این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مرتع، جلد ۱۶، شماره ۳، صفحات ۵۸۲-۵۹۵
عنوان فارسی تحلیل گرایش بهره‌برداران نسبت به فردی‌سازی مراتع (مطالعه موردی: مراتع شمال غربی استان گلستان)
چکیده فارسی مقاله سابقه و هدف: بهره­برداری و چرای دام از مراتع مهم­ترین فعالیت انسانی است که انتخاب آن به عوامل مختلفی بستگی دارد. اهمیت نحوه مدیریت سامان­های عرفی مراتع در چند دهه اخیر آن را به یکی از چالش­های مدیریتی مراتع در کشور تبدیل کرده است. مراتع جهت تداوم و پایداری نیاز به مدیریت اصولی و برنامه­ریزی نسبت به منابع موجود (آب، خاک و گیاه) و دام­ها دارند، برنامه­ریزی جهت بررسی وضعیت حال و تصمیم­گیری برای آن حائز اهمیت می­باشد..از این­رو، اهمیت انتخاب نوع بهره­برداری در مدیریت پایدار دام و مرتع، آن را به عنوان یکی از حیاتی­ترین موضوعات در زمینۀ حفاظت، احیاء، اصلاح، بهره­برداری اصولی و توسعه مراتع تبدیل نموده است. در همین راستا تحقیق حاضر به بررسی گرایش بهره­برداران به فردی­سازی مراتع در بین بهره­برداران شهرستان گمیشان در شمال غربی استان گلستان پرداخته است.ش ولاس تمواد و روش­ها: تحقیق حاضر از لحاظ گردآوری داده­ها، میدانی، و از لحاظ کنترل متغیرها، توصیفی و از لحاظ راهبرد اجرا، پیمایشی می­باشد. جامعه آماری تحقیق را 200 نفر از بهره­برداران مرتعی از سه سامان عرفی در شهرستان گمیشان استان گلستان تشکیل داده­اند. به طوری که 127 نفر از آن­ها بر اساس جدول کرجسی مورگان به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. نمونه­گیری به صورت تصادفی طبقه­بندی شده انجام شد. ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه  بود که با توجه به هدف تحقیق و بر اساس پیشینۀ پژوهش­ و همچنین مصاحبه با کارشناسان و بهره­برداران خبره مبتنی بر روش گروه متمرکز به صورت نظام­یافته و استخراج مجموعه­ای از مؤلفه­ها مرتبط با موضوع به صورت زوجی تدوین گردید. برای تعیین گرایش بهره­برداران فردی­سازی (تنسیق) مرتع از 44 گویه در قالب 7 مؤلفۀ اقتصادی، اجتماعی، آب و خاک، احیاء و حفاظت، دام و دامداری، رفاهی و مدیریتی، بهره گرفته شد. روایی پرسشنامه از سوی پانلی از کارشناسان و بهره­برداران خبره مورد تأیید قرار گرفت. برای اطمینان از پایایی آن به محاسبۀ ضریب آلفای کرونباخ اقدام شد که مقدار آن به طور متوسط 805/0 به دست آمد که مبین پایایی قابل قبول پرسشنامه است. محاسبات آماری در این تحقیق با استفاده از نرم­افزار SPSS25 در دو بخش توصیفی و استنباطی صورت گرفت. نتایج: نتایج به دست آمده از تحقیق نشان داد، بهره­برداران تمایل بیشتری با مقدار عددی 76/2 به فردی­سازی مراتع داشتند. نتایج حاکی از آن بود که فردی­سازی مراتع در «ایجاد سرمایه­گذاری در دام و مرتع» و «بهبود درآمد حاصل از دامداری» در بعد اقتصادی، «کاهش تخلفات و جرائم در مرتع» در بعد اجتماعی، «استفاده بهینه از آب­های سطحی در مرتع» و «جلوگیری از فرسایش خاک و از بین رفتن خاک سطحی» در بعد آب و خاک، «جلوگیری از  ورود دامداران غیربومی به مرتع» و «احیای اراضی مرتعی از طریق بوته­کاری و روش­های تلفیق» در بعد احیاء و حفاظت مرتع، «رعایت سیستم چرایی در مرتع» و «ایجاد فضای مناسب جهت تأمین شرب دام» در بعد دام و دامداری، «توسعه بهتر پنل­های انرژی خورشیدی در مرتع» و «دسترسی به امکانات مناسب برای زندگی خانواده» در بعد رفاهی، و همچنین «بهبود در خلاقیت و نوآوری در مدیریت مرتع» و «حمایت سازمانی و دسترسی به خدمات دولتی » در بعد مدیریتی، به دلیل کمتر بودن مقدار میانگین از عدد سه (حد وسط) نسبت به بهره­برداری مشاع بیشترین تأثیر مثبت را داشته است. ضمن این که ابعاد «مدیریتی» و «دام و دامداری» در فردی­سازی مراتع و بعد «اجتماعی» در بهره­برداری مشاع، بیشترین اهمیت را دارا بودند. همچنین نتایج به دست آمده از آزمون t ­تک­نمونه­ای نشان داد، گرایش بهره­برداران در انتخاب نوع بهره­برداری در سطح اعتماد 99 درصد در کلیۀ ابعاد به جزء بعد «آب و خاک» تأثیر معنی­داری داشته است. نتیجه­گیری: با توجه به این که مدیریت پایدار مراتع با چالش­های جدی تخریب مواجه است، لذا انتخاب نوع بهره­برداری در جهت مدیریت هر چه بهتر مراتع از مهم­ترین اولویت­ها است. همان­طور که نتایج نشان داد گرایش بهره­برداران در منطقه مورد مطالعه به سمت فردی­سازی مراتع بوده است؛ لذا می­توان ضمن تغییر در تصورات سنتی دامداران نسبت به بهره­برداری مشاع، زمینه توانمندی آن­ها را به ویژه در بخش اقتصادی و همچنین استفادۀ چندمنظوره از مراتع از طریق تنسیق مراتع فراهم نمود. از طرفی، نتایج تحقیق نشان­دهندۀ این موضوع است که در بهره­برداری مشاع، اعتماد، مسئولیت­پذیری، همدلی و مشارکت، سرمایۀ اجتماعی و همبستگی اجتماعی، بیشتر از بهره­برداری فردی از مراتع است. از این­رو در بهره­برداری مشاع، می­توان با برنامه­ریزی و قطعه­بندی شفاهی مراتع(بر اساس نظر بهره برداران در  نتایج تحقیق) ، ضمن رعایت دقیق زمان ورود و خروج دام به مرتع و جلوگیری از دام مازاد به آن، گامی مؤثر در جهت مدیریت پایدار مراتع برداشت.  
کلیدواژه‌های فارسی مقاله تعارضات، سرمایه اجتماعی، مالکیت، سیستم بهره‌برداری
عنوان انگلیسی Analysis of beneficiaries' tendencies towards rangeland individualization (Case study: Northwest rangelands of Golestan province
چکیده انگلیسی مقاله Background and purpose: Livestock exploitation and grazing is the most important human activity, the choice of which depends on various factors. The importance of how to manage customary rangeland systems in recent decades has made it one of the challenges of rangeland management in the country. Rangelands need principled management and planning for existing resources (water, soil and plants) and livestock for continuity and sustainability, planning to review the current situation and decide on the existing conditions is appropriate. Therefore, the importance of choosing the type of exploitation in the sustainable management of livestock and rangeland has made it as one of the most vital issues in the field of conservation, rehabilitation, improvement, proper exploitation and development of rangelands.In this regard, the present study examines the tendency of beneficiaries to individualize rangelands among beneficiaries in Gomishan city in the northwest of Golestan province.  Materials and Methods: The present study is descriptive in terms of data collection, descriptive in terms of controlling variables, and survey in terms of implementation strategy. The statistical population of the study consists of 200 rangeland beneficiaries from three conventional systems in Gomishan city of Golestan province.  So that 127 of them were selected as the sample size based on Krejcie Morgan table. Sampling was done randomly. The data collection tool was a questionnaire that was compiled according to the purpose of the research and based on the research background as well as interviews with experts and expert operators based on the centralized group method and extracting a set of related components in pairs. To determine the tendency of rangeland individualization operators, 44 items in the form of 7 economic, social, water and soil components, rehabilitation and protection, livestock and animal husbandry, welfare and management were used. The validity of the questionnaire was confirmed by a panel of experts and operators. To ensure its reliability, Cronbach's alpha coefficient was calculated, which averaged 0.805, which indicates the acceptable reliability of the questionnaire.Statistical calculations in this study were performed using SPSS25 software in two descriptive and inferential sections. Results: The results of the research showed that beneficiaries had a greater tendency to individualize rangelands with a numerical value of 2.76. The results indicated that, the tendency of beneficiaries based on the variables "creating investment in livestock and rangeland" and "improving livestock income" in the economic dimension, "reducing violations and crimes in rangeland" and "satisfaction with Livestock and herding methods in the rangeland "in the social dimension," optimal use of surface water in the rangeland "and" prevent soil erosion and loss of surface soil "in the water and soil dimension," prevent non-native ranchers from entering the rangeland "and "Rehabilitation of rangeland lands through plantation and integrated methods" in the dimension of rangeland restoration and protection, "Observance of the grazing system in the rangeland" and "Creating a suitable space for providing livestock drinking" in the dimension of livestock and animal husbandry, "Better development of energy panels Solar in the rangeland "and" access to suitable facilities for family life "in the welfare dimension, as well as" improvement in creativity and innovation in rangeland management "and" organizational support and access to government services "in the management dimension, due to lower average From number three (average), it had the most positive effect on individualization of rangelands in the study area.  Its greatest impact has been on the management, livestock and animal husbandry dimensions. The results obtained from a single sample t showed that the tendency of beneficiaries in choosing the type of operation at the level of 99% confidence in all criteria except "water and soil" had a significant effect Conclusion: Considering that sustainable rangeland management faces serious challenges of degradation, so choosing the type of exploitation for better rangeland management is one of the most important priorities. As the results showed, the tendency of beneficiaries in the study area has been towards individualization of rangelands; therefore, while changing the traditional perceptions of ranchers towards the shared exploitation, it is possible to provide the ground for their empowerment, especially in the economic sector, as well as the multi-purpose use of rangelands through rangeland coordination. On the other hand, the research results show that in shared exploitation, trust, responsibility, empathy and participation, social capital and social solidarity, more than individual exploitation of rangelands. Therefore, in shared exploitation, by planning and oral segmentation of rangelands (based on the opinion of beneficiaries in the research results), while observing the exact time of entry and exit of livestock to the rangeland and preventing excess livestock, an effective step in for sustainable management of rangelands.  
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Conflict, Social Capital, Ownership, Exploitation System
نویسندگان مقاله محمدرضا شهرکی | Mouhamadreza Shahraki
Office for Natural Resource and Watershed, Golestan, Gorgan
اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان

نوید نعیمیان | Navid Naimian
Sari Branch, Islamic Azad University
دانشگاه آزاد اسلامی، ساری

خدیجه مهدوی | Khadijeh Mahdavi
Nour Branch, Islamic Azad University
دانشگاه آزاد اسلامی، نور

احسان زمانی شورابی | Ehsan Zamani shourabi
Central Office for Natural Resource and Watershed Management Chaharmahal and Bakhtiari Province
اداره کل منابع طبیعی استان چهار محال و بختیاری

نشانی اینترنتی http://rangelandsrm.ir/browse.php?a_code=A-10-140-5&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات