این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مرتع، جلد ۱۶، شماره ۳، صفحات ۵۴۵-۵۵۷
عنوان فارسی تحلیل مهم ترین مشکلات مراتع و ارائه راهکارهای مدیریتی از دیدگاه بهره برداران و کارشناسان (مطالعه موردی: مراتع چهارباغ استان گلستان)
چکیده فارسی مقاله سابقه و هدف: حفاظت از مراتع و ممانعت از تخریب این منابع باارزش، نیازمند عزم و تلاش جدی و اقدامات مناسبی است که استفاده پایدار و مدیریت جامع و یکپارچه مراتع فراهم گردد و این اقدامات و برنامه ­ریزی­ ها باید به گونه ­ای باشد که بهره­ برداری بهینه و پایدار از مراتع در کنار رفع نیازها و شرایط بهره­ برداران صورت گیرد. شناخت مشکلات و چالش­ها و متعاقبا ارائه راهکارهای مدیریتی در مراتع، زمینه استفاده از پتانسیل­ ها و کارکردهای مختلف در عرصه­ های وسیعی از اکوسیستم ­های مرتعی را فراهم کرده و دستیابی به توسعه پایدار مراتع را تسهیل خواهد کرد. این تحقیق با هدف شناخت و اولویت­ بندی مهم­ترین مسائل و مشکلات عرصه­ های مرتعی منطقه چهارباغ استان گلستان و ارائه راهکارهای مدیریتی از دیدگاه بهره ­برداران و کارشناسان انجام شده است. مواد و روش­ها: این پژوهش بر اساس هدف انجام تحقیق، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی-تحلیلی بود و با استفاده از روش پیمایشی و اسنادی به گردآوری داده­ ها می ­پردازد. جامعه آماری این پژوهش شامل کارشناسان خبره و آشنا با موضوع مورد بررسی در استان گلستان و بهره ­برداران مراتع منطقه مورد مطالعه بود. حجم نمونه به روش نمونه­ گیری در دسترس و غیرتصادفی تعیین شد و تعداد 31 نفر کارشناس و 38 نفر بهره­بردار در انجام این پژوهش همکاری و مشارکت داشتند. پس از طراحی سؤالات پرسشنامه و تایید روایی با استفاده از نظر کارشناسان و متخصصین مربوطه، برای تعیین سطح پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که برای پرسشنامه بهره ­برداران و کارشناسان به ترتیب برابر 81 و 83/0 به دست آمد که نشان از پایایی مناسب پرسشنامه ­ها­ داشت. به منظور شناخت مشکلات و مسائل موجود و ارائه راهکارها، با تکمیل پرسشنامه توسط بهره­ برداران و کارشناسان و استفاده از ضریب شاخص اهمیت (I) و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، نتایج بدست آمده امتیازدهی و اولویت­ بندی شدند. چنانچه مقدار اثر خیلی زیاد و زیاد به عنوان عوامل تاثیرگذار شناسایی شدند. فرایند تحلیل سلسله مراتبی یکی از جامع ­ترین سیستم ­های طراحی شده برای تصمیم ­گیری با معیارهای چندگانه است که با استفاده از نرم­ افزار Expert choice وزن و اهمیت هر معیار مشخص می­شود. نتایج: با توجه به ضریب اهمیت (Iindex)، مقدار اثر در طیف لیکرت و همچنین وزن هر مشکل، خشکسالی و کمبود بارش با مقدار شاخص اهمیت (3/98) و وزن (088/0)، عدم ­پرداخت خسارت توسط دولت در مواقع حادثه و خشکسالی (بیمه­ نبودن دام و مرتع) با مقدار شاخص اهمیت (3/83) و وزن (072/0) و تصمیم­ گیری فقط توسط مسئولین و عدم­ مشارکت بهره ­برداران با مقدار شاخص اهمیت (80) و وزن (066/0) به ترتیب مهم­ ترین مشکلات و مسائل موجود بوده و بیشترین مقدار شاخص اهمیت و وزن را به خود اختصاص دادند. از نظر کارشناسان، چرای بی­ رویه و تعداد بیش از حد دام مهم ترین مشکل و مسئله و بیشترین مقدار شاخص اهمیت (7/81) و وزن (077/0) را به خود اختصاص داده است. پس از آن به ترتیب چرای زودرس و خارج از موقع با شاخص اهمیت (80) و وزن (076/0) و خروج ناب­هنگام دام با شاخص اهمیت (8/75) و وزن (072/0) قرار دارند. در راهکارهای ارئه شده بر اساس دیدگاه بهره­ برداران و کارشناسان، مدیریت چرای دام و اعطای تسهیلات برای خرید علوفه بخصوص در موقع خشکسالی بیشترین مقدار شاخص اهمیت (7/88) و بیشترین وزن (114/0) را به خود اختصاص داد و پس از آن به ترتیب آموزش بهره برداران به منظور کسب درآمد و اشتغال­زایی از پتانسیل ­های گیاهان دارویی، صنعتی و خوراکی منطقه و همچنین افزایش درآمد بهره­ برداران از طریق اعطای اعتبارات و وام جهت خرید کندو و زنبورداری قرار دارند. نتیجه­ گیری: با توجه به نتایج تحقیق، دلایل تخریب و مشکلات موجود در مراتع مذکور طبق نظر بهره برداران و کارشناسان به چهار دسته اصلی خشکسالی و در نتیجه کمبود منابع آب، ضعف مدیریت چرای دام، ضعف ­سازمانی و نبود قوانین و مقررات پیشگیرانه و مسائل اقتصادی و کمبود درآمد بهره­ برداران تقسیم­بندی کرد. همچنین راهکارهای مدیریتی ارائه شده در این تحقیق را می ­توان در ابعاد کلی مقابله با خشکسالی و کمبود بارش، اشتغال­زایی و استفاده چندمنظوره از کارکردهای مختلف درقالب شرکت­ های تعاونی، رعایت اصول مدیریت چرای دام و رعایت قوانین و مقررات وضع ­شده توسط مجریان طبقه ­بندی و تفکیک کرد. در نهایت با توجه به دیدگاه ­های غالبا مشترک بهره ­برداران و کارشناسان، می ­توان با اطمینان بیشتری نتایج حاصل از ارائه مسائل و مشکلات و همچنین راهکارها را پذیرفت.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله تخریب مراتع، ضریب شاخص اهمیت، فرایند تحلیل سلسله مراتبی، چهارباغ، گلستان.
عنوان انگلیسی Analysis of the most important problems of rangelands and presentation of management solutions from the viewpoint of stakeholders and experts (Case study: Chaharbagh rangelands of Golestan province)
چکیده انگلیسی مقاله Background and objectives: Protecting rangelands and preventing the destruction of these valuable resources requires serious efforts and appropriate measures to ensure sustainable use and comprehensive and integrated management of rangelands, and these measures and planning should provide optimal and sustainable use of rangelands along with meeting the needs and improving the conditions of stakeholders. Recognizing the problems and challenges and subsequently providing management solutions in rangelands will provide the basis for the use of different potentials and functions in rangeland ecosystems and will facilitate the achievement of sustainable development of rangeland. The aim of this study was to identify and prioritize the most important issues and problems of rangeland in Chaharbagh region of Golestan province and providing management solutions from the viewpoint of stakeholders and experts. Methodology: This research was applied based on the purpose of the study and descriptive-analytical in theme and collects data using survey and documentary methods. The statistical population of this study included stakeholders and experts familiar with the studied subject in Golestan province. The sample size was determined by available and non-random sampling method and 31 experts and 38 stakeholders participated in this study. After designing the questionnaire and confirming the validity using the opinion of experts and specialists, Cronbach's alpha coefficient was used to determine the level of reliability. Cronbach's alpha coefficient was obtained 0.81 and 0.83 for the questionnaire of stakeholders and experts, respectively that indicates appropriate reliability of questionnaires. In order to identify the existing problems and issues and provide solutions, the results were scored and prioritized by using the importance index (Iindex) coefficient and the Analytic Hierarchy Process (AHP). The amounts of effect with very high and high were identified as influential factors. The hierarchical analysis process is one of the most comprehensive systems designed for decision making with multiple criteria, using Expert choice software, that weight and importance of each criterion was determined. Results: According to the importance index (Iindex), the amount of effect on the Likert scale as well as the weight of each problem, drought and lack of rainfall with the value of the importance index (98.3) and weight (0.088), Non-payment of compensation in case of crisis and drought by the government (lack of livestock and rangeland insurance) with the value of the Iindex (83.3) and weight (0.072) and decision-making only by officials and non-participation of stakeholders with the index of importance (80) and weight ( 0.066) were the most important problems and issues, respectively. According to experts' viewpoint, uncontrolled grazing and excessive number of livestock is the most important problem with the highest Iindex (81.7) and weight (0.077). Then, there are early and untimely grazing with importance index (80) and weight (0.076) and untimely exit of livestock with importance index (75.8) and weight (0.072), respectively. In the presented solutions based on the viewpoint of stakeholders and experts, livestock grazing management and granting facilities for the purchase of forage, especially in times of drought, had the highest value index (88.7) and the highest weight (0.114). Then, there are training stakeholders to earn income and create jobs from the potentials of medicinal and industrial plants in the study region and increase the income of the stakeholders by providing credits and loans for buying hives and beekeeping, respectively. Conclusion: The problems and reasons for degradation of this rangeland were divided into four main categories according to the stakeholders and experts opinion: A) Drought and consequently lack of water resources b) Weak grazing management c) Weakness of organization and lack of preventive laws and regulations d) Economic issues and low income of stakeholders. Also, the management strategies presented in this study classified as combating to drought and lack of rainfall, job creation and multi-purpose use of various functions of rangelands in the form of cooperatives, implementing the principles of livestock grazing management and implement the rules and regulations created by executive agencies. Finally, according to the often common viewpoints of stakeholders and experts, the results of the issues and problems as well as solutions can be accepted with more confidence
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Rangeland degradation, Importance Index Coefficient, Analytic Hierarchy Process, Chaharbagh, Golestan
نویسندگان مقاله رضا یاری | Reza Yari
Agricultural Research Education and Extension Organization, AREEO,
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

اصغر فرج اللهی | Asghar Farajollahi
Gorgan University of Agricultural Science and Natural Resources
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

غلامعلی حشمتی | Gholamali Heshmati
Gorgan University of Agricultural Science and Natural Resources, Golestan, Iran.
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

نشانی اینترنتی http://rangelandsrm.ir/browse.php?a_code=A-10-283-2&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات