این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
تاریخ علم، جلد ۱۹، شماره ۱، صفحات ۱۸۳-۲۲۲
عنوان فارسی تکنولوژی‌های جدید و دگرگونی معنایی «علم» و «صنعت» در دورۀ قاجار
چکیده فارسی مقاله مقالۀ حاضر به بررسی دگرگونی‌های معنایی «علم» و «صنعت» در دورۀ قاجار می‌پردازد. فرض مقاله این است که دگرگونی رادیکال و بنیادی که در دورۀ قاجار در تعریف علم و طبقه‌بندی آن رخ داده است به واسطۀ ظهور تکنولوژی‌های جدید بوده است. تکنولوژی‌های جدید با طبقه‌بندی شدن در ذیل علوم طبیعی، مسألۀ علوم نظری را که با تصرف در طبیعت می‌توانند به‌منظور اختراع ابزارها و از این رو در خدمت اهداف عملی قرار بگیرند، به‌وجود آوردند. این مسأله از آنجا ناشی می‌شود که «علوم طبیعی» در طبقه‌بندی فارابی- ابن سینایی، علوم نظری هستند که اهداف و کاربرد عَملی ندارند و چیزی مربوط به «نیکبختی آن‌جهانی» هستند. طبقه‌بندی که بر مبنای تمایز ارسطویی بین اِپیستِمِه و تِخْنِه، علوم نظری را از آن رو که مرتبط به چیزی است که نمی‌تواند طور دیگر باشد، غیرعملی و غیرکاربردی معرفی می‌کند. تکنولوژی‌های جدید سامان این طبقه‌بندی را برهم زدند زیرا علوم نظری انگاشته می‌شدند که به کاربردهای عملی می‌رسیدند. پیامد این دگرگونی اولاً ظهور مفهومی تکاملی از علم و فهمی از جوامع با سلسله مراتب «متمدن» و «وحشی» است که در نسبتِ زمانی با علم و استفادۀ کاربردی از آن قرار دارند. ثانیاً طبقه‌بندی «صنعت» ذیل علم جدید «ثروت» و تعریف آن به عنوان «اعمال مولد ثروت» است. در تعریف جدیدِ صنعت، همه فعالیت‌هایی که به تولید ثروت منجر می‌شوند و امروزه در اقتصاد آنها را «زمین، نیروی کار و سرمایه» می‌خوانیم، از لحاظ جایگاهی که در تولید ثروت دارند، مورد بازنگری و بازسازماندهی قرار گرفتند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله علم،صنعت،تکنولوژی‌های جدید،دورۀ قاجار،
عنوان انگلیسی New technologies and transformation of "knowledge" and "techne" meaning in Qajar period
چکیده انگلیسی مقاله This article investigates the transformation of 'Knowledge' and ' Techne' in Qajar era. The hypothesis of the article is that the radical change that occurred in Qajar period in definition of knowledge and its classification was due to the emergence of new technologies. with categorizing under " product of natural knowledge", new technology initiated the problem of how theoretic knowledge lead to invention of instrument that can be used in practical life. This problem come from the status of "natural knowledge" in Farabi-Avicenna categories of knowledge where theoretical knowledge haven't any practical use and relate to 'other world happiness'. Categories based on the Aristotle distinction between 'episteme' and 'techne', believe episteme deal with the thing that can't be otherwise and hence haven't use value. With conceiving that theoretical knowledge lead to practical use, new technology disturbed this order. The consequence of this transformation firstly, rise up the evolutionary concept of knowledge that on the time distance, categorized societies on hierarchical level of "civilized" and "savage" base on practical use of knowledge. Secondly categorization of "techne" under new science of "wealth" and definition of it as "all practice that produce wealth". With new definition of "techne", all practice that lead to producing of wealth and nowadays we in Economics science calling them " land, labor and capital", reorganized based on status that they have in producing wealth
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله علم,صنعت,تکنولوژی‌های جدید,دورۀ قاجار
نویسندگان مقاله رحیم یوسفی اقدم |
دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی فرهنگی دانشگاه علامه طباطبایی

مقصود فراستخواه |
استاد، گروه برنامه‌ریزی آموزش عالی، موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی

محمد سعید ذکائی |
استاد، گروه مطالعات فرهنگی، دانشگاه علامه طباطبائی

نهال نفیسی |
استادیار، گروه مطالعات فرهنگی، دانشگاه علامه طباطبائی

نشانی اینترنتی https://jihs.ut.ac.ir/article_84555_c415d98f38e313f9c84d79ee541ce9e9.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات