این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
سامانه سطوح آبگیر باران، جلد ۱۰، شماره ۱، صفحات ۱۳-۲۶
عنوان فارسی تحلیل مفهوم امنیت آب در حوزه آبخیز دشت نیشابور با استفاده از چارچوب تعاملات نظام انسان- محیط‌زیست (HES)
چکیده فارسی مقاله بحران کم‌آبی که امروزه سطح کره زمین را فراگرفته، آسیب‌ها و تهدیدات جدی را برای مردم در سراسر جهان ایجاد نموده است. در این میان، کشور ایران به­دلیل قرارگرفتن در کمربند خشک و نیمه‌خشک و نوسانات بارش، ازجمله کشورهای کم‌آب به شمار می‌آید که وضعیت آب در اغلب مناطق آن در حالت تنش و بعضاً بحران است. ماهیت فراگیر آب و وجود عوامل متعدد انسانی و محیطی تأثیرگذار بر پایایی آن، تعامل‌های میان ابعاد انسانی-محیط‌زیستی را بسیار پیچیده نموده است. لذا بررسی این سیستم‌های پیچیده محیطی که تحت تأثیر اقدامات انسانی قرار می‌گیرند، یک چالش بزرگ علمی محسوب می‌شود. این چالش باید بر شکاف بین علوم طبیعی و علوم اجتماعی غلبه کند و بر مدل‌سازی در مقیاس‌های مختلف تسلط داشته باشد. بنابراین، نیاز به ادغام دانش از علوم طبیعی و اجتماعی وجود دارد. هدف از این پژوهش، تحلیل بحران آب و مفهوم امنیت آب با ارائه چارچوب تعامل‌های نظام انسان-محیط‌زیست (HES)  در حوزه آبخیز دشت نیشابور است. در این راستا، نخست به بررسی روند تغییرات مسئله آب در حوزه آبخیز دشت نیشابور طی سال‌های 1390- 1399 پرداخته شد. سپس با توجه به شناسایی وضعیت حاکم بر حوزه آبخیز، با توجه به تأثیرگذاری عوامل مختلف انسانی و طبیعی در بروز بحران فعلی، به شناسایی عوامل اصلی تأثیرگذار بر بروز بحران و تعیین نحوه تعاملات و بازخوردهای آن‌ها برای تجزیه‌وتحلیل جامع مسئله بحران آب و پیامدهای ناشی از این کم‌آبی در منطقه پرداخته‌شده است. نتایج حاصل از بررسی وضعیت مسئله آب به‌طورکلی، کاهش بارش، گرم شدن هوا، افزایش تبخیر و تعرق، خشکی و کم‌آبی بیشتر را نشان می‌دهد. این درحالی است که بیشترین حجم برداشت آب (بالغ‌بر 450 میلیون مترمکعب در سال آبی 98-99) نیز به بخش کشاورزی اختصاص دارد. همچنین نتایج نشان می‌دهد شناخت سطوح سلسله مراتبی آگاهی محیط‌زیستی و درنهایت یادگیری و عمل بر اساس مؤلفه‌های کلیدی و تعاملات شناسایی‌شده توسط چارچوب HES، تجزیه‌وتحلیل پیچیدگی سیستم را به نحو مطلوبی میسر می‌سازد.  
کلیدواژه‌های فارسی مقاله توسعه پایدار، سیستم‌های پیچیده، خطرات محیط‌زیستی، خدمات اکوسیستم، مدیریت منابع آب
عنوان انگلیسی Analysis of Water Security Concept in Neyshabour Plain Watershed by Using Human-Environment System (HES) Interaction Framework
چکیده انگلیسی مقاله The water shortage crisis that is sweeping the globe today has posed serious harm and threat to people around the world. Meanwhile, Iran is one of the water-scarce countries due to its location in the arid and semi-arid belt and fluctuations in rainfall. The water status in most of its regions is in a state of tension and sometimes crisis. The pervasive nature of water and the existence of numerous human and environmental factors affecting its reliability have greatly complicated the interactions between the human-environmental dimensions. Therefore, the study of these complex environmental systems that are affected by human actions is a major scientific challenge. This challenge must bridge the gap between the natural sciences and the social sciences and dominate modeling at different scales. Therefore, there is a need to integrate knowledge from the natural and social sciences. In this regard, the purpose of this study is to analyze the water crisis and the concept of water security by presenting a framework for Human-Environment System (HES) interactions in the Neishabur Plain watershed. In this regard, first, the process of changing the water issue in the Neishabur Plain watershed during 2011-2020 was investigated, and then, according to the identification of the prevailing situation in the watershed, considering the influence of various human and natural factors in the current crisis, to identify the main factors affecting the occurrence of the crisis and determining how they interact and feedback for a comprehensive analysis of the water crisis and the consequences of this water shortage in the region. The results of the investigation of the water issue in the area generally show a decrease in precipitation, warming of the air, increase in evaporation and transpiration, dryness, and more dehydration. This is while the largest volume of water harvesting in the basin (ca. 450 million m3 in the 2019-2020 water year) is also dedicated to the agricultural sector. In addition, the results show that understanding the hierarchical levels of environmental awareness and ultimately learning and practice based on key components and interactions identified by the HES framework, facilitates the analysis of system complexity.  
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Water Resources Management, Sustainable Development, Complex Systems, Environmental Risk, Ecosystem Services
نویسندگان مقاله مریم یزدان پرست | Maryam Yazdanparast
University of Tehran
دانشگاه تهران

مهدی قربانی | mehdi ghorbani
University of Tehran
دانشگاه تهران

علی سلاجقه | Ali Salajeghe
University of Tehran
دانشگاه تهران

رضا کراچیان | Reza kerachian
University of Tehran
دانشگاه تهران

نشانی اینترنتی http://jircsa.ir/browse.php?a_code=A-10-1787-2&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات