این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
زن در فرهنگ و هنر، جلد ۱۴، شماره ۴، صفحات ۵۱۹-۵۴۳
عنوان فارسی نشانه شناسی درون فرهنگی نقشمایه ترکیبی پرنده_با_سر_زن در انگشتری‌های فلزی سپهرنشانه‌ای سلجوقیان ایران
چکیده فارسی مقاله نقش‌مایه‌های ترکیبی انسان-پرنده مفاهیم گسترده و گاه متضادی در تمدن بشری دارند. در دوران اسلامی با وجود تحریم صورتگری، همچنان نقوش انسانی و حیوانی، دستمایۀ تزئینات آثار هنر اسلامی بوده و در آثاری چون انگشتری به صورت‌های مختلف به‌کار رفته است. انگشتر در فرهنگ اسلامی اعتباری خاص دارد و بازتاب‌دهندۀ خصایص فرهنگی و باوری مستور در آن است. در میان حکومت‌های مسلمان در ایران، سلجوقیان از جمله اولین حکومت‌هایی هستند که با گستردگی جغرافیایی خود به شکوفایی فرهنگی رسیدند و در سپهر نشانه‌ای آنان، نقش‌مایۀ پرنده با سر زن در انگشتری‌ها هویتی قابل‌اعتنا داشت. این مقاله در ارتباطات درون‌فرهنگی سپهر نشانه‌ای سلجوقیان، پدیداری نقش‌مایۀ پرنده با سر زن در انگشتری این دوره را مطالعه می‌کند و به این پرسش پاسخ می‌دهد که در بازنمود این نقشینه چه معنای باورمداری از منظر سپهر نشانه‌ای مستتر است. در این مجال، از روش تحلیل نشانه‌شناسی فرهنگی مکتب تارتو با استفاده از نظریۀ سپهر نشانه‌ای یوری لوتمان استفاده شده است. رهیافت بحث بدین معنا منتج شد که محیط چندفرهنگی تمدن سلجوقیان ایران در درون خود متشکل از سه سپهر نشانه‌ای اسلامی، ترکی و ایرانی است. گفت‌وگوی درون‌فرهنگی موجب پدیداری نقشینۀ پرنده با سر زن با دو ترکیب بصری شد. نقوش همنشین با این نقش‌مایه به مفاهیم باروری، قدرت، رشد و نیک‌خواهی اشاره دارد که ارتباط این‌گونه انگشتری را با خاستگاه‌های زنانه قوت می‌بخشد. ارتباطات درهم‌تنیدۀ اشتراکات فرهنگی مستتر در باورهای مذهبی اسلامی، تفکرات قومی ترکی و اندیشه‌های ایرانی موجب ایجاد هویتی یکپارچه در انگشترهای سلجوقیان ایران شده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله سپهرنشانه‌ای سلجوقیان،ایران،انگشتر،نقشمایه پرنده با سر زن،
عنوان انگلیسی Intra-Cultural Semiotics of a Combined Bird-with-Female-Head Motif in Metal Rings of the Semiosphere of the Seljuks of Iran
چکیده انگلیسی مقاله Human-bird hybrid motifs have broad and sometimes conflicting meanings in many parts of the world. In the Islamic era, despite the prohibition of human and animal motifs, this motif is still used in works such as rings of the Seljuk period with a female-bird nature. The Seljuks were one of the first Muslim governments in Iran to achieve cultural prosperity. The ring, which has a special prestige in Islamic culture, reflects the hidden cultural features of this period. The issue is what identity the bird-with-female-head motif in the rings reflects in the Seljuk Semiosphere. In this regard, Semiosphere theory is used in the analytical method of cultural semiotics. The main question is, what is the belief in the representation of the bird-with-female-head phenomenon in the intercultural communications of the Seljuk semiosphere? This article has been done by a descriptive-analytical method. Four samples of rings with bird-female motifs with intertextual symbols on pottery and metal objects of this period were adapted, and the concepts of accompanying motifs were read with it. The result was that the motif of bird-with-the-head-of-woman on the Seljuk semiosphere rings was drawn in two ways. The Seljuks semiosphere of Iran consists of three Iranian, Islamic and Turkish sphere within themselves. They have reached a semantic and morphological agreement through intra-cultural dialogue. Companion designs often refer to the concepts of goodness, blessing and fertility, which reinforce the femininity of this type of ring.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله سپهرنشانه‌ای سلجوقیان,ایران,انگشتر,نقشمایه پرنده با سر زن
نویسندگان مقاله معینه السادات حجازی |
دانشجوی دکتری تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنراسلامی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

پریسا شاد قزوینی |
دانشیار گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران ، ایران

نشانی اینترنتی https://jwica.ut.ac.ir/article_88876_204824c841a33d5ddcf130046279abd6.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات