این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
تاریخ علم، جلد ۱۸، شماره ۱، صفحات ۲۸۱-۳۲۲
عنوان فارسی نجم الدوله و فیزیک
چکیده فارسی مقاله با نظر به نقش عبدالغفار نجم‌الدوله در ورود علوم جدید به ایران، متوجه خواهیم شد که وی در ورود فیزیک جدید نیز تأثیرگذار بوده است. عبدالغفار در این رشته، هم دارای تألیف و هم دارای ترجمه می‌باشد. تعدادی از آثار منتسب به وی در زمینۀ فیزیک عبارتند از؛ جرثقیل (ترجمه‌ای از پوانسو)، تکافو قوا (ستاتیک)، فیزیک و شیمی و علم بخارات. از این میان تاکنون تصاویر دو نسخه به دست ما رسیده است. یکی نسخۀ اصول علم ستاتیک است که در سال 1276ق شروع و در سال 1277ق به پایان رسید. او در ابتدای این ترجمه، استاتیک را علم موازنۀ اجسام دانسته و آن را جزء اول از علم جراثقال می‌داند. دیگری نسخۀ فیزیککه به درخواست مخبرالدوله وزیر علوم و معادن در سال 1293ق برای استفادۀ عموم مردم تألیف شده است و به تبیین مفاهیم گوناگون علم فیزیک به زبان ساده می‌پردازد و از حل مسائل عددی و پارامتریک بهره‌ای نمی‌برد. این دو اثر خطی بوده و نمونۀ چاپ شده‌ای از آنها تاکنون مشاهده نشده است. همچنین یک کتاب چاپی به زبان فرانسوی تحت عنوان Nouvelles Récréations Physiques et Mathématiques نوشتۀM.Guyotدر کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی موجود است و در توضیحات آن آورده شده است این کتاب اهدایی نجم‌الدوله می‌باشد، که مشاهدۀ آن نیز می‌تواند در دریافت درک صحیح‌تری از پیشینه و شخصیت علمی نجم‌الدوله، حداقل در علم فیزیک، مؤثر باشد. هدف از این مقاله بازخوانی و معرفی ویژگی‌های کتب فوق به عنوان بخشی از نخستین آثار موجود در علم فیزیک جدید و به‌ویژه به دلیل ارتباط آنها با عبدالغفار نجم‌الدوله اصفهانی است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله استاتیک،جرثقیل،دارالفنون،فیزیک،نجم‌الدوله،
عنوان انگلیسی Najm al-Dawla and Physics
چکیده انگلیسی مقاله According to the role of ʿAbd al-Ghaffār Najm al-dawla in the introduction of modern sciences to Iran, we will know physics is one of the sciences that he has influenced on transition of it. ʿAbd al-Ghaffār had essays and tranlations in this field of study. Some of his works in physics are: Jarr-i Thaqῑl (translation from Poinsot), Takāfūʾ-i Quwā (statics), physics and chemistry and ʿilm-i bukhārāt. Until now we achieved two transcriptions of his works. First, the book ʾUṣūl-i ʿIlm-i Sitātῑk, which he translated into Persian on 1277 A.H. On the first page of this book he said: “the meaning of statics is ʿilmi muwāzinih-i ʾajsām”. The other book is physics that was written at request of Mukhbir al-dawla, minister of sciences and mines, on the 1293 A.H. for the use of public, not only for educated people. Najm al-dawla in this book expresses different concepts of modern physics in a simple word, and does not use numerical and parametric issues. These two books are transcripts and have not been published. Also a French printed book named Nouvelles Récréations Physiques et Mathématiques written by M.Guyot and is kept in Library, Museum and Document Center of Iran Parliament was at ʿAbd al-Ghaffārʼs disposal that may help us to have better perception. The purpose of this article is review and presentation of above books as a part of first works of modern physics in Iran and especially because of their relation to ʿAbd al-Ghaffār Najm al-dawla.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله استاتیک,جرثقیل,دارالفنون,فیزیک,نجم‌الدوله
نویسندگان مقاله ایرج نیک سرشت |
تاریخ و فلسفه علم، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران

محمد سلیمانی تبار |
دانشگاه تهران

نشانی اینترنتی https://jihs.ut.ac.ir/article_77931_578754931392c45f7553df0ebe556aeb.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات