این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
بررسی مسایل اجتماعی ایران، جلد ۱۲، شماره ۲، صفحات ۲۸۷-۳۲۸
عنوان فارسی مطالعه جامعه‌شناختی پدیده زیست غیررسمی کارتن‌خوابان در خانه‌پاتوق‌های شهر مشهد
چکیده فارسی مقاله پدیده بی‌خانمانی باتوجه به اهمیت ویژه آن در مسائل اجتماعی امروزه ایران، قابلیت پژوهش از جهات گوناگون را داراست. دراین‌راستا، پژوهش حاضر در زمینه خانه‌پاتوق‌هایی انجام گرفته که درقامت یکی از الگوهای زیست خیابانی مورد توجه کارتن‌خوابان بوده و به‌رغم اهمیت ویژه آن مورد غفلت واقع شده است. این پژوهش درپی ارائه تصویری بالنسبه ژرفانگر از پدیده خانه‌پاتوق است. پرسش اصلی تحقیق حاضر چنین بوده که اساسا چه عواملی منجر به گزینش خانه‌پاتوق جهت مراجعه روزمره و یا اسکان موقت درمیان کارتن‌خوابان شده است؟ بدین منظور از رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه‌ای استفاده شده است. جامعه نمونه شامل گروه‌های بی‌خانمانی بوده که در اشکال مختلف، به خانه‌پاتوق‌های شهر مشهد مراجعه کرده‌اند. ساکنان موقت، مراجعان روزانه، مالکان و متصدیان خانه‌پاتوق‌ها و درنهایت واسطه‌گران مواد مخدر، شامل این جامعه بوده‌اند. گردآوری یافته‌ها بر اساس نمونه‌گیری نظری و با استفاده از نمونه‌گیری گلوله‌برفی انجام شده است. در پژوهش حاضر، 15 خانه‌پاتوق مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت با مردان و زنان بی‌خانمان ساکن موقت یا مراجعه‌کننده روزانه، مالکان خانه‌پاتوق‌ها، فروشندگان مواد مخدر، واسطه‌گران کالاها و مطلعین کلیدی مصاحبه انجام گرفته است. علاوه بر انجام 30 مصاحبه، در پژوهش حاضر از مشاهده نیز بهره گرفته شده است. تحلیل داده‌‌ها به روش نظریه‌زمینه‌ای انجام شده است. برمبنای یافته‌ها، خانه‌پاتوق به مثابه پناهگاه و ضمانت‌بخش امنیت نسبی کارتن‌خوابان، به عنوان پدیده محوری ذکر شده است. شرایط علّی شامل زیست مسالمت‌آمیز پاتوق؛ تقابل با جرم‌انگاری، غریبگی با گرم‌خانه‌ها و خانه‌پاتوق‌ها؛ و مقوّم درآمدزایی بوده است. شرایط زمینه‌ای شامل خانه‌پاتوق در قامت مهمان‌خانه کارتن‌خوابی، بهره‌مندی از اطلاعات خیابان‌خوابی و تمایل به پنهان‌سازی هویت خویش بوده و شرایط مداخله‌ای شامل عضویت در شبکه معتادان خانه‌پاتوق، روابط عاطفی و تسهیلات حوزه مواد مخدر است. استراتژی‌های استمراربخشی به تعاملات شبکه‌ای درآمدزا، کنش‌های مخاطره‌آمیز ضمانت‌بخش اعتبار، درآمدزایی در امر اسکان، واسطه‌گری و قاعده‌مندسازی رفت‌وآمد شناسایی شده است. درنهایت پیامدها شامل محرومیت از خدمات سازمان‌های مردم‌نهاد، آسیب‌پذیری زنان و تشدید اعتیاد است. نتایج حاکی از آن است که رواج‌ الگوهای درآمدی و شبکه‌ای و ازسویی شکل‌یابی شبه‌مهمان‌خانه معتادان، نقش مهمی در استقبال از خانه‌پاتوق‌ها ایفا کرده است. درنهایت غریبگی با گرم‌خانه و نامتناسب‌دانستن آن با جایگزینی به‌نام خانه‌پاتوق پاسخ داده شده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله خانه‌پاتوق،زیست خیابانی،هم‌مصرفان،طردشدگان،پاتوق‌نشینی،عرضه‌وتقاضای جنسی،
عنوان انگلیسی .
چکیده انگلیسی مقاله .
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله خانه‌پاتوق,زیست خیابانی,هم‌مصرفان,طردشدگان,پاتوق‌نشینی,عرضه‌وتقاضای جنسی
نویسندگان مقاله مجید فولادیان |
دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مرتضی دیاری |
کارشناس ارشد برنامه ریزی رفاه اجتماعی دانشگاه تهران

نشانی اینترنتی https://ijsp.ut.ac.ir/article_87913_67237cec5b30da9e9c8793f9093425ce.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات