این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های تولید گیاهی، جلد ۳۰، شماره ۱، صفحات ۶۷-۸۴
عنوان فارسی بررسی پایداری عملکرد لاین‌های امیدبخش زمستانه کلزا در اقلیم سرد و معتدل سرد ایران
چکیده فارسی مقاله سابقه و هدف : کلزا (B. napus. L) مهمترین و بیشترین سطح زیر کشت را در بین سایر گیاهان روغنی در ایران به خود اختصاص داده است. این گیاه به صورت بهاره و زمستانه در کشور کشت می‌شود. بیش از 70 درصد کشت کلزا در ایران در مناطق گرم و معتدله گرم بوده و تنها 30 درصد در مناطق معتدل سرد و سرد کشت می‌شود. با توجه به وابستگی بیش از 90 درصدی کشور به واردات روغن و اهمیت تولید دانه‌های روغنی، توجه به ارقام مناسب مناطق معتدل سرد و سرد و استفاده از پتانسیل موجود به منظور توسعه کشت آن ضروری به نظر می‌رسد. در این تحقیق به بررسی پایداری لاین های موتانت زمستانه کلزا پرداخته شد.مواد و روش‌ها: در این پژوهش، سه رقم کلزا به اسامی زرفام، طلایه و اکسپرس همراه با 16 لاین جهش‌یافته که از پرتوتابی ارقام فوق با شدت‌های 800- 900 -1200گری پرتو گاما و پس از هفت نسل خویش‌آمیزی بدست آمده‌اند. همراه با سه رقم تجاری اوکاپی، احمدی و ES Neptune در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار کشت و مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در چهار ایستگاه تحقیقاتی (کرج، زرقان، کرمانشاه و اصفهان) طی دوسال‌ زراعی 95-1394 و 96-1395 انجام شد. در تجزیه مرکب اثر محیط) ترکیب سال در مکان‌( تصادفی و اثر ژنوتیپ ثابت در نظر گرفته شد. پایداری لاین‌ها با استفاده از روش AMMI و آماره ارزش پایداری (ASV) و سایر روش‌های پایداری از جمله S (1-6)، (1-4)NP و غیره انجام شد.یافته‌ها: تجزیه مرکب داده‌ها نشان داد که اثر ژنوتیپ، محیط و اثر‌متقابل ژنوتیپ در محیط در سطح احتمال 1% معنی‌دار بوده و به ترتیب 5/7 ،3/55 و 0/37 درصد از کل تغییرات واریانس داده‌ها را توجیه کردند. در این بررسی اثرمتقابل ژنوتیپ در محیط به چهار مولفه تجزیه شد که به ترتیب 7/36، 6/23، 5/16، 7/9 درصد از مجموع مربعات اثرمتقابل را به خود اختصاص دادند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که بین لاین‌های موتانت ارزیابی شده از نظر عملکرد دانه، تنوع ژنتیکی بالایی وجود دارد. از نظر عملکرد دانه، لاین‌های G13 (T-900-4) و به دنبال آن G6 (Z-900-7) و G3 (Z-800-6) با میانگین 3840، 3757 و 3665 کیلوگرم در هکتار نسبت به سایر لاین‌ها برتر بودند. در نمودار بای‌پلات عملکرد دانه با شاخص ASV، لاین‌های G3 G6، G2 و G18 و G7 بیشترین میزان عملکرد و کمترین میزان آماره (ASV) را داشته که به عنوان لاین‌های پایدار شناسایی شد.نتیجه‌گیری کلی: نتایج به دست آمده از نمودارسه بعدی میانگین رتبه ‎آماره‌های پایداری (Ar) و انحراف معیار رتبه‌ها (SD) و میانگین عملکرد نشان داد که لاین‌های G6 (Z-900-7)، G2 (Z-800-3)، G12 (T-800-6) و G15 (T-1200-1) عملکرد بالاتر از متوسط میانگین و ارقام شاهد منطقه داشته و به عنوان لاین‌های پایدار شناسایی شدند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله موتانت، کلزای زمستانه، پایداری، نمودار سه بعدی،
عنوان انگلیسی Evaluation of yield stability of promising winter rapeseed lines in cold and semi-cold climate of Iran
چکیده انگلیسی مقاله Background and Objectives: Rapeseed (B. napus. L) is the most important and most cultivated area among other oil crops in Iran. Two types of it, spring and winter, are cultivated in the country. More than 70% of rapeseed is cultivated in semi-hot and tropical regions and only 30% in cold and semi-cold areas of Iran. Considering the dependence of more than 90% of the country on oil imports and the importance of producing oilseeds, it seems necessary to pay attention to the appropriate cultivars in semi cold and cold regions and use the existing potential to develop its oilseed cultivation. Therefore, in this study, the stability of rapeseed winter mutant lines was investigated.Materials and Methods: In this study, three Rapeseed cultivars named Zarfam, Talaieh and Express, along with 16 mutant lines, were obtained from irradiating the above cultivars with intensities of 800-900-1200 g of gamma-ray and, after seven generations, were salved. Along with three commercial cultivars, Okapi, Ahmadi and ES Neptune, they were planted in a randomized complete block design with three replications. This experiment was carried out in four research stations (Karaj, Zarghan, Kermanshah and Isfahan) during the two crop years of 2015-2016 and 2016-2017. In the combined analysis, the effect of environment (year composition on location) was considered random, and the effect of genotype was fixed. The stability of the lines was performed by AMMI method, Stability value (ASV) statistics and other stability methods include S (1-6), NP (1-4), etc.Results: The Combined analysis of data showed that the effect of genotype, environment and genotype × environment interaction were significant at the 1% level probability and explained 7.5, 55.3 and 37.0% of the total variance of the data, respectively. In this study, genotype × environment interaction was divided into four components, which accounted for 36.7, 23.6, 16.5, and 9.7% of the total interaction squares, respectively. This study's results showed a high genetic diversity between mutant lines evaluated in terms of grain yield.G13 (T-900-4) lines, followed by G6 (Z-900-7), and G3 (Z-800-6) were superior to other lines in grain yield, averaging 3840, 3757 and 3665 kg/ha, respectively. In the biplot diagram of grain yield and ASV index, lines G3, G6, G2, G18 and G7 had the highest yield and the lowest number for ASV, which were identified as stable lines.Conclusion: The results of the Three-dimensional graph of the mean rank of stability statistics (Ar) and standard deviation of rankings (SD), and mean yield showed that lines G6 (Z-900-7), G2 (Z-800-3), G12 (T-800-6) and G15 (T-1200-1) were stable line with higher-than-average yield and control cultivars of the region and were identified as stable lines.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله موتانت, کلزای زمستانه, پایداری, نمودار سه بعدی
نویسندگان مقاله مهرزاد احمدی |
استادیارموسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

منصور امیدی |
استاد ، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران ، کرج ، ایران

علی اکبر شاه نجات بوشهری |
استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران- کرج

نازنین امیر بختیار |
محقق موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

نشانی اینترنتی https://jopp.gau.ac.ir/article_6392_ea1c82cc6e411e6dbc8677e60120080d.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات