کاملان مکمل» از «کاملان» و اختصاص آن به انبیا و اوّلیای الهی و ورود به بحث پراهمّیّت نبوت و ولایت این مبحث را در دو محور اصلی تفّوق ولی بر نبی یا نبی بر ولی تبیین می­کند که تحلیل و گره­گشایی از این تفّوق معمّاگونه در این مقاله در قالب تفّوق ولایت بر نبوت از یک سو و تفّوق نبی بر ولی از سوی دیگر تعیین­کنندۀ دیدگاه حقیقی او در این موضوع است؛ چنانکه ارزیابی و تحلیل کلیتی از ویژگی­های انسان کامل نزد وی و نیز آراء او دربارۀ معاد اصلی کاملان تحت عنوان «عقل» یا «مقام معلوم»، به ما در تشخیص و تشریح بینش خاص او مدد می­رساند. در پایان با بیان وجوه تمایز اندیشۀ نسفی با دیگران در موضوع کمال در ابعادی چون جامعیّت و انسجام دیدگاه­ها، ابداع اصطلاحات تازه، ذکر مراحل دوگانه برای سلوک، تبیین غایت کمال حقیقی در مقام رؤیت کماهیِ اشیاء برای سالکان و بالأخره رویکرد جدید او به علم و حکمت به عنوان مهمترین شرط رسیدن به کمال، جایگاه خاصّ این عارف بزرگ در تبیین و پردازش این موضوع عرفانی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است واژگان کلیدی: کمال، نسفی، بلوغ و حریّت، ولایت و نبوت، انسان کامل. * تاریخ دریافت مقاله: 19/09/1390 تاریخ پذیرش نهایی: 06/10/1391 1- نشانی پست الکترونیکی نویسنده مسئول: e.d_arezoo@yahoo.com
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی
چکیده انگلیسی مقاله
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله
نشانی اینترنتی
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات