این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، جلد ۲۳، شماره ۵۳، صفحات ۹-۴۶
عنوان فارسی تصحیح اشتباهاتی در انتساب برخی ابیات به‌ رودکی سمرقندی در لغت‌نامه دهخدا
چکیده فارسی مقاله یکی از مهم­ترین آثار پژوهشی تاریخ ادبیات فارسی تا به ­امروز، لغت­نامۀ دهخداست. علی ­اکبر دهخدا (1257-1334) با بررسی هزاران کتاب و نسخۀ خطّی، بیش از چهل سال از عمر خود را وقف تألیف این فرهنگ لغت بزرگ به فارسی کرد. از مزیت­ های بارز این اثر، نقل اغلب واژه ­ها (بجز واژه ­های مدخل)، همراه با یک یا چند شاهد است که غالباً، از متون کهن منظوم و منثور برگرفته شده ­اند. از جمله شاعرانی که دهخدا و همکارانش، بسیار به سروده­ های او استناد کرده ­اند، رودکی ­سمرقندی است؛ به ­گونه­ ای که کمتر بیتی در دیوان رودکی هست که در لغت­نامه به ­عنوان شاهد لغتی نیامده باشد. باوجود این، نگارندگان با بررسی یکایک شواهد منسوب به ­رودکی در این فرهنگ، متوجّه وجود شمار زیاد ابیاتی شدند که در دیوان رودکی مصحَّح نفیسی (1319 و 1341ه.ش.)، موجود نیست. با توجّه به اهمّیت سروده ­های رودکی، بویژه سروده ­های تازۀ منسوب به­ وی، نگارندگان برآن شدند درستی یا نادرستی این انتساب ­ها را بررسی کنند. با این هدف، نگارندگان 75 بیت از ابیاتی را که در متن دیوان رودکی تصحیح نفیسی نیست، امّا در لغت­نامه دهخدا به ­نام رودکی ثبت شده، بررسی کردند و در نهایت، مشخص شد که 27 بیت از این ابیات به واسطۀ برخی منابع، که مهم­ترین آنها دیوان مجعول رودکی چاپ تهران (سال 1276ش.) است، به لغت نامه راه یافته؛ سه بیت (دو شاهد) در منابع مورد بررسی ما بدون نام سراینده هستند و مابقی، ابیاتی هستند که متعلق به رودکی نیستند. جستار حاضر، به ­منظور اصلاح انتساب این ابیات به­ر ودکی در لغت­نامه و جلوگیری از ورود آنها به­ نام رودکی در پژوهش­ ها و دیوان­ های چاپی آینده، ­انجام یافته است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله فرهنگ‌های فارسی، لغت‌نامۀ دهخدا، رودکی، انتساب‌های نادرست، تصحیح،
عنوان انگلیسی Correction of Mistakes in Attributing Some Verses to Rudaki Samarqandi in Dehkhoda Dictionary
چکیده انگلیسی مقاله one of the most important research works in the history of Persian literature to date is the Dehkhoda Dictionary. Dehkhoda, after reviewing thousands of books and manuscripts, devoted more than forty years of his life to compiling this Persian-to-Persian dictionary.one of the obvious advantages of this work is the quotation of most words (except the words of the entry), along with one or several examples. These examples are often taken from ancient poems and prose texts. Rudaki Samarqandi is one of the poets whose works have been cited by Dehkhoda and his colleagues in compiling this dictionary. In such a way that most verses of Rudaki's divan can be found in the dictionary as a word example. Nevertheless, the authors, by examining each example attributed to Rudaki in this dictionary, noticed the existence of a large number of verses that are not mentioned in Rudaki's Divan collected by Nafisi. Due to the importance of Rudaki's poems, especially the new poems attributed to him, the authors decided to examine the Inaccuracy or Inaccuracy of these attributions by examining these verses. To this end, the authors examined 73 verses that are not in Rudaki's Divan but are recorded in Dehkhoda's dictionary under the name of Rudaki; eventually it became clear that none of these verses belonged to Rudaki. The present article has been done in order to correct the attribution of these verses to Rudaki in the dictionary and to prevent them from entering Rudaki’s name in future researches and printed divans.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله فرهنگ‌های فارسی, لغت‌نامۀ دهخدا, رودکی, انتساب‌های نادرست, تصحیح
نویسندگان مقاله زهرا نصیری شیراز |
گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید چمران اهواز

سجاد دهقان |
گروه زبان و ادبیات فارسی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهیدچمران اهواز،اهواز،ایران

نصراله امامی |
گروه زبان و ادبیات فارسی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید چمران اهواز،اهواز،ایران

نشانی اینترنتی http://kavoshnameh.yazd.ac.ir/article_2680_a3b0094ba777c8d7991b05abf3926cbb.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات