این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
متن پژوهی ادبی، جلد ۲۴، شماره ۸۶، صفحات ۱۲۷-۱۶۱
عنوان فارسی ساختارشناسی اوزان رایج و وزن‌های نوپدید در شعر فارسی
چکیده فارسی مقاله پژوهش حاضر به بررسی ساختار وزن‌های رایج و نیز وزن‌های تازه­ساخت در شعر کلاسیک و معاصر فارسی و نیز طبقه­بندی تازه­ای از انواع وزن‌ها و سپس فرمول­بندیِ زیرشاخه­ها و گونه­های وزنیِ هریک از این انواع می­پردازد. پیش از این، وزن‌ها به دو یا سه نوع و در جدیدترین تقسیم­بندی به پنج نوع «متحدالارکان»، «متفق‌الارکان»، «متناوب­الارکان»، «متشابه­الارکان» و «مختلف­الارکان» تقسیم شده­اند. حال‌آنکه اوزانی تازه­ساخت وجود دارد که در هیچ‌یک از این طبقه­بندی­ها نمی­گنجند؛ برای نمونه وزن «فاعلن فاعلن فاعلن فع‖ فاعلن فع» در شعر سیمین بهبهانی. نگارنده این اوزان را به عنوان ششمین دسته از وزن‌های شعر فارسی، اوزان «مُستَزادالارکان» نامیده است. بخش نخستِ نگاشتۀ حاضر به پاسخگویی به این پرسش می­پردازد که شاعران مبتکر از گذشته تا به امروز با چه شگردهایی دست به خلق اوزان تازه زده­اند و نشان داده شده است که وزن‌های تازۀ عروضی در هر دوره از تاریخ شعر فارسی بر پایۀ همان وزن‌های مشهور و به هشت شیوه ساخته شده­اند: 1- کاهش، 2- افزایش، 3- تکرار، 4- جابه­جایی، 5- تغییر، 6- تلفیق، 7- ابداع و 8- ترکیب. در بخش دوم مقاله با توجه به نتایج بخش نخست و دقت در ساختار وزن‌های رایج و اوزان تازه­ساخت به فرمول­بندی انواع شش­گانۀ اوزان شعر فارسی با حروف X، x، Y، y، Ẍ، Ȳ، Z، z، M پرداخته شده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله عروض، ارکان عروضی، وزن‌های تازه، ساختار وزن‌ها، طبقه‌بندی وزن‌ها،
عنوان انگلیسی The Study of Structural Common and Innovative Meters in Persian Poetry
چکیده انگلیسی مقاله This article examines the structure of popular and innovative meters in classical and contemporary Persian poetry, and a new category of all types of meters. Furthermore, formulating subcategories and the varieties of meters have been studied. Previously, meters were divided into two or three types, and in the most recent division divided into five types “Muttahid -al- arkan” (Unified foots), “Muttafuq -al- arkan” (Allied foots), “Mutanaveb -al- arkan” (Alternating foots), “Mutashabih -al- arkan” (Similar foots), “Mukhtalif -al- arkan” (Different foots), nevertheless there are new meters that are not included into any of these categories, for instance, the meter "‒ / U ‒ ‒ ‖ ‒ / ‒ U ‒ / U ‒ ‒ / U ‒ ‒" in Simin Behbahani's poem. The author has called these meters as the sixth categories of Persian poetry, the "Mustazad -al- arkan". The first part of the current article answers the question that what techniques have been used by creative poets from the past to the present. This study demonstrates that new meters of each era of Persian poetry history is based on the same well-known meters and has been formed into eight methods: 1. Reduction 2. Increase 3. Repetition 4. Transition 5. Change 6. Integration 7. Innovation 8. Combination. In the second phase of this study, according to the results of the first part and accuracy in the structure of common and innovative meters the six types of Persian poetry meters with the letters X, x, Y, y, Ẍ, Ȳ, Z, z, M are formulated.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله عروض, ارکان عروضی, وزن‌های تازه, ساختار وزن‌ها, طبقه‌بندی وزن‌ها
نویسندگان مقاله محمد امیر جلالی |
استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

نشانی اینترنتی https://ltr.atu.ac.ir/article_10627_054bb8f619990c524d1980be91a23f2a.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات