این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های خاک، جلد ۱۹، شماره ۱، صفحات ۶۱-۷۶
عنوان فارسی مقایسه مدلهای MPSIAC۱، هیدروفیزیکی۲ و‌ EPM۳ در تخمین فرسایش و بار رسوب با استفاده ازGIS۴ (مطالعه موردی حوزه آبخیز نوژیان)
چکیده فارسی مقاله فرسایش خاک را می‌توان به عنوان یکی از مهمترین موانع دستیابی به توسعه کشاورزی پایدار و منابع طبیعی دانست. رسوبات ناشی از فرسایش حوزه‌های آبخیز علاوه بر هدر رفت خاک و کاهش حاصلخیزی آن موجب کاهش کیفیت آب شده و عمر مفید سدها را به دلیل انباشت رسوبات در مخزن آنها به مخاطره می‌اندازد. حوزه آبخیز نوژیان که در استان لرستان واقع شده دارای ویژگیهای توپوگرافی، اقلیمی و سازندهای زمین‌شناسی خاصی می‌باشد که در ایجاد فرسایش و تولید رسوب نقش اساسی دارند. با توجه به موارد فوق، برای ارزیابی نتایج حاصل از بکار گیری مدل‌های تجربی، به عنوان منطقه تحقیق انتخاب گردیده و فرسایش و رسوب حوزه از نظر کیفی و کمی با استفاده از مدلهای MPSIAC، هیدروفیزیکی و EPM در محیط GIS مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این راستا برای اجرای مدلهای انتخاب شده، پس از ورود لایه‌های اطلاعاتی به محیط GIS و وزن‌دهی آنها، از تلفیق این لایه‌ها در دو مدل EPM و MPSIAC به ترتیب 278 و 527 واحد همگن تفکیک گردیده سپس شدت فرسایش و تولید رسوب در این واحدهای همگن محاسبه شده است. به طوری که میزان رسوب برآورد شده با استفاده از مدلهای EPM و MPSIAC به ترتیب 9/4308 و 01/1439 ty-1km-2 بدست آمد. برای تخمین بار رسوب با استفاده از مدل هیدروفیزیکی، حوزه آبخیز نوژیان بر اساس روش کار به شش واحد هیدرولوژیکی تقسیم و میزان تولید رسوب در آنها برآورد گردید. میزان تولید رسوب برآورد شده با استفاده از مدل هیدروفیزیکی حدود 1/2536 ty-1km-2 بوده است. به منظور مقایسه نتایج، میزان رسوب اندازه‌گیری شده در ایستگاه هیدرومتری کشور (واقع در ایستگاه راه آهن روستای کشور) که حدود 2389 ty-1km-2 می‌باشد به عنوان سطح مقایسه در نظر گرفته شد. نتایج این تحقیق نشانگر این است که مقدار رسوب برآورد شده با استفاده از مدلهای EPM و MPSIAC نسبت به آمــار رسوب به ترتیب 8/1 و 6/0 برابر است. در حالی که رسوب برآورد شده توسط مدل هیدروفیزیکی با نسبت 06/1 در مقایسه با دو مدل دیگر از دقت بیشتری برخوردار است. نتیجه بررسی‌های انجام شده در مورد اختلافهای موجود بیانگر این واقعیت است که کالیبره کردن مدلهای تجربی از طریق اصلاح نارساییهای موجود در آنها در تطبیق با شرایط خارج از محل ابداع آنها امری ضروری و گریزناپذیر است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله فرسایش خاک، رسوبدهی، واحدهای همگن، واحد هیدرولوژیکی، MPSIAC، EPM، هیدروفیزیکی، GIS،
عنوان انگلیسی Comparing MPSIAC, Hydrophysical and EPM Models for Soil Erosion Rate and Sediment Yield Estimation Using GIS: (A Case Study in Nojian Watershed)
چکیده انگلیسی مقاله Soil erosion can be considered as one of the most important obstacles in the way of sustainable development of agriculture and natural resources. The sediment from the erosion of watersheds, in addition to soil loss and decline in soil fertility, causes the reduction of water quality and endangers the effective life of reservoirs because of sedimentation. The Nojian watershed, located in Lorestan province, has physiographic and topographic features with specific geological formations that have a basic role in soil erosion and sediment yield pProcesses. Thus, to assess the results of empirical models, this watershed was selected as research area. In this investigation, the erosion and sediment yield of watershed was evaluated qualitatively and quantitatively by using MPSIAC (modified Pacific Southwest Inter-Agency Committee), EPM (Erosion Potential Method) and Hydrophysical models in the program of GIS. To run the selected model, after introducing the information layers into the GIS program and combining the layers in MPSIAC and EPM models, the given catchments were divided into 527 and 278 homogeneous units, respectively. Then, erosion rate and sediment yield were estimated in these homogeneous units. The amounts of sediment yield were estimated to be 1465348.1 and 489372.2 t/y by using MPSIAC and EPM models. For estimating sediment yield by Hydrophysical model, Nojian watershed was divided into 6 hydrological units based on method and amount of sediment that were estimated in these units. The amount of sediment estimated by using Hydrophysical model was 862470.1 t/y. For comparison of the models results, a figure of 81240 t/y, or the amount of sediment measured in hydrometric station was considered as the control level. The outcome of the research showed that estimating sediment by using EPM and MPSIAC models were 1.8 and 0.6 times those of measured amounts, respectively. On the other hand, estimating sediment yield by Hydrophysical model was more accurate as it was only 1.06 times the measured amounts. The results of the assessment on observed differences show that calibration of the empirical models is needed first to resolve the limitation of the models with regard to the existing conditions of the watersheds. Otherwise, the use of the models cannot yield accurate results. 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله فرسایش خاک, رسوبدهی, واحدهای همگن, واحد هیدرولوژیکی, MPSIAC, EPM, هیدروفیزیکی, GIS
نویسندگان مقاله مسعود داوری |
دانشجوی دکتری، استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه تربیت مدرس

حسینعلی بهرامی |
استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه تربیت مدرس

جمال قدوسی |
استادیار پژوهش مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری

ناصر طهماسبی‌پور |
عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان

نشانی اینترنتی https://srjournal.areeo.ac.ir/article_127372_b01c72a6c734eb5847092a17f8256cb1.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات